Yılın 5’inci ayının ortasındayız. Döviz trafiğinde ilk 3 ayda neler olduğunu biliyoruz. Ama nisan ve mayıstaki durum hakkında bilgimiz yok.
Ocak ayında cari açık 4.9 milyar dolar idi. Şubatta 3.3, martta 3.2 oldu.
Her zaman olduğu gibi cari açığı mal dengesi (FOB ithalat gideri ile FOB ihracat geliri arasındaki fark) belirliyor.
Mal dengesi ocak ayında 5.1 milyar dolar idi. Şubatta 3.4 milyar dolar, martta 3.3 milyar dolar oldu.
Görülen odur ki, bir yanda Avrupa’da piyasanın canlanmasına ve de içeride döviz fiyatının artışına bağlı olarak ihracatın yılın ilk 3 ayında yüzde 8.9 oranında artış göstermesi (unutmamak gerekir ki bu artışta ilk 3 ayda 2.5 milyar dolarlık net altın ihracatının payı var), öte yanda Ankara’nın büyümede frene basması sonucu ithalatın gerilemesi sonunda cari açık küçülme eğilimini sürdürmektedir.
Cari açık küçülme eğilimini sürdürüyor ama, ne kadar küçülür ise küçülsün, açığı kapatacak miktarda döviz girişine ihtiyacımız var. Dışarıdaki ve içerideki olumsuz gelişmeler sonucu bu yılın başından beri olağan sermaye hareketi ile gelen döviz açığı kapatamıyor. Nereden geldiği belli olmayan dövize rağmen açığın kapatılması için Merkez Bankası rezervlerinin kullanılması zorunluluğu ortaya çıktı.
Sermaye hareketi ile ülkeye olağan döviz girişi 3 kanaldan gerçekleşiyor.
1)Doğrudan yatırım için gelen döviz. Bu kalıcı dövizdir. Yılın ilk 3 ayında bu kanaldan ülkeye 3.1 milyar dolar döviz girdi.
2)Portföy yatırımı (bono ve hisse senedi satın almak) için gelen dövizde ilk 3 ayda 2.4 milyar dolar net döviz çıkışı oldu.
3)Kredi olarak gelen döviz geçen yılın ilk 3 ayında 17.6 milyar dolar iken bu yılın aynı döneminde 713 milyon dolar net çıkış gerçekleşti.
Olağan olmayan kanaldan ülkeye, nereden geldiği-gittiği belli olmayan döviz hareketi çok önemlidir. 2013 yılının ilk 3 ayında ülkeden 3.8 milyar dolar net döviz çıkışı olmuştu. Bu yıl 6.6 milyar dolar döviz girdi.
Sonuç olarak ilk 3 ayda sermaye hareketi ile bilinen kanallardan ve de nereden geldiği belli olmayan kaynaklardan gelen döviz açığı kapatamadı. Açığı kapatmak için rezervden 4.8 milyar dolar yedik.
Açık olarak görülüyor ki, yılın ilk 3 ayında portföy yatırımı kanalı ile kredi kanalı işlemedi. Tıkanıklık ilk 3 ay devam etti. Nisan ve mayısta açıldığını gösteren bilgilere sahip değiliz.
Evet, dünyada parasal hareketler gelişen piyasaların aleyhine döndü ama... (1) Borsa kazandırıyor. (2) Kredide yüksek faiz ödüyoruz. Bütün bunlara rağmen sermaye hareketinden döviz akışının bir türlü başlamaması üzerinde durulması gereken bir sorundur.
Mart ayı cari açık tablosu da, Ocak-Mart dönemi 3 aylık cari açık tablosu da bu bakımdan dikkatle incelenmelidir.
Aşağıda sayın okuyucularımız için özet cari açık tablosunu veriyoruz. Cari açığın nasıl oluştuğu ve nasıl kapatıldığı tabloda açıklıkla görülüyor.