TÜİK, turizm gelir ve giderlerine ilişkin verileri revize etti. Son yılın verisi olarak 2012'de daha önce 23.4 milyar dolar olan turizm geliri 5.9 milyar dolarlık revizeyle 29.4 milyara çıkarıldı. Gider ise 542 milyon dolarlık revize sonucu 4.1 milyar dolardan 4.6 milyar dolara yükseldi. Bunun sonucunda geçen yıl daha önce 19.3 milyar dolar olarak açıklanan net gelir, revize sonrasında 24.8 milyar dolara çıkmış oldu.
Yani, 2012 için net turizm gelirinde 5.4 milyar dolarlık bir artış var. Ancak, turizm gelirindeki bu artış cari açığa sınırlı bir şekilde yansıyacak.
Cari açığa etki 2.2 milyar
2012 için turizm gelirlerinde ortaya çıkan 5.4 milyar dolarlık net artıştan cari dengeye yansıyacak tutar 2.2 milyar dolar düzeyinde. Bu durum, cari işlemler dengesi kapsamında geçmişte de yer alan, ancak turizm geliri sayılmayan bazı kalemlerin yeni uygulamayla turizm gelirine eklenmesinden kaynaklanıyor. Yani "turizm geliri kalemi" 5.4 milyar dolar artıyor, ancak bu artışı sağlayan bazı gelirler zaten cari dengede olduğu için net bir artış sağlamış olmuyor.
Turizm gelirinde 2012 için ortaya çıkan 5.9 milyar dolarlık artışın 3.5 milyarı uluslararası yerli ulaşım aracı gelirlerinden, 2.2 milyarı paket turdan gelen farktan, 196.1 milyon doları GSM dolaşım gelirinden, 46.2 milyon doları da marina hizmetleri gelirinden oluşuyor. Bu gelir kalemlerinin yerli ulaşım aracından elde edilenleri ve GSM dolaşımından oluşanları, mevcut cari işlemler dengesi verilerinde zaten kapsanıyordu. Dolayısıyla bu kalemler turizm gelirine eklendi; ancak cari işlemler dengesine eklenmesi tabii ki söz konusu değil.
Giderdeki 542.1 milyon dolarlık farkın ise 378.5 milyon doları uluslararası yabancı ulaşım aracı giderlerinden, 121.5 milyon doları GSM dolaşım giderlerinden, 42.1 milyon doları da paket turlardan kaynaklanıyor. Gider artışına yol açan bu üç kalemden yalnızca paket turlar cari işlemler dengesinde kapsanmıyordu.
Sonuçta gelir kaleminde 2.2 milyarlık paket tur ve 46.2 milyon dolarlık marina geliri, gider kaleminde ise 42.1 milyon dolarlık paket tur turizm gelir-gideri kapsamında cari dengeye yeni giren kalemler oldu. Bu üç kalemin neti de 2012 için 2 milyar 170 milyon dolar ediyor. Dolayısıyla 2012 cari açığı, bu miktarda azalmış oldu.
Turizm gelir ve giderine eklenen, ancak halen cari işlemler dengesinde yer alan kalemler, ilgili kalemlerden çıkarılarak turizm içinde gösterilecek. Dolayısıyla Merkez Bankası önümüzdeki dönemde ödemeler dengesi istatistiklerini revize edecek.
Net hata da düştü
TÜİK, turizm gelirlerine ilişkin verileri 2001 yılından, harcamaya ilişkin verileri ise 2003 yılından başlatarak revize etti. Başlangıç yıllarının bu şekilde olması, daha öncesine ilişkin veri bulunmamasıyla açıklandı.
Dolayısıyla Merkez Bankası da ödemeler dengesini bu yıllardan itibaren revize edecek. Ödemeler dengesindeki revizyon yalnızca cari açığı kapsamayacak elbette. Cari açıkta ortaya çıkacak değişiklik, net hata ve noksana yansıyacak. Cari açıkta turizm gelirleri kaynaklı gerileme olduğu için net hata ve noksan da aynı miktarda düşecek.
Biz ödemeler dengesindeki son beş yılın verilerini turizmdeki yeni tabloyu dikkate alarak yeniledik.
2012'nin rakamını daha önce vermiştik. Önceki gün 48.9 milyar dolar olarak açıklanan cari açık, 2.2 milyar dolarlık düşüşle 46.7 milyar dolara indi.
2011 açığı 2.1 milyarlık azalmayla 77.2 milyardan 75.2 milyara geriledi. Turizm kaynaklı revizyonla 2010 yılının açığı 1.4 milyar, 2009'un açığı 1.3 milyar, 2008'in açığı ise 1.1 milyar dolar azaldı.
Biraz önce vurguladığımız gibi, cari açıktaki azalma doğal olarak net hata ve noksanı da aşağı çekti. 2012 yılının net hata ve noksanı pozitif 1.9 milyar dolara geriledi. Net hata ve noksan, 2011 yılında 2.1 milyar dolarlık azalmaya rağmen yine de yüksek sayılabilecek bir düzeyde, 9.5 milyar dolarda kaldı.