Bütçe açığı ilk çeyrekte rekor düzeyde gerçekleştikten sonra nisanda ilk üç aya göre önemli ölçüde gerileyince doğrusu ilk değerlendirmeler "seçim bitti, bütçe kendine geldi" şeklinde oldu. Bütçe açığı, harcamaların azalmasına dayalı olarak küçülseydi, bu görüş doğru olabilirdi elbette. Oysa, açık harcamanın azalmasıyla değil, gelirin artmasıyla küçülmüştü.
Bütçe ocak ayında 3 milyar, şubatta 7.4 milyar, martta 8.8 milyar lira açık verdi. Nisandaki açık ise yalnızca 947 milyon lira oldu. Martta 8.8 milyar lira olan açık, nasıl olmuştu da bir ay sonra yüzde 90'a yakın azalarak 1 milyarın altına inmişti…
Marttan nisana bütçe harcamalarında 800 milyon lirayı aşkın düşüş var. Martta 21.8 milyar lira olan harcamalar, nisanda 21 milyar liraya indi. Buna karşılık gelirler 7 milyar liralık artışla 13.1 milyardan 20.1 milyara yükseldi. Harcamanın azalması ve gelirin artmasıyla da bütçe dengesinde bir ayda 8 milyar liraya yakın bir daralma kaydedildi.
Bütçe gelirlerinin hızla artmasını sağlayan üç temel etken bulunuyor:
- KDV ve ÖTV'deki artış: KDV artışında vergi indirimleri sonucu ortaya çıkan ekonomik canlanma etkili oldu. Ayrıca, ithalatın azalmasına bağlı olarak, ithalatta ödenip dahilde alınan KDV'den mahsup edilen tutarın azalması da KDV artışında rol oynadı. Bir başka etken de, üçüncü nesil GSM lisansının satışından elde edilen 316 milyon liralık KDV geliri. Dahilde alınan mal ve hizmet vergileri bir ayda 2.2 milyar liralık artış gösterdi.
- Üçüncü nesil GSM satışı: Bu satıştan KDV hariç 1.8 milyar lira gelir elde edildi.
- Hazine iştirak gelirleri: KİT ve kamu bankaları gelirleri kapsamında Hazine portföyü ve iştirak gelirleri kaleminden nisan ayında 2.4 milyar liralık gelir sağlandı.
Temel olarak bu üç grupta toplanan gelir artışı 6.7 milyar lirayı buldu. Bütçedeki toplam gelir artışı da 7.8 milyar liraydı.
Bütçe gelirinde mart ayına göre kaydedilen bu hızlı artış sayesinde ilk iki ay fazla verdikten sonra martta negatife dönen faiz dışı denge, nisanda yeniden pozitif oldu. Ocak ve şubat aylarında 816 milyon ve 2.5 milyar lira düzeyinde faiz dışı fazla verilmişti. Martta 4.3 milyar liralık bir açık oluştu. Faiz dışı denge, nisanda 2.1 milyar lirayla yeniden fazla verdi.
Maliye Bakanlığı'nın dün açıkladığı verilerde dikkati çeken bir rakam var. Geçici kurumlar vergisi nisanda negatif 355 milyon lira oldu. Yani, kurumlar vergisi mükellefleri, toplam anlamında, geçen yılın son çeyreğinde zarar edince, daha önce ödedikleri geçici vergide Maliye'den 355 milyon lira alacaklı duruma geçtiler. Maliye bu parayı tabii ki vergi mükelleflerine iade etmiyor. Bu tutar, mükelleflerin ileride doğacak ödemeleri sırasında mahsup konusu olacak.
Bu yılın ilk çeyreğinde de benzer bir tablo ortaya çıkması, yani kurumlar vergisi mükelleflerinin bu dönemi zararla kapatması sürpriz olmayacak. İlk çeyreğin beyannameleri en geç bugün verilecek ve bütçenin mayıs verileri açıklandığında tabloyu hep birlikte göreceğiz.