Bugün 19 Mayıs Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı. Ne var ki bu yıl bayram öncesi büyük üzüntü yaşadık. 301 kömür işçimiz Soma’da hayatlarını kaybetti.
Hayatlarını kaybedenlere rahmet, yaralılara sıhhat, dul ve yetim kalanlara, yakınlarını kaybedenlere başsağlığı dileklerimizi tekrarlarken, bu önemli günün önemini de unutmamak zorundayız.
19 Mayıs 1919 Mustafa Kemal’in Samsun’a ayak bastığı gündür. 19 Mayıs’lar bir zamanlar bizim en coşkulu günlerimizden biriydi. Öğrenciler 19 Mayıs gösterilerine katılmak, yaşlılar gösterileri izlemek için heyecanla 19 Mayıs’ı beklerlerdi.
Şimdilerde 19 Mayıs gösterileri yapılmıyor. Spor denilince de gündemde sadece futbol var.
Basketçiler, voleybolcular şampiyon olsa da onlardan söz eden yok.
Halbuki spor bayramının hedefi gençlere sporu sevdirerek ülkede spor alışkanlığının yaygınlaştırılması, sağlıklı insan yapısına ulaşmaktı.
Aslında 19 Mayıs'ın önemi ile gençler ve spor ayrı konulardır.
Bir zaman diliminde bu iki konu birbiriyle evlendi. Atatürkü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı ortaya çıktı.
19 Mayıs önemli bir gündür.Üç yıl süren Milli Mücadele’nin başladığı tarihtir.
Mustafa Kemal, Büyük Nutuk’ta 19 Mayıs’ı şöyle anlatır: “1919 senesi Mayısı’nın 19’uncu günü Samsun’a çıktım.
Vaziyet ve manzarai umumiye: Osmanlı Devleti’nin dahil bulunduğu grup, Harbi Umumi’de mağlup olmuş. Osmanlı ordusu her tarafta zedelenmiş, ağır bir mütarekename imzalanmış. Büyük Harp’in uzun seneleri zarfında millet yorgun ve fakir bir halde.”
Mustafa Kemal, Milli Mücadele’yi işte böyle başlattı. İşte böyle başlayan Milli Mücadele sayesinde biz bu topraklar üzerinde yaşıyoruz. Mustafa Kemal’in devrimleri sayesinde çağdaş, laik, demokratik bir ülkeye sahip olduk.
Gençlerin mayıs aylarında jimlastik gösterileri yapmaları, spor şenliği düzenlemeleri, 19 Mayıs 1919’dan önce başlamıştı.
12 Mayıs 1916 tarihinde, erkek öğretmen okulu öğrencileri Kadıköy İttihat Spor Çayırı’nda (şimdi o çayırın üzerinde Fenerbahçe Stadyumu var) bir “jimnastik gösterisi” yaptı. Bunun Türkiye’deki ilk beden eğitim gösterisi olduğu söylenir. Sonraki yıllarda her mayıs ayında bu gösteriler tekrarlanır oldu. Diğer okullar da mayıs ayında, ders yılı sonunda, “Jimnastik Bayramı”, “Jimnastik Şenlikleri” ve “Mektepliler Bayramı” adıyla şenlikler düzenlemeye, beden eğitimi gösterileri yapmaya başladı.
Maarif Vekâleti, her okulun mayıs ayının üçüncü haftası bu gibi gösteriler düzenlemesini sağladı. 1938’de 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı olarak kabul edildikten sonra, okulların jimnastik gösterilerinin ülkenin her yerinde bayram günü yapılmasına başlandı.
19 Mayıs, 3466 sayılı kanun ile 20 Haziran 1938’de (Atatürk’ün ölümünden beş ay önce) “Gençlik ve Spor Bayramı” olarak kabul edildi.
19 Mayıs, Gençlik ve Spor Bayramı olarak ilan edilince, “Dağ başını duman almış” marşı da gençlik ve spor marşı olarak kabul edildi. Bu marş Felix Korling tarafından bestelenmiş bir İsveç marşıdır. İsveç dilinde orijinal adı “Tre Trallade Jantor”’dur. (Şakıyan Üç Genç Kız) Bu marşın müziğini Türklere tanıtan Selim Sırrı Tarcan (1909), şarkıya Türk dilinde güfte yazan Ali Ulvi Elöve’dir (1916).
Marş “Dağ başını duman almış” şekliyle 1916 yılı Mayıs ayında Kadıköy’de İttihat Spor Çayırı’nda çalınıp söylendi.
Sayın okuyucularımın 19 Mayıs bayramlarını kutlarım.