Geçtiğimiz hafta Deutsche Welle'de yayınlanan bir haberde buğdayda görülen yeni bir hastalıktan söz ediliyordu.
Habere göre "kara pas" adı verilen bu hastalık, buğdayın başaklarının içini boşalttığından büyük zarara yol açıyor.
Bizim için önemli. Çünkü bizde buğday eken üreticilerimizin ne kadarının bilinçli olarak tohum kullandıkları meçhul. Ve de ithal tohumlar nedeniyle bu hastalığın Türkiye'ye girmemesi için ciddi önlemler alınması gerektiği anlaşılıyor.
Bilim adamlarının ilk kez Uganda'da tespit ettikleri ve "Ug99" olarak adlandırdıkları mantar türü, en az 6 ülkeye yayılınca dünya genelindeki buğday uzmanlarını alarma geçmiş.
Ben tarım uzmanı değilim. Türkiye'de bu konuda ne gibi önlemler alındığını bilmediğim için, Deutsche Welle'nin haberini gündeme getirerek ilgilileri uyarmak istiyorum.
Ug99, son 50 yılda buğday üreticilerinin karşılaştığı en büyük tehdit olarak kabul ediliyor. İlk kez Uganda'da tespit edildi. Haberlere göre bu hastalık ürünün yüzde 90'ını kullanılamaz hale getiriyor. Uzmanlara göre, "50 yıldır, Afrika'nın doğusunda ve muhtemelen dünyanın hiç bir yerinde, bu tür bir mantar ortaya çıkmamış. Bu yeni mantar türü tüm dirençli genlerin yok ediyor. Bu da mantarın, yepyeni bir tür olduğu, daha önce görülmediği anlamına geliyormuş."
Ug99 olarak adlandırılan yeni nesil mantar, buğday kökü ve gövdesini sarıyor. Bunun sonucunda ya hastalıklı tohumlar ortaya çıkıyor ya da hiç tohum alınamıyormuş.
ABD Tarım Bakanlığı'ndan John Perry Gustafson, şu bilgiyi veriyor: "Daha basit anlatmak gerekirse, ölmek üzere olan hasta bir buğday bitkisi elde ediyorsunuz. Bitki, artık tohum üretmiyor."
Bilindiği gibi dünya genelinde her yıl, 660 milyon metrik ton buğday üretiliyor. Buğday insanların ana besin kaynağı.
Ug99 hastalığı, rüzgârlarla ülkeden ülkeye yayılabiliyormuş. Sporları, buğday tarlalarına hareket etmeden önce, hastalık kapmayan diğer bitkiler üzerinde hayatta kalabiliyormuş. Şu anda çiftçiler, buğday tarlalarına mantar öldürücü ilaçlar püskürterek hastalıkla mücadele etmeye çalışıyormuş.
Tekrarda yarar var. Tehlikenin büyüklüğü karşısında endişeye kapılarak Deutsche Welle'nin haberini aktarıyorum.
Buğday bizim için çok önemli bir ürün. Tarım Bakanlığı her halde bu gelişmelerden haberdardır. Herhalde belli önlemler alınmıştır. Bunlar kamuoyuna açıklanır ise üretici bir yanda gereken tedbiri alır, öte yanda da endişeden kurtuluruz.