Şant Manukyan / İŞYATIRIM
Wikileaks, baskı rejimi, işsizlik vs gibi nedenler gösterilse de bence Tunus dahil şu anda pek çok bölgede yaşanan huzursuzluğun altında gida fiyatlarında yaşanan yükseliş bulunuyor. Elbette bu gerekçeye Petrol fiyatlarında yaşanan yükselişi de ekleyebiliriz. Aşağıdaki grafikte gördüğünüz gibi global gıda fiyatları 2007-2008 döneminde gördüğümüz büyük spekülayonun da üzerine çıkmış durumda. ABD'de mutfak masrafı hane halkı gelirinin 12-14% arasını (maaş ve ücretlere göre) oluştururken bu oran Çin'de yüzde kırkları aşıyor. Sadece Çin değil pek çok Asya ülkesinde halen temel gıda ürünleri insanların harcamalarının önemli bir kısmını oluşturuyor.Elbette fazla anlam yüklemek bir komplo teorisi olur ancak FED'in QE stratejisi tüm varlık fiyatlarının yukarı gitmesinin bir numaralı nedeni. İşsizliği düşürmek ve enflasyonu kontrol etmekle görevlendirilen FED piyasadan yaptığı milyarlarca dolar karşılığında alıma rağmen hedeflerini gerçekleştirebilimiş değil. Ancak finansal varlıkların fiyatlarını yükseltmeyi başardı. Yan etki olaraksa gıda fiyatlarına bir "finansal future kontratı" olarak bakmayan büyük kesimleri zor durumda bıraktır. Para birimi yuanı değerlendirmesi için baskı yaptığı Çin'de enflasyon nedeni ile faiz arttırımını ve kurlarda nispeten daha hızlı bir değerlenmeyi konuşur hale geldi. FED ilk QE'yi açıkladığında petrol 45 dolardı, ikinci QE başladığında ise 75 dolardı. Üçüncüsüne başlar ise global sorunlar çok daha artacaktır. İlginç bir şekilde bu yaşananların Afrika veye gelişmekte olan Asya ülkeleri ile sınırlı kalacağını düşünmüyorum. Şu anda sorunlu Avrupa ülkelerinde alınan önlemler : kamu istihdamını azaltma, kamu harcamalarını azaltma, ücretlerde kesinti, daha ağır emeklilik şartları şeklinde sıralanabilir. Peki bono yatırımcılarının payına düşen ne? Şimdilik hiç.. Bono yatırımcıları hükümetler tarafından korunuyor görüntüsü giderek yaygınlık kazanıyor. Elastikiyeti düşükü kalemlerde yaşanan yükselişler bu ülkelerde belki dünyanın geri kalanı kadar aşırı bir etki yaratmasa bile bir noktada bir siyasi görüş "borçlarımızı ödemeyelim,veya yapılandıralım bankalar da elini taşın altına soksun" diyecektir.