İç göç ülkenin en önemli ekonomik ve sosyal sorunlarından birisi. Bölgeler arasındaki ekonomik ve sosyal eşitsizlik, iç göçün temel nedenlerinden birisi. Üstelik göçün sürmesi, bölgeler arasındaki mevcut ekonomik ve sosyal eşitsizliği derinleştiren bir etki de yarattığı için, sorun kendi kendini büyüten bir kısır döngü de yaratıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yakınlarda yayınladığı doğum yeri istatistikleri, bu sorunu farklı bir pencereden gözler önüne serdi. TÜİK verileri, nüfusun doğum yerlerine göre dağılımı ile ikamet yerine göre dağılımını karşılaştırmamıza imkan veriyor. Böylece bir ilde doğanların ne kadarının o ilde yaşamaya devam ettiğini, ne kadarının başka illere göçmüş olduğunu görebiliyoruz.
Sayfadaki tablolarda da görüldüğü gibi bu açıdan illerin durumu taban tabana zıt bir görünüm sergiliyor. Bazı illerde doğanların dörtte üçü gurbetçi olmuş. Buna karşın doğum yerinde yaşamaya devam eden oranı yüzde 90’a yaklaşan iller de var.
İlk sırada yer alan Antalya’da doğanların yüzde 87.77’si Antalya’da yaşamaya devam ediyor. Antalya’da doğanların sadece yüzde 12.23’ü başka illere göçmüş. O ilde doğanların memleketlerinde yaşamaya devam etme oranında Antalya’yı Bursa, İstanbul, İzmir, Gaziantep, Muğla ve Hatay izliyor. Bu 7 ilde doğum yerinde yaşamaya devam edenlerin oranı yüzde 80’in üzerinde. Türkiye ortalamasının yüzde 67.47 olduğu dikkate alındığında bu iller açık ara daha iyi bir durumdalar.
Bu iller aynı zamanda bölgesel çekim merkezi durumundalar. Yani diğer illerden göç alıyorlar. İstanbul, tüm Türkiye açısından bir çekim merkezi. Aydın, Muğla, Denizli, Burdur, Karaman ve Afyonkarahisar dışındaki tüm illerde doğanlar için İstanbul, ilk iki göç hedefinden birisi durumunda. Antalya, Bursa, İzmir, Gaziantep daha çok çevrelerindeki iller için olmakla birlikte Doğu, Güneydoğu ve Karadeniz illeri için de bir çekim merkezi.
İlde doğanlar tarafından en fazla terk edilen illerin başında Ardahan, Tunceli, Bayburt, Gümüşhane ve Çankırı yer alıyor. Türkiye’de doğduğu il dışında yaşayanların oranı yüzde 32.53 iken bu illerdeki gurbetçi oranı ortalamanın 2 katını aşıyor.
Örneğin Erzincan, Sinop, Tunceli, Bayburt ve Ardahan illerinde doğup da kendi ilinde yaşamaya devam edenlerin sayısı İstanbul’a göç etmiş olanların sayısından daha az.
Bu durum bazı iller açısından alarm verici düzeyde. Tabloda görülen 12 il doğmuş olanların toplam sayısı 2015’te düştü. Bu durumun bir nedeni ilinde yaşayan nüfusun yaşlanmasına bağlı olarak doğumların azalması, ikinci nedeni ise yurt dışına göç. Bu illerden Gümüşhane, Erzincan, Kastamonu, Sinop ve Bilecik diğer illerden aldıkları göç sayesinde toplam nüfusta artış sağlayabilmiş durumda.
Bunun dışında kalan Ardahan, Tunceli, Bayburt, Çankırı, Yozgat, Artvin ve Giresun’dan oluşan 8 il ise hem doğum yeri nüfusu açısından, hem de dışarıdan gelenlerle oluşan toplam nüfus açısından gerileme içinde. Bu iller için tam anlamıyla alarm zilleri çalıyor ve acil önlemler gerekiyor.