Borsanın zengin ve yoksul illeri

İMKB'deki yatırımcı profilinin genel görünümünü dün aktardık. Tablonun yıllardır aynı olduğunu da vurguladık. Çok az sayıda yatırımcı, yüklü miktarda portföyü kontrol ediyor yine. Hele hele yerli yatırımcının sayıca müthiş üstünlüğü, ama yabancı yatırımcının sayıda esamesi okunmazken hisse senetlerinin çoğunluğuna sahip olması… Hatırlatalım oranları. Yatırımcıların yüzde 99.32'si yerli, yüzde 0.68'i yabancı. Yüzde 99.32, hisse senetlerinin yüzde 33.75'ine; yüzde 0.68 ise hisse senetlerinin yüzde 66.25'ine sahip. Böyle bir tablo var karşımızda.

Ancak bu yalnızca 2010'a özgü, 2010'da ortaya çıkmış bir tablo değil, neredeyse yıllardır aynı. Aslında zaman zaman dile getirdik; yabancıların Borsada böylesine önemli paya sahip olmaları iyi mi, kötü mü, bu da tartışılır.

İki oran vererek bu konuyu açalım. TSPAKB verilerine göre, yerli yatırımcıların sayıca neredeyse tümü gerçek yatırımcı. Ancak bu yatırımcıların hisse senedindeki payı yüzde 19.7 düzeyinde. Hisse senedindeki payları yüzde 20'yi bile bulmayan bireysel yatırımcılar, geçen yılki işlem hacminin yüzde 66'sını gerçekleştirmişler. Yani yerli bireysel yatırımcı sürekli alıp satmış. Kar etmiş mi, orasını bilemeyiz tabii ki…

Bir başka veri; geçen yıl yabancı yatırımcıların hisse senetlerini elde tutma süresi ortalama bir yıl olmuş. Yerli yatırımcılarda bu süre ne kadar mı, yalnızca bir ay!

Borsanın üçte ikisine sahip yabancılar fiyat değişimlerinden ya da beklentilerin iyileşip kötüleşmesinden öyle kolay kolay etkilenmiyor ve ellerindeki hisse senedini ortalama bir yıl tutuyor. Yerli yatırımcı ise sürekli al-sat peşinde. Şimdi düşünelim; yabancı yatırımcı da yerli yatırımcılar gibi çok kısa vadeli işlem yapsaydı, Borsadaki dalgalanma hangi boyutlara varırdı… Dolayısıyla, Borsada yabancı payının böylesine yüksek olması olumsuz değil, olumlu bir durum. Hep korkulan, "ya yabancılar çekip giderse" kaygısı ise yersiz. Yabancılar ellerindeki bu kadar hisse senedini kime satabilecekler ki gidebilsinler… Yani, öyle korkulduğu gibi bir anda çok hızlı bir yabancı çıkışı yaşanması söz konusu olmaz. Yabancıların payı üçte iki düzeyinde değil de, çok daha aşağılarda olsaydı, işte asıl o zaman kaygı duymak gerekirdi. 

Zengin ve yoksullar

Gelelim il bazındaki tablonun detayına. Dünkü yazımızda yatırımcı başına en fazla ve en az hisse senedi bulunan illeri vermiştik. Bugün, yatırımcı sayısı ve portföy değeri olarak tüm illeri sıralamak istiyoruz.

Bireysel yatırımcı sayısı yurtdışındakilerle birlikte 1 milyon 37 bin düzeyinde ve bu yatırımcıların toplam 33 milyar liralık hisse senedi var.

Yatırımcıların üçte biri İstanbul'da. Ancak, İstanbul'daki yatırımcılar hisse senedinden yüzde 58 pay alıyor. 33 milyar liralık hisse senedi portföyünün 19 milyar liralık kısmı İstanbul'daki yatırımcılara ait.

İstanbul'u diğer iki büyük il, Ankara ve İzmir izliyor. Ankara'da 2.9 milyar lira portföye sahip 121 bin, İzmir'de 2.3 milyar lira portföye sahip 101 bin yatırımcı bulunuyor.

En az yatırımcının olduğu iller ise Ardahan, Bayburt ve Muş. Ardahan'daki 367 yatırımcının toplam 2.8 milyon, Bayburt'taki 430 yatırımcının 4.2 milyon, Muş'taki 490 yatırımcının ise 3.9 milyon liralık hisse senedi var.