Bu başlığı kafiye uysun diye yazmadım. Hakikaten gerçek bu olduğu için yazdım. Türkiye’nin hiç şüphesiz en önemli, lokomotif sektörü konumundaki otomotiv, gerek üretim gücü gerekse yakaladığı kalite seviyesiyle bugün Avrupa ile yarışır duruma geldi.
Yarattığı kaliteli istihdam -ki bu sektörde bir tane bile sendikasız, vasıfsız, kanuni hakları ödenmeyen işçi bulamazsınız- yerli yabancı herkes tarafından taktir ediliyor. Durum böyle olunca da sektör içindeki mesleki örgütlerin popülaritesi bir hayli fazla. Bu örgütlerin düzenlediği başta genel kurul olmak üzere tüm etkinlikler yine başta hükümet üyeleri olmak üzere tüm sektörlerin ilgi odağı.
Hatta popülarite o kadar fazla ki Zafer Çağlayan kendisini “Otomotiv Bakanı” olarak ilan bile etti. Sanayi Bakanı Nihat Ergün de yine benzer bir şekilde sık sık otomotiv üzerinden gündeme geliyor.
Otomotivin son dönemlerdeki gündem maddesi de malum yerli otomobil üretimi. Bana göre bir imaj kaygısıyla dile getirilmekten öte çok büyük bir anlam taşımayan bu konuya girmeyeceğim. Benim dikkat çekmek istediğim konu tamamen farklı.
Otomotivin yıldızının yükseldiği, yerli otomotiv markasının öneminin sürekli vurgulandığı bir dönemde, otomotivden bir yıldız kayıyor. Hem de öyle gizli saklı değil, gösterilerle, davullu zurnalı protesto yürüyüşleriyle bir firma yok oluyor. İzmir’de kurulu olan ve Türkiye’nin yüzde 100 yerli sermayeli otomotiv üreticisi, savunma sanayi ile önemli projelere imza atan, otobüs alanında oldukça başarılı olan, yabancı ülkelere üretim lisansı veren BMC, iflas etmiş durumda.
Yaklaşık 2 bin işçisi aylardır maaş alamıyor. Sendika desteği ile protesto yapıyorlar ama nafile.
Bayileri arasında içeride 50-60 milyon dolar alacağı olanlar var. Firmaya üretim yapan yan sanayicilerin içinde de çok güç durumda kalanlar mevcut.
Ve aynı BMC’nin bir temsilcisi sektörün çatı kuruluşu Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) Yönetim Kurulu’nda firmayı temsil ediyor. Tüm bunlar olurken, ne hikmetse olmayan ve olma ihtimali de tartışmalı olan yatırımlar için estirilen rüzgarlar, konu BMC olduğunda bir mumu söndürmeyecek derecede düşük üfleniyor. Dünyanın en önemli üretim merkezlerinden bir tanesi olmakla övünürken, bu merkezde önemli oyunculardan bir tanesinin neden battığının da bir açıklaması olması gerekir.
Vergi yüksekliğinin ve/veya sürekli değişimin, otomotiv strateji belgesinin açıklanamaması gibi konuların yatırımcıları ürküttüğünden dem vuruyoruz. Evet doğrudur, yatırımcı sakin bir liman ister, güven ister.
Peki güven isteyen, sakinlik isteyen yatırımcı “Ne oldu da bu BMC battı?” diye sormaz mı?
Sorsa ona kim yanıt verecek?
OSD’nin “Bu bize üye olan bir firmanın kendi iç sorunudur. Ülkenin ve sektörün makro durumuyla ilgisi yoktur” gibi bir açıklaması bile yok.
Kaldı ki söz konusu firma, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin çok önem verdiği projelerden bazılarının da ana üstlenicisi durumunda. Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nın proje gecikmeleri nedeniyle firmaya önemli miktarda ceza kestiğini biliyorum.
Ama bu cezalar, teslimi zaten, çıkmaz ayın son çarşambasına kalan araçların üretimini aynı ayın perşembesine erteletmek dışında bir işe yaramıyor.
Ortak çıkarlar söz konusu olduğunda aynı gemide olanların, çıkarlar kesiştiğinde pupa yelken çalkantılı sulardan uzaklaşmaları, piyasa ekonomisinde kabul edilebilir bir konu. Sonuçta, lonca sistemi çok geride kaldı ve piyasadan çekilen bir rakip, düşük kar ortamında ekstra bonus anlamına geliyor.
Lakin, önemli bir oyuncu, bir çocuğun yaptığı ve sonra da bozduğu bir lego gibi bir anda dağıtılıyorsa bu durumun mutlaka incelenmesi gerekir.
Zira, bazı kurumlar hele ki Mehmetçiklerin emanet edildiği araçları üreten bazı kurumlar, sadece bir patron/yöneticinin eline bırakılamayacak kadar milletin de olmuştur. O yüzden OSD’nin bu işte İzmir’den yükselen seslere kulak çevirmeyip, ortaya somut bir irade ya da ifade koyması gerekiyor.
Bu firmayı kurtarma planı/önerileri olabileceği gibi bir daha böyle bir durumun yaşanmaması için BMC olayından çıkartılan dersler de olabilir…