Aylık fiyat artışları ile göstergeler açıklandığında genelde Tüketici Fiyatları üzerinde durulur. Tüketici fiyatlarına göre enflasyon yorumları yapılır.
Ekonomide önemli olan üretimdir. Üretim olmaz ise arz olmaz. Arz talebi karşılayamayınca da talep enflasyonu ortaya çıkar.
Veya, üretimin ana girdilerinin fiyatlarının artması, üretici fiyatlarının (toptan eşya fiyatlarının) artmasına neden olur. Bunun sonucu olarak arz yeterli olsa, arz talebi karşılasa bile tüketici fiyatları (enflasyon) yükselir.
2010 yılı Ekim ayında Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeksi bir önceki aya göre %1,21, bir önceki yılın Aralık ayına göre %7,80, bir önceki yılın aynı ayına göre %9,92 ve on iki aylık ortalamalara göre %7,71 artışı işaret etti.
Burası normal de normal olmayan aylık değişimin tarım sektöründe %6,59, sanayi sektöründe %0,01 olarak gerçekleşmesidir.
Tarım sektörü fiyat endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre %21,75, bir önceki yılın aynı ayına göre %26,71 ve on iki aylık ortalamalara göre %19,16 artış var.
Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına göre %4,94, bir önceki yılın aynı ayına göre %6,47 ve on iki aylık ortalamalara göre %5,34 artış görülüyor.
Fiyat artışları tarım sektöründe üretimde ciddi sorunlar olduğuna işaret ediyor.
Tarım sektöründe üretimde yavaşlama var. Arz talebi karşılamıyor.
Tarım sektöründe üretim girdilerinde artış var. Ürün maliyetleri sanayi sektöründeki maliyetlerden ayrıştı.
Genelde enflasyon göstergesi olarak izlenen TÜFE (Tüketici Fiyatları Endeksi'nde) gıda ve alkolsüz içkilerin ağırlığı (Türkiye genelinde) yüzde 27.60'dır.
Fakat unutulmamalıdır ki alt gelir grubunun toplam tüketim harcamasında gıda harcamaları yüzde 50'nin üzerinde dolanır.
Gıda maddelerinin tüketici fiyatının gerisinde ise tarım ürünlerinin üretici fiyatları vardır. Açık anlatımıyla tarım ürünlerinde üretici fiyatı artınca bu sonunda belli bir gecikme ile tüketici fiyatını ve sonuçda da enflasyonu artırır.
TÜFE endeksinde bir önceki yılın aynı ayına göre Ekim ayındaki artış oranı yüzde 8.62 iken tarım gıda ürünlerindeki fiyat artışının yüzde 17.08 olması, yükselmeye başlayan enflasyonun tarım sektöründeki sorunlardan kaynaklandığını açıklıkla ortaya koymaktadır.
Bizde enflasyona 2 yanlış yaklaşım vardır.
Aylık fiyat artışları beklenin üzerine çıktığında bizde hemen suçlu olarak domates, biber fiyatı ilan edilir. Bir dahaki ay fiyat artışının gerileyeceği söylenir.
Genel olarak da ekonomik canlanma ve talep artışı nedeniyle enflasyonun harekete geçtiği bunun da parasal sıkılaştırma ve mali disiplinle önleneceği ileri sürülür.
Görülüyor ki üretici fiyatlarında Ekim-Ekim yıllık fiyat artışı imalat sanayinde yüzde 5.15 iken tarımda yüzde 26.71 olmuş. Bunun nedenini tartışmak gerekmez mi ?
Bu gelişme tarımda sorun olduğunu, tarımda üretimin gerilediğini, maliyetlerin artığını ortaya koyuyor. Ama ilgililer bunu ya fark etmiyor, ya da görmezden geliyor.