The Wall Street Journal’da yayınlanan Big Mac (Amerikan Köftesi) endeksine dayalı asgari ücret hesabı yanlıştır.
Bu hesabı sorgulamadan yapılan yorumlar yanlıştır.
Big Mac köftesi ABD’de 4.93 dolar, Türkiye’de 10.25 TL fiyatla satılıyor. The Wall Street Journal hesabına göre bir asgari ücretli Türkiye’de 10.25 TL'lik köfteyi satın alması için 232 dakika çalışmak zorunda.
İşçinin 232 dakikası 10.25 TL ise, dakikası 4.41 kuruştur. Saat ücreti 2.65 TL, günlük 8.5 saatlik ücreti 22.53 TL, 30 günlük ücreti 675.96 TL'dir. İnsaf… Türkiye’de asgari ücret aylık olarak 1.300 TL değil mi? Kaç yıl önce 675 TL idi ki.
Aylık 1.300 TL asgari ücretin 30 gün çalışıldığı varsayımı ile günlüğü 43.33 TL. Günde 8.5 saat çalışıldığı varsayımı ile saati 5.10 TL, dakikası 8.5 kuruştur.
Bölelim 10.25 TL köfte fiyatını 8.5 kuruşa. Demek ki bizim asgari ücretimizle 120 dakikalık çalışma karşılığı Big Mac köftesi alınabiliyor.
Demek ki, 232 dakikalık hesap yanlış.
Rusya’da köfte için 191 dakika, Brezilya’da 162 dakika, Hindistan’da 173 dakika çalışıldığına göre bizim durumumuz bu ülkelere göre iyi, 41 dakikada köfte satın alabilen ABD asgari ücretlisine göre kötü.
Ama bu farkın arkasında da Anadolu deyimi ile “Ne kadar köfte-O kadar ekmek” durumu var.
Ne kadar üretim- O kadar ücret hesabı diye bir şey var. Ücret katma değerin bir bölümü. Katma değer arttıkça gelir artıyor. Gelir arttıkça ücrete ayrılabilen pay artıyor. ISO 500 Büyük firma çalışmasına göre, bizde katma değerin yüzde 58’i ücret ve maaşlar, yüzde 14’ü faiz, yüzde 24’ü kârdan oluşuyor.
Kişi başı üretimin düşüklüğü ücrete katma değerden ayrılan payın karşılığının düşük olmasına yol açıyor. OECD’nin hesaplamalarına göre bizim çalışan kişi başına saat üretimimiz 28.9 dolar. Yıllık asgari ücret -Satın Alma Gücü Paritesi ile 9.979 dolar.
Halbuki ABD’de çalışan başı saat üretimi 64.1 dolar. Yıllık asgari ücret 15.082 dolar.
Açık anlatım ile asgari ücret rakamı çalışan kişi başına üretim değerine bağlı olarak değişiyor.
Bizde de kişi başı üretim arttığında asgari ücreti artırma imkanı ortaya çıkacak.