Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (Betam), ekonominin son çeyrekte üçüncü çeyreğe göre küçülebileceği uyarısında bulundu.
Betam'ın değerlendirmesinde mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksinin kasım ayında ekime göre yüzde 0.1 azaldığına, yine aynı ay için ihracat miktar endeksi yüzde 3.1 gerilerken, ithalat miktar endeksinin yüzde 9.9 artış gösterdiğine dikkat çekildi. İki ay üst üste azalan sanayi üretim endeksi ve zayıflayan ihracatın, son çeyrekte ekonominin bir önceki aya kıyasla küçülebileceği sinyali verdiği belirtilen Betam değerlendirmesinde, "Çeyrekten çeyreğe büyüme tahminimizi yüzde 0.2'den yüzde negatif yüzde 0.2'ye revize ediyoruz" denildi.
Uzman Araştırmacı Dr. Zümrüt İmamoğlu ve Araştırma Görevlisi Barış Soybilgen tarafından yapılan çalışmada geçen yılın son döneminde özellikle sanayi üretiminde yaşanan dalgalanmaya dikkat çekildi. Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 2.2 artan sanayi üretim endeksinin, ekimde yüzde 1.8 azaldığı, ekimde bayramlar yüzünden yaşanan bu azalmanın kasım ayında telafi edileceğinin öngörüldüğü, ancak kasımda da endeksin artış göstermeyerek küçük bir oranda da olsa azalmaya devam ettiği kaydedildi. Bu durumun son çeyrekte daralmaya işaret ettiği vurgulanan çalışmada, "Ekim-kasım ortalamasına göre bir önceki çeyreğe kıyasla sanayi üretim endeksi yüzde 0.9 azalmış durumda" görüşüne yer verildi.
Tüketim sinyalleri de olumsuz
Betam'dan yapılan açıklamada, son çeyrekte tüketim açısından da olumsuz sinyaller alındığı vurgulandı. Açıklamada, tüketici güven endeksinin ekim, kasım ve aralık aylarının hepsinde düşüş kaydettiği belirtildi.
Yeri gelmişken hemen belirtelim, TÜİK'in dün açıkladığı ocak ayına ilişkin tüketici güven endeksi, aralık ayına göre değişiklik göstermedi. Ancak bu durum düşüşün durduğu gibi yorumlanabilirse de, en azından bir çıkış söz konusu değil.
Betam'ın açıklamasında, ekim ve kasım aylarında hem tüketim malı ithalatının, hem de dayanıklı tüketim malı imalatının azaldığı ifade edildi. Betam'ın değerlendirmesinde daha sonra şu görüşlere yer verildi:
"Yatırımlarda da görünüm net değil. Yatırım malı imalatı azalırken ithalatı artıyor. Net ihracatın ise ithalattaki artış nedeniyle büyümeye negatif katkı yapmasını bekliyoruz. Ayrıca kasım ayında ihracatın önemli oranda düşmüş olması bu katkıyı daha da negatif hale getiriyor. Kamu harcamaları da son çeyrekte fren yaptı. Betam hesaplamalarına göre, reel hükümet harcamaları son çeyrekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 0.7 oranında azaldı.
Bu gelişmelere dayanarak geçen ay yaptığımız çeyrekten çeyreğe büyüme tahminimizi büyüme yönünde yüzde 0.2'den küçülme yönünde negatif yüzde 0.2'ye revize ediyoruz. Buna dayanarak geçtiğimiz yılın aynı çeyreğine göre büyüme tahminimizi ise yüzde 2'den yüzde 1.5'e indiriyoruz. Yıllık büyüme tahminimizi ise yüzde 2.8'de tutmaya devam ediyoruz."
Cari açıkta da tahmin değişti
Betam, cari açıkla ilgili tahmininde de değişikliğe gitti. Cari açığın, altın ithalatının etkisiyle kasımda 5.6 milyar dolara çıktığı vurgulanan değerlendirme notunda şu görüşlere yer verildi:
"Böylece 12 aylık cari açık 45.7 milyar dolardan 47.1 milyar dolara çıktı. Bu nedenle cari açık tahminimizi yukarı yönlü revize ediyoruz. Üçüncü çeyrek sonunda yüzde 5.9 olan cari açığın GSYH'ye oranının yılsonunda yüzde 5.4 yerine yüzde 5.7'ye düşmesini bekliyoruz. Altın hariç cari açık oranının ise yüzde 5.4'ten yüzde 5.2'ye ineceğini tahmin ediyoruz."