ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Bernanke’nin Temsilciler Meclisi Finansal İstikrar Komitesi’nde yaptığı konuşma sadece ABD ekonomisini değil, diğer ülke ekonomilerini ve bu arada Türkiye ekonomisini de etkiledi.
Konuşma piyasalarda rahatlık yarattı. Gerçekte Bernanke ABD’de yapacakları konusunda bilgi verdi. Piyasalar önünü görünce, gelecekte ne olacağını bilince rahatlıyor. Belirsizlik gerginlik yaratıyor.
Bernanke 2012 Eylül ayından bu yana varlık alım programını sürdürüyor. Bu programın aslı şu: Kısa veya uzun vadeli tahvilleri ellerinde bulunduranlar, bu tahvilleri Merkez Bankası’na verdiklerinde, banka nakit ödeme yapıyor. Böylece piyasaya nakit dolar çıkıyor.
Bu sadece ABD’de ekonomide likidite bolluğu yaratmıyor, Avrupa’da da stresi azaltıyor. ABD’de konut ve işgücü piyasası iyileşiyor. Sonuçta kamunun geliri artıyor. Özel sektör bilançoları düzeliyor. Hane halkı geliri artıyor.
Bernanke’nin bekleyişi, işsizliğin yüzde 7.0’nin altına inmesi. İşsizlik şimdilerde yüzde 7.6 oranında.
Daha fazla piyasaya para akıtmanın tehlikesi enflasyonun azması. Burada da Bernanke’nin hedefi yüzde 2’nin altında enflasyon. Halbuki şimdilerde enflasyon yüzde 1 dolayında.
İşte bu tabloda enflasyon tehlikesi olmadığına, işsizlik hedefin üzerinde kaldığına göre, piyasaya para salmaya devam eğilimi ortaya çıkıyor.
Bernanke’nin işareti, 2014 ortalarında, işsizliğin yüzde 7’nin altına ininceye, enflasyonun yüzde 2 sınırına yaklaşıncaya kadar bol likidite ve ucuz faiz politikasının sürdürüleceği doğrultuda.
Bu ön açıklamadan sonra, Bernanke’nin politikası konusunda Akbank Ekonomik Araştırmalar Bölümü’nün değerlendirmesini aktarmak istiyorum. Değerlemede deniliyor ki,
● Bernanke’nin konuşması varolan politika duruşuna işaret etmekte ve yeni bir bilgi içermemekte. Fakat yine de var olan yeni bir komünikasyon piyasaların Fed’in politikasını daha iyi algılaması için bir fırsat doğuruyor. Konuşma sonrası piyasalardaki rahatlama da bu algı farklılığındaki azalmaya bağlanıyor.
● Bernanke, finansal piyasaların, verilen mesajları daha iyi algıladığını, dolayısıyla iletişim politikasının önemini vurguluyor. Konut fiyatlarındaki artışın, inşaat sektörünü teşvik ederken aynı zamanda hane halkı bilançolarını olumlu etkileyerek, tüketim harcamalarını teşvik ettiğini belirtiyor.
● Uzun vadeli hedeflenen işsizlik oranı, yüzde 5,2-yüzde 6 aralığında. Bunun üzerindeki kısım (%2) konjonktürel etkilerden kaynaklanıyor. Fed politikaları, bu konjonktürel kısmın giderilmesini amaçlıyor. Politika faizi konusunda ise Bernanke, ABD’de politika faizinin “normalizasyon” süreciyle birlikte yükselmeye başlayacağını belirtiyor.
● Para politikasının gelecek dönemdeki seyri, gelen “verilere bağımlı” olmaya devam edecek. Fed’in halen ortaya koyduğu projeksiyon varlık alım programının 2014 ortasında tamamlanacağı yönünde; bu tarihte enflasyonun yüzde 2’ye yakınsayacağı, işsizliğinin ise yüzde 7’ye gerileyeceği öngörülmekte. Bu iki verideki gelişmelere göre varlık alım programının hızı, miktarı ve takvimi ayarlanacak. Dolayısıyla, önceden belirlenmiş bir program yok. Fed politika faizi ise çok düşük düzeylerini yüzde 6,5 işsizlik oranı seviyelerine kadar sürdürecek.
● Açıklamaların ardından ABD’de 10 yıllık tahvil getirileri yüzde 2,48 seviyesiyle son iki haftanın en düşük seviyesine geriledi. Getiriler 5 Temmuz’da olumlu gelen istihdam verisinin ardından yüzde 2,74’ü görmüştü. Yurtiçi tahvil piyasasında da 10 yıl vadeli getiriler 10 baz puan azalış göstererek günü yüzde 8,78 seviyesinden tamamladı.
● Bernanke’nin konuşmasını takiben hem gelişmiş, hem de gelişen ülkelerde tahvil getirilerinin düşmesi, global borsaları olumlu etkiledi. Son bir haftada primlenmiş olan borsalar, dün bu kazançlarını korudular. ABD’de S&P 500 endeksi yüzde 0,3 kazançla kapanırken, tarihi yüksek seviyelerine yakın işlem görmeyi sürdürdü. Avrupa borsalarında Almanya, Fransa ve İtalya’nın gösterge endeksleri yüzde 0,5-yüzde 1 arasında yükselişlerle kapandılar.
Bizim için en önemli gelişme ise, 1.97 liradan satılan doların fiyatının 1.91’lere gerilemesi oldu. Bernanke’nin konuşmasından bizim çıkaracağımız ders de şu: Ekonominin kaptanı, finansal piyasalara ve insanlara önlerini görme imkanı yaratır ise piyasalar sakinleşiyor.