Bankaların kredi hacimlerinin nasıl gelişeceği konusunda ipucu veren bir öncü gösterge var. Merkez Bankası'nın banka kredileri eğilim anketi, bu konuda bize bir fikir veriyor. Elbette ankette elde edilen sonuçların birebir gerçekleşmesi gibi bir durum söz konusu olamaz, böyle bir beklenti içinde olunamaz. Ama en azından anketle ortaya konulan görüşler, bir eğilimi gösteriyor.
Merkez Bankası'nın anketle ilgili değerlendirmesinde, bankaların yılın ilk çeyreğinde yalnızca büyük ölçekli işletmelere verilen kredilerde sıkılaştırma öngördüklerine dikkat çekiliyor.
Ankete göre bankalar, yılın ilk çeyreğinde tüm kredi türlerinde talep artışının süreceği, en yüksek talebin küçük ve orta ölçekli işletmelerde ve kısa vadeli kredilere yönelik olarak ortaya çıkacağı öngörüsünde bulunuyorlar.
Bu arada, kredi standartlarının gevşetileceğine ilişkin beklentinin kısa vadeli kredilerde uzun vadeli kredilere göre daha yüksek olduğu gözleniyor.
İşletmelere verilen kredilerde geçen yılın son çeyreğinde bankaların yüzde 27'sinin faiz dışında alınan ücret ve komisyonları, yüzde 18'inin ortalama krediler üzerindeki kar marjını, yüzde 3'ünün ise daha riskli krediler üzerindeki kar marjını gevşettiği bildiriliyor.
Merkez Bankası'nın banka kredileri eğilim anketinde, işletmelerin kredi talepleriyle ilgili olarak ise şu değerlendirme yapılıyor:
"2010 yılının son çeyreğinde işletmelerin kredi talebi beklendiği gibi artmaya devam etmiştir. Talebin azaldığını belirten bankanın olmadığı bu çeyrekte, talebin arttığını bildiren bankaların oranı önceki çeyrek döneme göre yükselmiş ve yılın ikinci çeyreğindeki düzeyine yaklaşmıştır. Ankete katılan bankalara göre işletmelerin kısa vadeli kredilere olan talebi, uzun vadeli kredilere oranla daha fazla artış göstermiştir. Bankalar gelecek üç aylık dönemde işletmelerin kredi taleplerinin artmaya devam etmesini beklemektedir. Beklentiler, talep artışının daha çok küçük ve orta ölçekli işletmeler tarafından ve kısa vadeli kredilere yönelik olacağı yönündedir.
Talep üzerinde olumsuz etkisi olan herhangi bir faktörün bulunmadığı bu dönemde, talep artışındaki ana etken bankalara göre işletmelerin stok artırımı ve işletme sermayesi gereksiniminden kaynaklanan finansman ihtiyaçları olmuştur. Bu faktörü borcun yeniden yapılandırılması ile satıcıların peşin alımlarda uyguladığı iskonto ve kolaylıklar takip etmiştir."
Bireysel kredilerde durum
Merkez Bankası'nın banka kredileri eğilim anketine katılan bankalar, ilk çeyrekte konut kredilerindeki standartların sıkılaştırılacağı görüşünde birleşiyor. Geçen yılın son çeyreğinde konut kredilerine olan talebin beklentilerin oldukça üzerinde bir gerçekleşme ile artış eğilimini sürdürdüğü, bunun en önemli kaynağının da konut piyasasına ilişkin beklentiler olduğu belirtiliyor.
Anketten taşıt kredileriyle ilgili olarak çıkan sonuca göre, bankalar önümüzdeki dönemde bu kredilerde talebin yavaşlayacağını öngörüyor, ancak bununla beraber yine da artış beklentisi içinde bulunuyorlar.
Ankete göre bankalar, diğer bireysel kredilere ilişkin talepte de yavaşlayan bir artış bekliyorlar.