IMF demiş ki: asgari ücret geçen yılki gibi yükseltilirse enflasyonda çıpa ve büyük risk oluşturur.
IMF’in Nisan 2024 finansal tablolarında (sayfa 36) personel gideri 816 milyon SDR yani 1 milyar 85 milyon dolar. 2023’te 743 milyon SDR.
IMF personelinin ücret artış oranı %9.83. ABD enflasyonuna göre 4, beklenene göre 5, Fed faizinin 2 katı.
IMF başkanı yıllık IMF toplantısı sonrası X hesabından ekibi ile paylaştığı 27.10.2024 saat 18:22 tarihli fotoda çok eğlendiklerini yazıyordu.
AJR’ın kurumların kapsayıcılığı veya dışlayıcılığı çalışması Riksbank Ödülünü aldı.
Aynı hafta monarşi İngiltere’ye bağlı Avustralya’da, Aborjin senatör Lidia Thorpe 3. Charles’a “sen benim kralım değilsin” dedi.
Avrupa’da Belçika, İspanya, İsveç, Norveç, Hollanda, Danimarka ve Lüksemburg gibi ülkeler hala monarşi yani krallık ile yönetiliyor.
Ana akım iktisatta dışlayıcı kurumları nedeni ile kalkınmış olmadığı iddia edilen Çin’in de katılımı ile geçen hafta BRICS toplantısı vardı.
BRICS 1944 finansal mimarisinin sorunlarına karşı bir oluşum. Bretton Woods mimarisinde IMF ve Dünya Bankası da var. Washington ve Pekin Konsensüs bakiyesi.
Yellen’in eşi Akerlof, Stiglitz, sonuncu alan dâhil 23’ü ekonomist 82 Nobel (ve anısına Riksbank) ödüllü bilim insanı, Trump’ın başkan olması halinde bilim, teknoloji ve iklim değişikliği gibi alanlardaki gelişmeleri engelleyebileceğinden endişe duyarak Harris’i destekleyen mektup yazmış.
17 Riksbank (Nobel anısına) ekonomi ödüllü aynı isimler Bidenomics için de enflasyon yaratmaz diye mektup imzalamıştı.
Elon Musk desteği alan Trump bilimi teknolojiyi riske atar mı. 2020’den bu yana %22 artan enflasyonu baskılamak adına neredeyse tüm petrol rezervinin satışı ile iklim krizi mücadelesi olur mu.
Tarihe “1. Hamburger Savaşı” olarak geçecek türden bir seçim kampanyası var. Harris McDonald’s çalışanıydı haberlerine karşı, Trump sahaya indi, geçti patates kızartmasının ve arabaya servisin başına.
Hamburger deyip geçmeyin. İşçi ve orta (direk) sınıfında çok önemli. Saat ücretleri, bizdeki asgari ücrete tekabül eder. Bureau of Labor Statistics (BLS) verisine göre (2023) fast-food restoranlarında ortalama saat ücreti 14,2 dolar seviyesinde, aylık 2,467 dolar ediyor.
McDonald’s enflasyon nedeni ile düşen satışları sonrası orta direk için özel fiyatlı menü çıkarmıştı. The Economist “Big Mac Index” zaten satın alma gücü paritesi üzerinden kurun seviyesine dair önemli bir gösterge.
New York Post Trump’ı desteklediğini açıklarken, Washington Post ilk defa bir adayı desteklediğini artık açıklamayacağını yazıyordu.
Farklı kurumlardaki bu kapsayıcılık ve dışlayıcılık örnekleri ile 2 Temmuz tarihli “Arkadaşlar hazır mısınız?” yazımızı bir daha hatırlatalım.
Sunal ve Alp (2015), Nominal asgari ücret ve enflasyon oranı arasında çift yönlü Granger nedensellik ilişkisi var. Nedeni gerçekleşen enflasyonun dikkate alınması.
Akgül ve Bükey (2020), uzun dönemde enflasyonda meydana gelen %1’lik bir artış asgari ücreti yaklaşık olarak %2.59 oranında artırmakta, çift yönlü nedensellik ilişkisi var.
Tüleykan (2019), kısa dönemde TÜFE’deki değişimin %31’i asgari ücret artışından kaynaklanırken, uzun dönemde bu oran %43’e çıkmakta.
Sevinç (2022), net asgari ücret ile asgari ücret artış oranı tüketici enflasyonunun nedeni değil, açlık ve yoksulluk sınırları ile çift taraflı nedensellik ilişkisi var.
Özeti, ex-posta göre revize edilen asgari ücretle enflasyon arasında uzun dönemli ilişki var ve sadece %31-%43 arasında etkilerken, son yıllara ait çalışmalarda bu ortadan kalkıyor.
100 TL maaşın satın alma gücü 50 TL’ye düştü diye 50 TL zam yapılırsa enflasyon olmazmış. Para miktarı aslında piyasada hala 100 TL iken bu öneri sonrası artışına mı, oranlardaki farka mı yanmalı?
Bireysel kredi (kartı) faizlerine rağmen kullanımlar hızla artıyor. Ana akıma göre para arzı artışı talep ve enflasyon yaratıyorsa, o zaman işte faiz sebep enflasyon sonuç. Ayrıca Friedman bile para arzı enflasyon ilişkisinde kendini düzeltmişti.
Arjantin’de aylık enflasyonda düşüşün bir nedeni de özel sektöre verilen kredilerin artması ile arzın (üretimin) artması.