İnan DEMİR / Finansinvest
Haftabaşında iktisadi aktiviteye dair önemli göstergeler açıklandı. Reel kesim güven endeksi geçen aya göre 3.7 puan düşerken kapasite kullanım oranı 1.2 puan yükseldi.
Bu göstergeler Mayıs ayına, yani yılın ilk aylarında Yunanistan sorunu olarak görülen meselenin sadece Yunanistan'ın değil Avrupa'nın sorunu olduğunun iyice anlaşıldığı döneme ait. O nedenle de bu göstergelerin önemi hayli yüksek ve her ikisinin de cesaret verici bir tablo çizdiğini söylemek mümkün.
Önce kapasite kullanımından başlarsak mevsimsel etkilerden arındırdığımızda Mayıs'ta bir önceki aya göre küçük de olsa bir artış görüyoruz ki Nisan'daki daha güçlü artış düşünüldüğünde yukarı trendin sürmesi önemli. Yıllık karşılaştırmada da geçen yılın aynı ayına göre 9.2 puanlık bir artış var; bu da Mayıs'ta sanayi üretiminde yıllık %20 civarında bir büyüme oranıyla uyumlu görünüyor.
Reel kesim güveninde ise başta da belirttiğim gibi bir düşüş söz konusu. Bu düşüş, özellikle ihracat siparişleri bileşenindeki gerileme, Euro Bölgesi ekonomilerindeki sorunların bir ölçüde de olsa Türkiye'ye yansıyacağına işaret ediyor. Ancak bu yansımanın boyutları konusunda karamsar olmamak için geçerli sebebler mevcut.
Mesela, Mayıs ayındaki gerilemeye rağmen anket katılımcıları arasında önümüzdeki üç ayda üretim hacmi ve ihracat siparişlerinde artış bekleyenler azalış bekleyenlerden hala çok daha fazla. Daha genel olarak Mayıs'ta 115.1 olan endeksin seviyesi iyimserlik ve kötümserliği ayıran 100 eşiğinin çok üzerinde olduğu gibi endeksin 2007 - 2009 dönemindeki ortalamasının da %21 üzerinde.
Kısacası Avrupa'daki sorunların daha da derinleştiği Mayıs ayında öncü göstergeler Türkiye ekonomisi üzerindeki etkilerin oldukça sınırlı kaldığına işaret ediyor. Baz senaryomuzda bu görünümün yılın geri kalanında devam etmesini ve Euro Bölgesi problemlerinin Türkiye'yi ancak sınırlı ölçüde etkilemesini bekliyoruz. Bu görünümü değiştirecek en önemli risk kamu borçlarına ilişkin endişelerin finansal sistem üzerindeki stresi Lehman Brothers'ın iflasından sonra gördüğümüz seviyelere taşıması ve finansal sistemdeki "kalp krizi" koşullarının reel ekonomileri peşinden sürüklemesi olabilir. Bu durumun Türkiye'ye dair yukarıdaki iyimser tabloyu tersine çevireceğine kuşku yok, ama finansal stres göstergeleri - son haftalarda stresin arttığına işaret etmekle beraber - henüz bu noktadan çok uzak.