Asgari ücret zammı kimseyi memnun etmez

Asgari ücret zammı birçoklarının ve benim de beklediğim gibi %30 oldu. Bu oran hiçbir kesimi memnun etmeye­cektir. Bu zamla birlikte net asgari ücret 22.104 TL oldu.

Emrah LAFÇI
Emrah LAFÇI Ekonominin Doğası emrah.lafci@dunya.com

Asgari ücret zammı birçoklarının ve benim de beklediğim gibi %30 oldu. Bu oran hiçbir kesimi memnun etmeye­cektir. Bu zamla birlikte net asgari ücret 22.104 TL oldu.

İşverenlerle konuştu­ğumda %30 zammın bile kendi maliyet­leri açısından çok zorlayıcı olacağını, bunun üstünde bir oranı düşünmek da­hi istemediklerini belirtiyorlardı. Di­ğer taraftan çalışanların ellerine geçe­cek olan 22.104 TL’nin hele ki İstanbul, İzmir, Ankara gibi büyük şehirlerde te­mel ihtiyaçları bile karşılamayacağı çok açık.

TÜRK-İŞ’in hesapladığı açlık sınırı Kasım 2024’te 20.562 TL’yken, yoksul­luk sınırıysa 66.976 TL. Açlık sınırı 4 kişilik bir ailenin aylık gıda harcaması tutarı. Gıdayla birlikte diğer tüm temel harcamaları dahil ettiğimizde yoksul­luk sınırına ulaşıyoruz.

Gördüğünüz gi­bi asgari ücret açlık sınırının çok az üze­rinde. Enflasyonu dikkate aldığımızda asgari ücretin her yıl olduğu gibi yeni yılın Mart ayında açlık sınırının altına düştüğünü göreceğiz. Yani 4 kişilik bir ailede bir kişi çalışıyorsa bırakın giyim, barınma, ulaşım gibi giderleri gıda için bile yeterli para kalmayacak.

Diğer taraftan kurun seviyesine bağlı olarak 2025 yılının asgari ücret ortala­ması 550-600 dolar civarında gerçekle­şecektir. Kurda sert bir sıçrama olursa bu rakamın aşağı geleceğini göreceğiz. Benim 2025’e ilişkin temel senaryomda sert bir kur artışı yok.

Atılan her adım da böyle bir artış olmayacağını destek­liyor. 2019’da asgari ücretin dolar kar­şılığı 350 civarında. Devam eden yıl­larda benzer seviyelerde geziniyor. Ta ki 2024 yılına kadar. İçinde bulundu­ğumuz yılda dolar kurunun enflasyonla mücadele kapsamında baskılanmasıyla beraber ortalama asgari ücret 500 dola­rın üstüne çıktı.

Az önce belirttiğim gi­bi 2025’te 2024’ün de üstüne çıkacak. Çünkü kurda muhtemelen asgari ücret­teki artış kadar bir yükseliş olmayacak. Böyle olunca da emek yoğun sektörler­deki maliyetlerde ciddi bir artış olurken özellikle ihracat pazarlarındaki fiyata dayalı rekabette büyük zorluklar yaşa­nacak.

Gördüğünüz gibi günün sonunda kim­senin mutlu olmadığı bir denklemle karşı karşıyayız. Sanayi üretimi sonuç­ları tatsız, çalışanlar mutsuz, şirketle­rin karları erimiş durumda, enflasyon da istenen hızda düşmüyor. Bütün bu gelişmeler ışığında 2025’e doğru yol alı­yoruz ve 2025’in de 2024’ten daha iyi olacağını düşünen kişi sayısı çok fazla değil.

TCMB’nin olası prematüre indirimi

Bu şartlar altında Merkez Bankası çok uzun zamandan sonra faiz indirmeye hazırlanıyor. Siz bu yazıyı okurken belki karar açıklanmış olacak. Genel beklen­ti 150-250 bps faiz indirimi olacağı şek­linde. Bankaların kredi büyümeleri üze­rinde limitler varken, politika faizi sevi­yesi %50’yken, bunu %48’e indirmenin kime ne faydası olacağını ben anlayabil­miş değilim.

Kaldı ki yeni yılın ilk ayları hem yönetilen yönlendirilen fiyatların etkisiyle hem ücret zamlarından fiyat­lara geçişkenlik etkisiyle yüksek enf­lasyonlu olmaya aday. Merkez Banka­sı’nın faiz indirmesinin ertesi iki ayın­da aylık %4’ler civarında bir enflasyon görmemiz olası. O zaman da TCMB in­dirimlere ara vermek zorunda kalabilir.

Bu da birçok tartışmayı beraberinde ge­tirecektir. Bunun yerine bir-iki ay daha bekleyip herhangi bir kesinti olmadan gerçekleecek bir faiz indirim sürecinin daha yerinde olacağını düşünüyorum. Çünkü bizim enflasyonla mücadelemiz­deki en büyük düşmanımız beklentiler. Otorite ne kadar sert olduğunu gösterir­se beklentiler o kadar hızlı kırılacaktır. Aylık %3’lere yakın bir enflasyonun ar­dından gelecek faiz indirimleri yeteri kadar sert olmadığınızın bir göstergesi olacaktır ve programın maliyetini biraz daha artıracaktır.

DİĞER YAZILARI Faizli yatırım araçları (1) Merkez Bankası’nın yerinde olmak istemezdim
K tipi ayrışma derinleşiyor Asgari ücret zammı kimseyi memnun etmez İmalat kaynaklı küresel bir durgunluk mu?
Tüm yazılarını göster