2023 hedefleri siyasetin diline 2011 seçimleri öncesinde girdi. Erdoğan iktidarının seçimlerdeki en büyük propaganda malzemelerinden birisi 2023 hedefl eriydi. 2023 hedefl eri 2015 seçimlerinde de eskisi kadar parlatılamasa da yine propaganda malzemesi olarak kullanılmaya devam etti. İktidar sözcüleri hala fırsat bulduklarında 2023 hedeflerinden söz etmeye devam edebiliyorlar.
Bu hedeflere göre 2023 yılında ihracat 500 milyar dolara çıkacak, gayrı safi yurtiçi hasıla (GSYİH) 2 trilyon 64 milyar dolara ulaşacak ve kişi başına gelir 25 bin 76 doları bulacaktı. Bu hedefl ere hangi politikalarla ulaşılacağını anlatan olmadı ama hedefl er hep yüksek sesle dile getirildi, getiriliyor.
Hedefler ortaya konduğunda 2023’e 13 yıl vardı. 13 yılın 5 yılı, yani hemen hemen yarısı tamamlandı. Zamanın yarısı kat edilirken ünlü 2023 hedefl eri doğrultusunda ne kadar yol kat edilmiş, dün açıklanan büyüme rakamlarıyla bir kez daha gördük.
2023 hedefleri açıklandığında Türkiye’nin ihracatı 114 milyar dolar düzeyindeydi. 2023 hedefl eri doğrultusunda ihracat 5 yılda çıka çıka 144 milyar dolara ulaştı. 13 yılın ilk 5 yılında ihracat arta arta ancak 30 milyar dolar ve yüzde 26.4 artabildi.
2023 hedefine ulaşabilmek için 5 yılda 30 milyar dolar artan ihracatın kalan 8 yılda 356 milyar dolar artması gerekiyor. 2023 ihracat hedefinden söz edebilmek için 5 yılda yüzde 26.4 artan ihracatın kalan 8 yılda yüzde 217 artacağını inanmak gerekiyor.
Kişi başına gelirde de durum hiç farklı değil. 2023 hedefl eri ortaya atıldığında kişi başına gelir 10 bin dolar sınırına ulaşmıştı. Sonraki üç yılda kişi başına gelir kaplumbağa hızıyla da olsa arttı ve 2013 sonunda 10 bin 822 dolar oldu. 2013’ten sonraki dönemde kişi başına gelir artmak bir yana giderek artan bir hızla düşmeye başladı.
2023 hedeflerinin ortaya konmasından 5 yıl sonra kişi başına gelirin geldiği düzey 9 bin 261 dolar. 5 yıl sonra kişi başına gelir 2010’daki düzeyinin 741 dolar altında.
Kişi başına gelirin kalan 8 yılda 2023 hedeflerine ulaşabilmesi için toplam 15 bin 815 dolar artması gerekiyor. Yani kişi başına gelir her yıl ortalama 1977 dolar artmalı ki 2023’te 25 bin 76 dolar düzeyine ulaşalım.
Kişi başına gelir, 2023 hedefleri konduktan sonra artış gösterdiği ilk üç yılda topu topu 820 dolar artabilmiş. Yani yıllık ortalama artış 300 doların bile altında. Bu durumda hala 2023 hedefinden söz edebilmek için kişi başına gelirde 300 dolar olan bu yıllık artış hızının birden roket takılmış gibi 2000 dolara çıkacağına inanabilmemiz gerekiyor.
Ekonomik büyüklük cephesinde de durum aynı. 2010’da 732 milyar dolar olan GSYİH büyüklüğü 5 yıl sonra 720 milyar dolar oldu. 5 yılda yerinde sayan milli gelirin gelecek 8 yılda 1.3 trilyon dolar artması gerekiyor ki 2 trilyon 64 milyar dolar hedefine ulaşılsın. 5 yıldır patinaj yapan ekonominin hangi sihirli formülle 8 yılda şimdikinin 2.87 katına ulaşacağını bilemiyoruz.
2023’te dünyanın en büyük 10 ekonomisi içine girme hedefinde de durum aynı. IMF’nin tahminlerine göre şu anda dünyanın 18. büyük ekonomisi olan Türkiye 2023’te de aynı yerde duruyor olacak.
2023 hedefleri açısından 5 yılda ortaya çıkan karne, aslında bir hezimet görüntüsü. Sıcak paraya dayalı hormonlu büyümenin sonsuza kadar süreceği hayaline dayanan içi boş hedefl er, dalganın yönü değişince hayal olmaktan bile çıkıp yalan haline geldi.