Anadolu Grubu “İzzet Özilhan-Kamil Yazıcı”

Tevfik GÜNGÖR OLAYLARIN İÇİNDEN gungoruras@superonline.com

İzzet Özilhan-Kamil Yazıcı ikilisi İstanbul’daki birinci kuşak “Anadolu İş adamları”- nın en başarılılarındandır. Bu ikilinin adı birlikte anılır. Daha sonra kurdukları Anadolu Grubu’nun da ötesinde markalaşmıştır. 

İzzet Özilhan Kayseri’nin Develi’sinin Pusatlar köyünde 1920 yılında doğdu. Kamil yazıcı ise 1929 Aksaray doğumludur. 

Orta okulu terk ettikten sonra babasının bakkaliye dükkanında çırak olarak çalışan İzzet Özilhan Trakya’da yaptığı askerlikten sonra İstanbul’da kalır. Tepebaşında bir bakkal dükkanı açarak çalışmaya başlar. 

Kamil Yazıcı ise Aksaray’da ilk ve ortaokulu okuduktan sonra iki ağabeyiyle birlikte babasının toptancı bakkaliyesinde çalışmaya başlar. Askere gidinceye kadar babasıyla birlikte çalışır. Askerlik görevi için İstanbul’a gelir. Ortak bir dostları İzzet Özilhan’dan Kamil Yazıcı’nın, Merkez Komutanlığı’na tayinine aracılık etmesini ister. İzzet Özilhan hemşerisi olan Merkez Komutanı sayesinde, Kamil Yazıcı’nın Merkez’e alınmasını sağlar. Böylece Kamil Yazıcı’yı tanımış olur. 

Kamil Yazıcı, askerliğini bittirdikten sonra İzzet Özilhan’a ortak iş yapmak istediğini söyler. Böylece İzzet Özilhan ile ortak çalışmaya başlayan Kamil Yazıcı, diğer ağabeyi Nuri Yazıcı’yı da İstanbul’a getirtir ve yanlarında çalışmasını sağlar. 

İlk ortak işleri, Mısır Çarşısı’nın yukarısında alt katında oyuncak satılan, üst katında ise toptancılık yaptıkları, hırdavat ve kırtasiye ile iğneden ipliğe hemen her şeyi imalatçıdan alıp Anadolu’ya sattıkları bir dükkan olur. İkilinin bu ilk işinde, iki ortakları daha vardır. Bir süre sonra bu dükkanı diğer iki ortaklarına bırakarak, ithale başlarlar. İthalatı , “Yeni Sivas Emniyet Komandit Şirketi’’ni satın alarak bu şirket şemsiyesi altında yaparlar. 

İthalat sayesinde yurtdışına gidip gelme imkanı bulurlar. Önce Çekoslovakya’dan boncuk, Polonya’dan porselen getirirler. Çekoslovakya’da Skoda tesislerini gezerler. Bu arada bir miktar sermaye birikimine de sahip olmuşlardır. Skoda’nın temsilciliğini alarak, otomotiv sektörüne adım atarlar. 1960’larda yıllık otomobil satışları bine ulaşır. 

O yıllar ilk kez montaj kararnamesi çıkar. Montaja dayalı hafif sanayileşme dönemi başlar. Metrekaresi 25 kuruştan Kartal’da 170 dönümlük arazi alırlar. Anadolu Grubu’nun sanayi tecrübesi, Skoda ve Jawa motosiklet montajı ile başlar. 

Bira yatırımına da en çok bira tüketilen ülkelerden Çekoslovakya’da karar verirler. Bu sırada İsmet İnönü’nün girişimiyle bira üretimi, özel sektöre açılır. İki ortak, Koç Grubu’nun bira yatırımı için Çırpıcı Çayırı’nda aldığı, ama içinde su olmadığını düşünerek yatırımdan vazgeçtiği araziyi, 3.5 milyon liraya satın alırlar. Satın aldıkları arazide suyun bulunması ile bu arazi üzerinde inşa edilen Efes Pilsen’in biraları 1969'da piyasaya çıkar. 
Daha sonra kalem ve kırtasiye sektörünün en bilinen markası Adel faaliyete geçer. Efes Pilsen’in İstanbul fabrikasından sonra İzmir, ardından Adana’da bira fabrikaları kurulur. Bu arada, Afyon ve Konya’da malt fabrikaları faaliyete geçer. Bu dönemde Isuzu kamyonet üretim ve pazarlama faaliyetleri başlar. Lada otomobilleri ithal edilir. The Coca-Cola Company ile Türkiye’de başlayan işbirliğinin uzantısı olarak Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkmenistan’da şişeleme fabrikaları kurulur. 

Coca-Cola ile yurtdışında başlayan işbirliği sonunda Türkiye’de de Coca-Cola İçecek’in yüzde 40 hissesi gruba geçer. 

Turgut Özal, 1980’li yıllarda iktidara gelince bira satışlarına kısıtlama getirir. Bu karar, Anadolu Efes’in satışlarının yarı yarıya azalmasına sebep olur. 1984'de Grup ciddi bir sarsıntı geçirir. En büyük alacaklı İş Bankası’dır.. Grup yeniden yapılanmaya gider. Şirket sayısını 30’dan 20’ye düşürür. Maret’teki yüzde 50 hissesini Koç’a, Nasaş’taki yüzde 34 hissesini İş Bankası’na, BMC’deki yüzde 30 hissesini Yapı Kredi’ye devreder. Galleria’dan çekilir. Yeniden yapılanma sonucu krizi atlatır. 

Kamil Yazıcı ve İzzet Özilhan 30 Ocak 2008 tarihinde yönetimi çocuklarına bıraktılar. Anadolu Grubu Yönetim Kurulu Başkanlığını yürüten Kamil Yazıcı görevini Tuncay Özilhan’a, Yönetim Kurulu Başkan Vekilliği görevini yürüten İzzet Özilhan ise görevini İbrahim Yazıcı’ya devretti.. Yani görevlerini kendi çocuklarına değil, ortaklarının çocuklarına devrettiler.… 

Anadolu Grubu, şimdilerde; Türkiye dahil 18 ülkede, 80 şirket, 61 üretim tesisi ve 29 bine yakın çalışanıyla faaliyet gösteriyor. 

Ana iş kolları içecek, otomotiv, perakende ve finans sektörlerinin yanı sıra son yıllarda bilişim, enerji, gayrimenkul, tarım ve sağlık alanlarında yaptığı yatırımlarla faaliyetlerini genişleten Grup, büyümesini sürdürüyor. Bira ve Coca Cola dışında otomotiv sektöründe Isuzu, Kia, Geely, Lombardini, LS Traktör, Landini, Solis, Gallignani, Honda Güç Ürünleri, Hitachi markaların Türkiye temsilcisi. Hızlı servis restoran sektöründe McDonald’s’ın sekiz yıldır Türkiye lisansörlüğünü yapıyor. 

Sıvı yağ sektöründe Komili, Kırlangıç ve Sezai Ömer Madra, kırtasiye sektöründe Faber-Castell, Adel ve Atlas, bilişim sektöründe Anadolu Bilişim Hizmetleri, turizm sektöründe ise EfesTur markalarıyla hizmet veriyor. 
Finans sektöründeki varlığını ABank, AYatırım ve ALease ile sürdüren Grup, enerji sektöründe yatırımlarına devam ediyor. 

Endüstriyel tarımda 3 yılda 1 milyon meyve ağacı portföyüne ulaşan Grup, Anadolu Etap ile bu sayıyı 2.5 milyona ulaştırmayı hedefl iyor. Anadolu Gayrimenkul şirketiyle de gayrimenkul sektöründe önemli bir oyuncu olmayı hedefl iyor. Sosyal sorumluluk projelerini eğitim, sağlık ve spor alanlarında Anadolu Vakfı yürütüyor. Anadolu Sağlık Merkezi ve Anadolu Efes Spor Kulübü bu alandaki faaliyetlerin en önemlileri. 

İzzet Özilhan’ın 94 yaşında geride bıraktığı Anadolu Gurubu'nun kuruluşunu ve gelişmesini anlatmaya çalıştım. İzzet Özilhan’a tanrıdan rahmet dilerim.

Tüm yazılarını göster