Anadolu Grubu, 11’inci Ayvalık Hasat Şenlikleri’ne katılmadı. Ayvalık’ı öksüz bıraktı.
Halbuki Anadolu Grubu'nun Ana Gıdası’nın şimdilerde sahip olduğu, ürünlerini pazarladığı 3 zeytinyağı markasının da zeytinleri Ayvalık zeytini. Markaların doğum yeri Ayvalık. Markalar “Ayvalık markasını satıyor”.
Anadolu Grubu’nun Ana Gıda’sı, Türkiye’nin köklü markaları Komili (1878), Sezai Ömer Madra (1914) ve Kırlangıç'ın (1953) sahibi durumunda.
Pazar payı büyüyen, güçlenen gruplar, beslendikleri topraklarla, markalarının çıktığı şehirlerle ilgilerini keserlerse, o şehirleri de o şehirlerde yaşayanları da o şehirlerde zeytin üretenleri de üzerler.
Ayvalık Ticaret Odası ve Belediye, zeytin hasadının başlaması nedeniyle her yıl “Hasat Şenliği” düzenliyor. Şenlik programı kapsamında zeytin ve zeytinyağı sektörünün genel sorunlarının, bölgenin üretim durumunun tartışıldığı toplantılar yapılıyor. Zeytin ve zeytinyağı üreticileri ürünlerini sergiliyor. Erken hasat zeytinyağı tadılıyor.
Ayvalık’ta 11’inci şenlik geçen hafta sonu zeytinin sorunlarının tartışıldığı yerli ve yabancı konuşmacıların katıldığı panel ile başladı. Şehirde zeytin pazarı kuruldu. İlk hasat zeytinyağları tadıldı.
Hasat şenlikleri, Ayvalık için zeytinin önemini anlatmak, Ayvalık zeytinyağının özelliklerini tanıtmak için, şimdilerde Belediye Başkanı olan Rahmi Gencer’in Ticaret Odası Başkanlığı döneminde başlatıldı.
Uzun uğraşlar sonucu, 2007 yılında Ayvalık zeytinyağı için “Coğrafi Menşe İşaretlemesi“ hakkı alındı. Ambalajlı Ayvalık zeytinyağlarının güvencesi ambalaj üzerindeki bu menşe işareti.
Hasar Günleri etkinliklerinin düzenlenmesinde başlangıçtan bu yana Sezai ve Salih Madra kardeşler büyük emek sarf ediyor. Bu yıl, Ticaret Odası Zeytinyağı Komitesi Başkanı genç kadın zeytinyağı üreticisi (Monteida) Aysun Uygun ile kayınbiraderi Emre Uygun programın düzenlenmesi ve gerçekleştirilmesi için büyük çaba gösterdiler.
Zeytinyağı konusundaki etkinlikleri yürüten Ayvalık Ticaret Odası Başkanı İbrahim Kantarcı’nın zeytinyağının sorunlarının tartışıldığı toplantıda yaptığı konuşmanın ana hatlarını dün DÜNYA’da bu konuların uzmanı arkadaşım Ali Ekber Yıldırım, geniş olarak yazdı.
İbrahim Kantarcı, zeytincilerin 3 önemli sorununa dikkat çekiyor. Diyor ki “Son yıllarda zeytinyağı üretimi ortalama 140 - “Merdivenaltı, markasız üretilen ve pet şişelerde yol kenarlarında satılan zeytinyağı sektörde haksız rekabete neden oluyor. Ayrıca, tüketicilerin gerçek sızma zeytinyağlarına ulaşması da zorlaşıyor. Yapılan analizlerde bu yağların büyük ölçüde karışım yağ olduğu ortaya çıktı.
İkinci önemli sorun tağşiş. Zeytinyağına başka yağların karıştırılması nedeniyle yine haksız rekabet yaşanıyor. Tüketicinin gerçek ürüne ulaşması engelleniyor. Kamu spotları ile tüketici uyarılmalı. Ayrıca, denetimler artırılarak cezaların caydırıcı olması sağlanmalı.
Üçüncüsü de her yıl 3-4 milyon yeni zeytin ağacı dikiliyor. Her yıl artacak zeytinyağı üretiminin sorun olmaması için tüketimi artırıcı çalışmalar yapılmalı.”
Ayvalık Belediye Başkanı Rahmi Gençer, 11 yıl önce zeytin hasat günlerini ilk kez düzenlediklerinde Türkiye’de kişi başına zeytinyağı tüketiminin 800 gram olduğunu hatırlatarak bugün 2 litreye kadar ulaşıldığını söyledi.
Hedefin 5 litre olduğunu belirten Gençer, Ayvalık’ın zeytinyağı ve sabun kültürü ile UNESCO Kültür mirası kapsamına alınması için başvuru yapacaklarını söyledi.
Balıkesir ili sınırlarındaki zeytin ağaçlarının yüzde 20 si Ayvalık’ta. 2 milyon zeytin ağacı var. Zeytin ağacı sayısı az ama toprak ve iklim farkı nedeniyle Ayvalık zeytini ve zeytinyağı pek lezzetli. Zeytin ve zeytinyağı Ayvalık için çok önemli bir gelir kaynağı.
Ayvalık zeytinleri ile yılda 4 bin 500 ton zeytinyağı üretilebiliyordu. Üretim 2 bin 800 ton dolayına geriledi. 1.500 ton dolayında da yeşil zeytin üretilebiliyor.
Halbuki zeytin Ayvalık için çok önemli. Ayvalık’ta ziraat odasına kayıtlı 6.500 üretici, Ticaret Odası’na kayıtlı zeytin ve zeytinyağı işi yapan 83 firma var.
Ayvalık’ta bu yıl zeytinyağından 50 milyon, yeşil zeytinden 20 milyon dolayında bir gelir elde edilebileceği tahmin ediliyor.
Ayvalıkta üretici sofralık zeytininin kilosunu 8 TL’ye, yağlık zeytininin kilosunu 2.75-3.00 TL'ye satıyor.
Marmara Birlik zeytin alımında yağlığa 2.70 TL, sofralığa 7.90 TL ödeyeceğini açıkladı.
Yağlık zeytin fiyatına göre zeytinyağının litre maliyeti 15-20 TL'den az olmayacak. Arzın talebi karşılamaması halinde zeytinyağını bu yıl yüksek fiyatla tüketeceğiz demektir.
Zeytinci ismet Önder diyor ki: Zeytinyağı fiyatı, geleneksel olarak altına endekslidir. 5 Litre zeytinyağı tenekesi çeyrek altına satılır. Çeyrek altın şimdilerde 165-170 TL. Bu hesaba göre kaliteli taş baskısı zeytinyağının litresinin 30 TL'nin üzerinde olması normaldir.