Son dönemde yatırımcılardan sık duyduğumuz üç soru: (i) ‘Fed’in faizleri uzun süre artırmadığı’ bir senaryoya ne kadar ihtimal veriyorsunuz? (ii) ABD ekonomisi Japonya benzeri düşük büyüme ve deflasyon sarmalına yakalanır mı? (iii) Gelişmekte olan ülkeler ve özellikle Türkiye piyasaları böyle bir ortamı nasıl fiyatlar?
Başkan Yellen’in ‘Fed 2015 sonuna kadar para politikasını normalleştirmeye başlayabilir’ işareti vermesinin üzerinden henüz kısa bir süre geçti. Ancak zayıf Ekim ayı istihdam verisinin ardından beklentilerde bir kırılma oldu. Piyasa tarafından fiyatlanan faiz artış beklentisi 2016 yılı ikinci çeyreğine kaydı.
Daha ilginci Fed başkanlarından uzun süredir ilk defa ‘erken faiz artışının zararları’ üzerine açıklamalar gelmeye başladı. Güvercin başkanlardan Brainard ve Tarullo’nun uyarıları iki temel eksene dayanıyor:
(i) Ekonomi cephesinde işlerin kötüye gitme ihtimali iyiye gitmesine göre daha fazla. (ii) Faiz artırımını geç yapmanın maliyeti erken yapmaya göre daha fazla.
Bizim görüşümüz vadeli piyasaların fiyatlamasına ve güvercin Fed başkanlarının uyarılarına uygun. Enflasyon riskinin azaldığı durgunluk riskinin arttığı bir küresel konjonktürde Fed’in faiz artırmakta acele etmeyeceğine inanıyoruz.
Avrupa, Japonya ve Çin ekonomilerinin büyümelerinde aşağı yönlü riskler Fed’in para musluklarını kısmakta temkinli olmaya itecektir. Bu nedenle Fed yetkilileri beklentilerden iyi gelebilecek ABD verilerini kısa vadede göz ardı edebilecektir.
Ancak zayıf verilerin ve Fed’den gelen güvercin mesajların piyasayı fazla rahatlattığına inanıyoruz. Piyasalar büyümenin makul bir hızla devam edeceği faiz artışlarının ise ufuk çizgisinin ötesine ötelendiği Alis Harikalar Diyarında senaryosunu fiyatlıyor.
Piyasalardaki mevcut fiyatlamayı geçici bir dönem olarak görüyoruz. Eninde sonunda piyasalar büyümenin ve faizlerin normale döndüğü bir konjonktürü fiyatlayacak. ABD ekonomisinin Japonya benzeri durgunluk ve deflasyon arasına sıkıştığı bir ortam kısa ve orta vadede mümkün gözükmüyor.
Gelelim son soruya. Fed’in faizleri uzun süre (2017 ve ötesi) artırmadığı bir dünyada gelişmekte olan ülkeler ve Türkiye’nin performansı nasıl olur?
Fed’in faizleri uzun yıllar sıfıra yakın seviyelerde tuttuğu bir senaryoda ABD ekonomisi durgunluk ve deflasyon riski ile boğuşuyordur. Gelişmekte olan ülkelerin ve özellikle şirketlerin iflas riskinin artacağı bu konjonktürde risk iştahı kaçınılmaz olarak bozulacaktır.
Özetlersek ABD ekonomisi için kötü olanın Türkiye için iyi olduğu görüşü, zayıflamanın sınırlı ve geçici olduğu durumlarda geçerli. İşlerin gerçekten kötü olduğu durumda küresel risk iştahı bozulacaktır.
Düşük faizler ve emtia fiyatlarındaki gerilemeye rağmen Türkiye piyasaları bu senaryoda küresel dalgalardan kaçamayacaktır.