Avrupa Birliği'ni örnek alarak ekonomik entegrasyonu destekleyen Afrika, euro gibi ortak para birimine geçmeye sıcak bakmıyor. Bir zamanlar, kıtasal entegrasyon için ortak para biriminin şart olduğunu ve 2018 yılından itibaren Afrika genelinde tek bir para biriminin kullanılacağını dile getirmiş olan Afrikalı liderler, artık bu görüşte değiller.
Bir zamanlar, kıtasal entegrasyon için ortak para biriminin şart olduğunu ve 2018 yılından itibaren Afrika genelinde tek bir para biriminin kullanılması gerektiğini savunan Afrikalı liderler, artık bu görüşte değiller.
Avrupa Birliği'nde yaşanan kriz, ortak pazar kavramına yönelik dünya genelinde yaygın bir karamsarlık yarattı. Afrika ise istisna oluşturuyor.
Avrupa genelinde borç salgını Yunanistan'dan sonra, diğer ülkeleri de tehdit ederken, Afrika'daki çok sayıda ticaret bloğu küçük ve büyük ülkeler arasındaki entegrasyonun gelişmesi için ellerinden geleni yapıyorlar.
Afikalı teknokratlar, Avrupa Birliği'nin ortak pazarını yıllardır hayranlıkla izlediler. Afrika'da da ülkeler arasında seyahat ve çalışma engellerinin kaldırılmasının, ticareti destekleyen çok önemli bir adım olacağına inandılar. Sınırların kalkması ile yabancı yatırımcıların Afrika'ya daha fazla ilgi göstereceğini; küçük ülkelerin de bu sayede kalkınacağına inandılar.
Yeni sınır rejimi bir türlü uygulamaya konamazken, Afrika ülkeleri zaman kaybetmemek için birlikte çalışmanın farklı yollarını arıyorlar.
Bünyesinde 15 ülkeyi barındıran Güney Afrika Kalkınma Birliği 2000 yılından bu yana, üyeleri arasında ihracat ve ithalat vergilerini aşağı çekiyor. Hedef bu vergilerin tamamen kaldırılması.
Güney Afrika'nın bölgesel ticareti artırmayı amaçlamasının temel nedeni, en büyük ticaret ortağı olan Avrupa'nın yaratacağı boşluğu doldurmak.
Enerji, tarım, ulaşımda ortak politikalar
Güney Afrika Finans Bakanı Pravin Gordhan, "Komşularımız ile biraraya gelip, büyük altyapı projelerini birlikte finanse etmek istiyoruz" diyor. Bu projeler kapsamında, kuzeyden Afrika'nın merkezine kadar uzanan demir yolları; bölgesel enerji ağı gibi girişimler telaffuz ediliyor.
Afrika ülkeleri arasında gündeme gelen bir diğer işbirliği alanı da tarım. Güney Afrika Ulusal Planlama Komisyonu, güney Afrika ülkelerinin tarım politikalarında uyuma gidilmesi gerektiğini ifade etti. Komisyon aynı zamanda, Güney Afrika'nın düşük gelirli komşularında basit üretim merkezleri oluşturarak, bölgesel tedarik zincirleri kurulması gerektiğine dikkat çekiyor.
Kenya ekonomisi ön planda
Ülkenin en gelişmiş ticaret bloğu olan Doğu Afrika Birliği, Kenya, Ruanda, Uganda, Burundi ve Tanzanya'da çalışma hakkı garantisi sağlıyor. Bu ülkelerin hükümetleri vergi politikalarında uyumlu hareket ediyorlar; bütçelerini aynı gün açıklıyorlar. Göç ve gümrük vergileri konularında da uyum çalışmaları devam ediyor.
Topluluğun en önemli üyesi, doğu Afrika'nın en büyük ekonomisi olan Kenya. 2010 yılında Kenya'nın Doğu Afrika Birliği'ne yaptığı ihracat, AB'yi geride bıraktı. Hedef, bu ticaret koridorunu daha da güçlendirmek.
Tek para birimi gerçekçi değil
Her ne kadar Afrika, Avrupa Birliği'ni örnek alarak ekonomik entegrasyonu desteklese de, euro gibi tek bir para birimi kullanmaya sıcak bakmıyor.
Bir zamanlar, kıtasal entegrasyon için ortak para biriminin şart olduğunu ve 2018 yılından itibaren Afrika genelinde tek bir para biriminin kullanılması gerektiğini savunan Afrikalı liderler, artık bu görüşte değiller.
Afrika finans sektörünün önde gelen isimlerine göre, tek para birimi Afrika için ne gerçekçi, ne de uygun bir model. Yunanistan gibi zayıf ekonomilerle, Almanya gibi büyük ekonomilerin bir araya getirilemeyeceğini savunan Afrikalı uzmanlar, aynı durumun Güney Afrika ve Zimbabwe gibi ekonomiler için söz konusu olduğunu dile getiriyorlar. Zimbabwe ekonomisi bundan üç sene önce, aşırı yüksek enflasyon oranı nedeniyle kendi para birimini bırakıp, ABD doları kullanmaya başladı.
Batı Afrika'da ise, İkinci Dünya Savaşı'nın sonundan bu yana önce Fransız frangına, sonrasında euroya endeksli ortak bir döviz kullanan 14 ülkede bile, yetkililer daha geniş çaplı bir para birliğine sıcak bakmadılar. Çünkü bu derece büyük bir para birliği, petrol zengini Nijerya ekonomisi ile, düşük büyüme oranlarına sahip tarım ülkesi Togo arasında bir denge kurulmasını gerektirecekti!
Afrika'daki bölgesel ticaret blokları ortak pazarlar kurmayı hedefliyor
. Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik Birliği: 15 üyesi bulunan birlik, 1975 yılında kuruldu. Ortak bir yatırım bankası yoluyla, altyapı projeleri destekleniyor. Son beş yıl içinde sınırlararası karayolu taşımacılığı önemli ölçüde gelişme kaydetti.
. Güney Afrika Kalkınma Birliği: 15 üyesi bulunan birlik, 1980 yılında kuruldu. 2000 yılından bu yana gümrük vergileri ve düzenlemeleri arasında uyum sağlanıyor. Güney Afrika, bloğun ortak altyapı projelerini finanse etmesini istiyor.
. Doğu Afrika Birliği: Beş üyesi bulunan birlik 2000 yılında kuruldu. Oluşturulan gümrük birliği kapsamında, üye ülkeler arasında mal ve işgücü dolaşımı serbest. Ortak borsa ve para birimi gibi planlar gündemde.