Rusya’nın Ukrayna’ya savaş açmasının ardından Avrupa’da “zirve yapan” elektrik fiyatlarını kontrol altına almak isteyen Avrupa Birliği (AB), tüketiciyi fiyat artışlarından korumak için elektrik piyasası kurallarını değiştirmeye hazırlanıyor.
Geçen yıl yaşanan enerji krizinde ve doğal gaz fiyatlarındaki hızlı yükseliş sonrası harekete geçen AB, sabit fiyatlı elektrik sözleşmeleri kullanımını yaygınlaştırmaya yönelik reform teklifi hazırladı.
Planlanan elektrik piyasası reformunun hayata geçmesi için Avrupa Parlamentosu (AP) ve AB üye ülkeler tarafından onaylanması gerekiyor. Fransa ve İspanya gibi ülkeler elektrik piyasasında reform isterken, Almanya eksenli ülkeler karşı çıkıyor.
AB Komisyonu, yenilenebilir enerji kaynaklarını artırmak, tüketicileri korumak ve sanayinin rekabet gücünü artırmak için hazırladığı reform paketi hayatımızı etkileyecek. Merkezine son kullanıcıları oturtan “elektrik reform paketi”nde yer alan başlıklar şöyle:
-AB Enerji Düzenleyicileri İşbirliği Ajansı ve ulusal düzenleyiciler, enerji piyasasının bütünlüğünü ve şeffaflığını sağlama konusunda daha geniş yetkiye sahip olacak.
-AB'nin elektrikle ilgili düzenleme, yönetmelik ve kuralları değiştirilecek.
-Fosil yakıt dışındaki kaynaklardan elektrik üretenlerle daha uzun vadeli sözleşmeler yapılması teşvik edilecek.
-Fosil yakıtların tüketicilerin elektrik faturalarına olan etkisi azaltılacak.
-Doğalgazla rekabet edebilmek için sisteme daha temiz ve esnek çözümler getirilecek.
-Yenilenebilir enerji kaynaklarındaki düşük maliyetin tüketicilere yansıması sağlanacak.
-Avrupa toptan enerji piyasalarında açık ve adil rekabet canlandırılacak.
-Avrupa sanayisinin, karbondan arındırması ve yeşil dönüşümü için yenilenebilir, fosil dışı ve uygun fiyatlı elektrik kaynağına erişimi sağlanacak.
-Yenilenebilir ve fosil dışındaki elektrik üretiminde daha fazla fiyat istikrarı sağlanacak.
-Fiyat istikrarından tüketici ve tedarikçiler faydalanabilecek.
-Tüketicilere uzun vadeli fiyatları sabitleyen sözleşmeler sunulacak.
-Tüketicilere, aşırı riskler ve oynaklığı önlemek için güvenli ve uzun vadeli fiyatları sabitleme seçeneğine sahip sözleşmeler sunulacak. Bu sözleşmeler daha anlaşılır bir dille hazırlanacak.
-Elektrik tedarikçilerinin fiyat risklerini sabit sözleşme kapsamındaki hacimler ölçüsünde yönetecek.
-Kriz durumunda üye ülkeler bireylere ve KOBİ'lere uygulanan elektrik fiyatlarını düzenleyebilecek.
-Tüketiciler rüzgâr veya güneş enerjisine yatırım yapabilecek. Çatılardaki güneş panellerinden üretilen elektrik sadece tedarikçilere değil komşulara da satılabilecek.
-Üye ülkelerin fosil kaynaklar dışında elektrik üretimini artırmak için hedefler belirlemesi ve elektrik depolama için programlar hazırlaması gerekecek.
-Elektrik sistem operatörleri yoğun saatlerde talep düşürecek önlemler alabilecek.
-Rüzgâr, güneş, jeotermal, hidroelektrik ve nükleer kaynaklardan elektrik üretimine yönelik yeni yatırımlar için kamu desteği, sözleşmenin açılış ve kapanış fiyatları arasındaki farkın kar veya zarar olarak ödenmesine yönelik fark sözleşmeleri yapılacak. Üye ülkeler bu alandaki ek gelirleri tüketicilere yönlendirecek.
-AB ülkelerinde yoksullar elektrik kesintisine karşı korunacak.
-Batı Avrupa ülkelerinde yürürlükte olan elektrikte “6 amper sınırı”nı diğer üye ülkelerinde de uygulanması öngörülüyor. Elektrik faturalarını ödeyemeyen yoksulların elektrikleri kesiliyor ancak “çıplak ampul” olarak bilinen sadece karanlıkta kalmama hakkı temel insan hakkı olarak kabul ediliyor.