ABD'de tedbir paketlerinden sonra şimdi de bütçe tartışılıyor

Tevfik GÜNGÖR OLAYLARIN İÇİNDEN gungoruras@superonline.com

Obama, bugüne kadar açıkladığı tedbir paketlerine ek olarak 2009 ve 2010 bütçesinin temel büyüklüklerini açıkladı.

2009 bütçesi 1 Ekim 2008'de başladı. 30 Eylül 2009'da sona erecek. 2010 bütçesi 1 Ekim 2009'da başlayacak.

2010 bütçe hedefi 3 trilyon 550 milyar dolar.

2009 bütçesi açığı 455 milyar dolardı. Ama Bush'un ve Obama'nın paketleriyle açık 1 trilyon 750 milyar dolara yükseliyor.

Bu paketler nedeniyle Obama, 2009 bütçesini revize etti. 2009 bütçesi 3 trilyon 940 milyar dolara yükseltildi.

Obama, Afganistan ve Irak savaşlarıyla ilgili harcamaların ilk kez bütçeye dahil edildiğini de belirtti.

Cumhuriyetçiler tasarıyı, çok fazla devlet harcaması öngördüğü gerekçesiyle eleştiriyor.

Bütçe çalışmaları gayri safi ulusal hasılanın bu yıl yüzde 1.2 oranında gerilemekle birlikte gelecek yıl yüzde 3.2'ye çıkacağı varsayımına dayanıyor.

2009 bütçe açığı, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'nın (GSYH) yüzde 12,3'ü büyüklüğünde.

2009 bütçe önerisinde, sağlık sistemi ve ekonomiyi düzeltmeye yönelik önlemler var.

2009 bütçesindeki açığın, GSYH itibarıyla, İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana en büyük açık olduğu belirtiliyor.

Obama'nın bütçe önerisinde, tarım destekleri başta olmak üzere bazı alanlarda kesintiler yer alıyor.

Obama, bütçe açığını 2013 yılına kadar yarıya indirmeye söz veriyor. . Obama, 1.3 trilyon dolarlık açığın 2012'de GSYH'nin yüzde 3'ü olan 533 milyar dolara düşeceğini söylüyor.

ABD yönetiminin, finansal sektörü kurtarma paketine yeni bir ekleme olarak, yapılacak tasarruflarla, 250 milyar dolarlık kaynağı daha sağlayabileceği belirtiliyor.

Bütçe önerisinde, 10 yıllık dönem içinde sağlık sistemini desteklemek için 634 milyar dolarlık bir ihtiyati fon ayrılması öngörülüyor.

2009 yılı bütçesinin, uygulamaya gireceği 1 Ekim 2009'a kadar Kongre'den onay alması gerekiyor.

Irak ve Afganistan'daki askeri harcamaların 2009'da 140 milyar dolar olması, Irak'taki askerlerin çekilmeye başlamasıyla birlikte gelecek yılki harcamanın 130 milyar dolara, ileriki yıllarda da 50 milyar dolara inmesi bekleniyor.

Tarım üreticilerine verilen destekte 500 bin dolardan fazla kesinti yapılarak, 10 yıllık süreçte 9,8 milyar tasarruf amaçlanıyor.

Bütçe önerisi ile birlikte kamu oyuna ekonomiye ilişkin kötü haberler de yansıdı.

ABD ekonomisi geçen yılın 4. çeyreğinde yüzde 6,2 daraldı.

2008 yılı son çeyrekte ABD'nin gayri safi yurtiçi hasılası beklentilerden çok hızlı şekilde yüzde 6,2 oranında küçüldü.

ABD'nin geçen yılın ekim-aralık dönemindeki bu gerileme, 1982 yılının ilk çeyreğinden bu yana en keskin düşüş oldu.

Hükümet, geçen ay ekonominin yüzde 3,8 daralacağını tahmin etmişti.

Ekonomistler, söz konusu çeyrekte daralmanın yüzde 5,4 olmasını bekliyorlardı.

Bu arada yılın tamamında ABD ekonomisinin yüzde 1,1 büyüdüğünü, bunun da 200'den bu yana en yavaş büyüme olduğunu açıklandı.

Yılın son çeyreğinin kötü geçtiği anlaşılıyor. Yurtiçi ekonomik faaliyetlerin üçte ikisinden fazlasını oluşturan tüketici harcamaları 4. çeyrekte yüzde 4,3 düşerek 1980 yılının 2. çeyreğinden bu yana ki en büyük düşüşünü kaydetti.

Son çeyrekte, ihracat yıllık bazda yüzde 23,6 düşerken, bu da 1971 yılından bu yana ki en hızlı gerileme oldu. Yatırımlar ise 4. çeyrekte 19,9 milyar dolar düştü.

Daha önce 2008 yılı bütçesinin 800 milyar dolar artırılmasına yönelik bir karara imza atan Obama, resesyon ve bütçe açığına aynı anda çözüm bulamamaları halinde ülkenin yeni bir krize sürükleneceği uyarısında bulundu.

Beyaz Saray'da 50 eyaletin valileriyle bir araya geldiği toplantıda yeni açıklanan 780 milyar dolarlık ekonomik canlandırma paketindeki paranın, eyaletler arasında nasıl paylaştırılacağı ele alındı.

Obama, bütçe açığını Irak'taki harcamaları azaltarak, zenginlerden alınan vergileri artırarak ve israfı terk ederek kapatmayı planlıyor.

Barack Obama, gelecek kuşakları, altından kalkamayacakları bir borç yükü altına sokmak istemediklerini belirterek şunları söylüyor:

"İşte bu yüzden, miras aldığım bu açığı, ilk görev dönemim sonunda yarıya düşürme sözü veriyorum. Bu kolay olmayacak. Zorlu kararlar almamızı ve şimdiye kadar geriye attığımız sorunlarla yüzleşmemizi gerektirecek.

Sadece 2008'de 250 milyar dolar borç faizi ödedik. Yani vergi mükelleflerinin verdiği paraların onda biri faize gitti."

Obama, bütçe açığını askeri harcamaları azaltarak, zenginlerden alınan vergileri artırarak ve israfı terk ederek kapatmaya çalışacağını tekrarlıyor.

2010 bütçesi ile yıllık 250 bin dolardan fazla geliri olanların vergilerinin artırılacağı belirtiliyor. En yüksek gelir diliminde olan yüzde 5'lik nüfusun vergilerinin artırılması Obama'nın daha önceki söylemlerine dayanıyor. ABD'de en yüksek vergi dilimi olan 357.7 bin dolar gelirden halen yüzde 35 vergi alınıyor. Bu vergi yüzde 37'e yükseltilecek.Vergi tahsilatı halen GSYH'nin yüzde 16'sı. Bu 2013'te yüzde 19'a yükseltilecek.

Sağlıkta sigorta güvencesi olmayan 40 milyon Amerikalı'ya sağlık reformu ile 10 yılda 634 milyar dolar imkan sağlanacak.

Irak ve Afganistan savaşlarının faturası 140 milyar dolar. Savaş harcamaları 2010'dan sonra 50 milyar dolara indirilecek.

Genelinde bütçe harcamalarının GSYH'ye oranının yüzde 26'dan 2013'te yüzde 22'ye indirilmesi hedef alınıyor.

ABD Başkanı Obama, giderek büyüyen bütçe açığını dört yıllık görev süresinin sonunda yarı yarıya azaltma sözü verdi.

Tüm yazılarını göster