Cari açık sorunu bugünün sorunu değil:
Yanlış ekonomi politikaları sonucu tırmana tırmana bu noktaya geldi.
Cari açık 2003 yılında 7.5 milyar dolar idi. Sonra 14 milyar dolar oldu.22 milyar oldu, 32 milyar dolar oldu, 38 milyar oldu, 41 milyar oldu,47 milyar dolar oldu.
Bu sutunda 2003 yılından bu yana cari açık sorununun önemi yazıldı.
Bizde maalesef cari acık büyümenin gereği olarak görüldü.
Cari açık gerçekçi büyümede küçülür. Büyüme, cari açığı küçültür. Gerçekçi büyüme, dolar üretir.
Ama ucuz dövize dayalı ucuz ithalat ile büyümeye kalkılır ise cari açık büyür.
Demek ki sorun büyüme değil, büyümenin nasıl olduğu.
Döviz ucuz oldukça, üretim yapısı döviz üretecek yerde döviz tüketen yapıya dönüşür.
Sorununuz budur. Biz döviz üreten tesisleri işlemez hale getirdik. Döviz tüketerek üretim yapan tesisleri öne çıkardık.
Tüketimi sınırlayarak cari açığı küçültmek hayaldir. Tüketim kısılır ise ithalat yavaşlar ama ülke ekonomisi de geriye gider.
Hele hele eski zaman formülleri ile cari açık küçültülemez.
Şimdi kamu kesiminden farklı öneriler yükseliyor:
- Halk dikkatli davransın, tedbirli olsun deniliyor.
- İthal ikamesine gidilmesi öneriliyor.
- Hükümet elektronik eşya ithalatını lisansa bağlamaya kalkıyor.
Bütün bunlar kapalı ekonomilerde uygulanabilecek tedbirlerdir.
Bütün bunlara gerek yoktur. Cari açığın ilacı gerçekçi kurdur.
Günümüzde develüasyon yapılamaz. Günümüzde döviz kuru piyasada serbestçe oluşur.
Bizde serbest kur uygulaması var ama, devlet serbest kuru sabitleştirmek için elinden geleni yapıyor..
Devlet müdahale etmese, döviz kuru gerçek noktasına oturacak. İşte o gerçek noktada ithalat azalacak.İhracat artacak, içeride üretimde döviz girdisi kullanımı azalacak.
Bu politika uygulanmasında gecikildikçe, uygulama riski artıyor. Çünkü gerçek kur ile cari kur arasındaki makas açılıyor.
Makasın açılması demek gerçekçi kura geçildiğinde piyasada sarsıntı olması demektir. Sarsıntı enflasyon artışından ve döviz riski nedeniyle döviz borçlularının güç duruma düşmesinden kaynaklanır.
Evet gerçekçi kur uygulamasına geçiş zordur. Ama ne kadar gecikilir ise zorluk o kadar artar, risk o kadar büyür.