Türkiye, geçen yılın ilk sekiz ayında 88.7 milyar dolar olan ihracatını, bu yıl 100 milyarın üstüne çıkarmayı başardı. Bu yılın ocak-ağustos dönemindeki ihracat 100.1 milyar dolar oldu.
Aynı dönemler itibariyle ithalat ise 160.5 milyar dolardan 156.6 milyar dolara indi.
Böylece geçen yılın ilk sekiz ayında 71.8 milyar dolar olan ticaret açığı, bu yıl 56.6 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Görünürde her şey çok iyi, çok güzel. İhracat yüzde 13'e yakın artmış, ithalat yüzde 2'den fazla azalmış, bunun sonucunda ticaret açığı yüzde 21 küçülmüş. İyi de bu nasıl olmuş, özellikle hangi etkenlerle ihracatı böylesine artırabilmişiz...
Altın hariç ihracat yüzde 3 arttı
Sekiz aylık ihracatın 88.7 milyar dolardan 100.1 milyar dolara çıkarken 11.4 milyar dolar arttığını belirttik. Peki, 11.4 milyar dolarlık bu artışın ne kadarı bu yılın sürpriz ihraç kalemi olan altından kaynaklandı dersiniz; tam 8.6 milyar doları. Geçen yılın ilk sekiz ayında 712 milyon dolar olan altın ihracatı, bu yıl 9.3 milyar dolara fırladı.
Yani, 11.4 milyar dolarlık toplam ihracat artışının yüzde 75 oranında 8.6 milyar doları tek başına altından kaynaklandı.
Ya da şöyle ifade edelim: Türkiye bu yılın sekiz ayında da geçen yılki kadar, yani 712 milyon dolarlık altın ihraç etmiş olsaydı, toplam ihracatı 91.5 milyar dolarda kalacak ve artış da yüzde 13 değil yüzde 3 olacaktı.
İthalatın daha da gerilemesini önledi
Şimdiye kadar hiç kimsenin tam bir açıklama getiremediği ve bazı tahminler yürütmekten öteye gidemediği altın ticareti, ihracat boyutuyla olduğu kadar, ithalat boyutuyla da genel dengeleri etkilemeye devam ediyor.
Türkiye geçen yılın ilk sekiz ayında 3.8 milyar dolarlık altın ithal etmişti. Bu yılın aynı dönemindeki ithalat ise 6.3 milyar dolar oldu. Yani altın ithalatı, toplam ithalatı 2.5 milyar dolar artırıcı yönde etki yaptı.
Toplam ithalat, altından kaynaklanan 2.5 milyar dolarlık artış yönündeki etkiye rağmen 3.9 milyar dolar daha az. Eğer altının bu etkisi olmasaydı, toplam ithalattaki gerileme 6.4 milyar doları bulacak, böylece sekiz aydaki gerçekleşme 154.1 milyar dolara inecekti.
Altınlı ticaret-altınsız ticaret
Rakamları özetlemekte yarar var. Bu yıl sekiz aylık ihracat 100.1, ithalat 156.6, ticaret açığı da 56.6 milyar dolar.
Altın ihracat ve ithalatı geçen yılki düzeyde gerçekleşmiş olsaydı ihracat 91.5 milyar dolar, ithalat 154.1 milyar dolar, ticaret açığı da 62.6 milyar dolar olacaktı.
Bunlar, altınlı ihracat ve ithalat rakamları. Bir de, altını tümüyle dışarıda bıraktığımızda rakamlar nasıl oluşuyor, ona bakalım.
Sekiz aylık dönemler itibariyle altın hariç ihracat yüzde 3 artışla 88 milyar dolardan 90.8 milyar dolara çıkıyor. İthalat ise yüzde 4 düşüşle 156.7 milyar dolardan 150.3 milyar dolara geriliyor. Ticaret açığı da yüzde 13'lük düşüşle 68.7 milyar dolardan 59.5 milyar dolara iniyor.
İran-BAE-İsviçre
Gelelim dış ticaretle ilgili her veri açıklandığında ister istemez eğilmek durumunda kaldığımız altında ülke bazında oluşan gerçekleşmelere.
Altın ihracatında ağustosta ilk sıraya Birleşik Arap Emirlikleri'nin yerleştiği dış ticaret rakamları açıklanır açıklanmaz ortaya çıkmıştı zaten. Öyle ki, BAE'ye bir ayda şimdiye kadar yapılan en yüklü ihracat gerçekleştirildi, İran bile geride kaldı. İran'a en fazla ihracat 1.8 milyar dolarla temmuzda yapılmıştı, BAE'ye ağustosta yapılan ihracat ise 1.9 milyar doları buldu.
BAE ağustos ayında en çok altın ihraç ettiğimiz, aynı zamanda en çok ithalat gerçekleştirdiğimiz ülke konumunda. Ağustos ayında 666 milyon dolar olan toplam altın ithalatının 318 milyon doları BAE'den yapıldı.
Türkiye, ağustos ayında BAE'ye gramı 52.2 dolardan 36.5 ton altın sattı. Bu ülkeden gramı 50.5 dolardan 6.3 ton da altın alındı.
Türkiye BAE'ye ilk yedi ayda yalnızca 182 milyon dolarlık altın ihracatı yapmıştı; ağustosta ise 1.9 milyar dolarlık rekor bir gerçekleşme oldu. Bu ülkeden ithalat ise sekiz ayda 2.4 milyar doları buldu. BAE, ithalatta İsviçre'nin hemen ardından ikinci sırada. Zaten sekiz ayda 6.3 milyar dolar olan toplam ithalatın 4.8 milyar doları bu iki ülkeden gerçekleştirildi.
Türkiye'den yaptığı altın ithalatında tahtı ağustosta BAE'ye kaptıran İran ise ilk sekiz ay toplamında yine açık ara önde. İran'a ağustosta 179 milyon dolarlık ihracat yapıldı ve bu ülkeye dönük toplam ihracat şubat-ağustos döneminde 6.4 milyar dolar oldu. İran'a ocak ayında altın ihraç edilmemişti.
İhracatta ikinci sırayı 2.1 milyar dolarla BAE, üçüncü sırayı ise 355 milyon dolarla İsviçre alıyor.
49.3 dolardan alıp, 51.9 dolardan sattık
Türkiye ilk sekiz ayda ithal ettiği 127.8 ton altının her bir gramına 49.9 dolar ödedi. İhraç edilen 180 ton altının gramı ise 51.9 dolardan satıldı. Böylece, sekiz aylık altın ticaretinde gram başına 2.6 dolarlık bir kazanç sağlanmış oldu.