İSO’nun 2012 yılı 500 büyük sanayi kuruluşu listesi yayınlandı.
Sanayide büyüklük önemlidir. Büyüklük "ölçek ekonomisi"nin temelini oluşturur. Ölçek büyüdükçe, sanayi kuruluşunda birim maliyet azalır. Kuruluş araştırma geliştirmeye, yetenekli eleman çalıştırmaya daha çok para harcar. Dünya kalitesinde, maliyetinde, küresel pazarda rekabet şansı olan üretim yapar. İhracat gücü artar.
Bizim 500 büyüğümüzün ilk 50’si 500 büyüğün üretiminin ve ihracatının yarısını yapıyor. Katma değerin yarısını yaratıyor.
İkinci 50 büyüğün toplam üretimdeki payı yüzde 24, katma değerdeki payı yüzde 16 oranında.
500 büyüğün toplam üretimden satışları 353 milyar TL. 200 milyar dolar dolayında. İhracatları 63 milyar dolar. Çalışan sayıları 596 bin.
500 büyüğün 1990 yılında 91‘i kamu sanayi kuruluşu idi. Bunların sayıları 2012‘de 13’e indi. Aradakiler devreden çıktı. Üretmiyor.
2012’de yabancı sermayeli şirket sayısı 138. Bunların üretimden satışlardaki payı yüzde 35 oranında.
500 büyüğün 487’si özel sektör sanayi kuruluşu.
2011 yılının rakamlarıyla 2012 rakamlarının cari fiyatlarla karşılaştırılması gerçeği yansıtmaz.
Sabit fiyatlarla (enflasyondan arındırılmış rakamlarla) değişimler 2012 yılında özel sektörün büyük sanayi kuruluşlarında işlerin iyi gitmediğini gösteriyor.
2012 yılında ekonomi yüzde 2.2 büyümüştü. Sabit fiyatlarla 487 büyük özel sektör sanayi şirketinin:
- Satış hasılatı yüzde 2.5 azalmış.
- Üretimden net satışları yüzde 3.1 artmış.
- Vergiden önceki dönem kar ve zarar toplamı artışı yüzde 6.7
- Temel fiyatlarla brüt katma değer artışı yüzde 0.9
- İhracat artışı yüzde 0.6
Üretimden net satışlardaki artış yüzde 3.1 iken, karlardaki artışın yüzde 6.7 olmasının arkasında, 2012 yılında faizin ve dövizin ucuzlaması nedeniyle sanayi şirketleri bilançolarında faiz ve kambiyo karının yer alması.
2012 yılında özel kuruluşların toplam karı 21.3 milyar TL. Bunun yüzde 39.3’ü, 8.3 milyar TL. üretim dışı gelirler.
2011 yılında ise bunun tersi olmuş, üretimden net satışlar artarken karlılık azalmıştı.
2013 yılında aynı tehlike var. Faiz artıyor, döviz pahalanıyor. Bu yıl sanayi şirketlerinin bilançolarında faiz ve kambiyo zararlarının olumsuz etkisi görülecek.