Geçen yıl borsadan 775 bin yatırımcı ayrıldı. Bu kişilerin yüzde 68.35’i 29 yaş altında. 227 bin kişi ile 25-29 yaş grubu borsada en fazla kayıp veren yaş grubu oldu. 50 yaş üstünün tamamında ise yatırımcı sayısı arttı. Kişi başı portföy büyüklüğü en yüksek 888 bin 455 TL ile 75 yaş üstü oldu.
Covid-19 pandemisinin dünyayı sardığı 2020 yılı başında 2 milyon civarı olan Türkiye’deki hisse senedi yatırımcı sayısı, 2023 Ekim ayında 8 milyon 543 bin ile tarihi zirvesine çıkmıştı. Pandemi nedeniyle evde kalmak zorunda olan milyonların borsaya ilgilerinin artmasının yanında düşük faiz ortamı ve halka arzlar da yeni yatırımcı sayısının artmasında etkili oldu.
Özellikle borsaya gelen yeni şirketlerin, ilk işlem gününden itibaren günlerce ‘tavan’ olması yatırımcı sayısı artışını destekledi. Aslında halka arz yatırımcısının davranış tarzı ile kripto paralarda boğa döneminde yapılan ön satışlardaki yatırımcı tarzı oldukça benzer. Şöyle ki kripto para piyasasındaki projelerin ön satışlarına hem sınırlı sayıda kişi katılabiliyor hem de ön satışlara katılım bedelleri görece düşük oluyordu.
Bu projelerin coinleri işlem görmeye başladığında ön satış fiyatlarının çok çok üzerinde değerlere ulaşabiliyordu. Borsa İstanbul’da son yıllardaki halka arzlarda eşit dağıtım kuralının uygulanması, arza katılanların 500-1000 TL gibi tutarlara denk gelen hisse adedine sahip olmasına neden oluyordu. Arzlardan fazla pay almak isteyenler ise yakın çevreleri adına hesap açarak halka arzlara katılma yöntemini tercih etmişti. Bu yönteme kripto para projelerinin ön satışlarında da sıkça başvuruluyordu.
Borsa İstanbul’da 2023 yılında 8.5 milyona ulaşan yatırımcı sayısında o tarihten bu yana bir azalma söz konusu. 2024 yılbaşında 7 milyon 630 bin olan hisse senedi yatırımcı sayısı, geçen yılın tamamında 775 bin yani yüzde 10 gerileyerek 6 milyon 856 bine indi.
Bu yaşanan düşüşte Türk Lirası mevduatlarda artan faizler nedeniyle cazip hale gelen getiriler ve son halka arzların performansının öncekilere göre ‘yetersiz’ bulunması etkili olabilir. Diğer taraftan kripto paraların trendi ile borsa yatırımcısı arasından ters korelasyonun olduğu dikkat çekiyor.
Yani kripto paralarda düşüş trendinin hakim olduğu dönemlerde buradaki yatırımcılar ilgilerini borsaya kaydırırken, tersi durumda yani kripto paralarda yükselişlerin olduğu dönemlerde de borsadan kriptolara bir yöneliş oluyor. Dolayısıyla Bitcoin’i rekor seviyelere taşıyan yükseliş trendi yine borsadan kriptolara bir yönelmeye neden olmuşa benziyor.
Geçen yıl borsayı terk eden yatırımcıların yaş gruplarına bakıldığında, yaşanan yüzde 10’luk azalışta aslan payını genç olarak tabir edilen 29 yaş altı grubun aldığı görülüyor. Başka bir ifadeyle geçen yıl borsayı terk eden 775 bin yatırımcının yüzde 68.35’i 29 yaş altındakilerin çıkışından kaynaklandı.
Bu rakamın yaş grupları arasındaki ayrımına bakarsak, çıkanların yüzde 29.29’u 25-29 yaş grubunda, yüzde 27.65’i 20-24 yaş grubunda, yüzde 11.42’si ise 20 yaş altı grupta bulunuyordu. 50 yaş üstündeki yatırımcı sayısının ise geçen yıl arttığı dikkat çekiyor. 2024 yılında 50 yaş üstündeki 44 bin 664 yatırımcı hisse senedi hesabı açtı.
Borsa yatırımcılarının toplam portföy büyüklükleri geçen yıl BIST 100 Endeksi’nde yaşanan yüzde 31.6’lık yükselişin altında kalarak yüzde 26.51 artıp 1 trilyon 833 milyar TL’ye çıktığı dikkat çekiyor.
Porfföy büyüklüğü en fazla artan yaş grubu yüzde 43.10’luk büyümeye sahip 70- 74 yaş grubu. Yine 60-64 yaş grubunun portföy büyüklüğü yüzde 40.77 arttığı görülüyor. Kişi başına düşen portföy büyüklüğüne bakıldığında büyük yaşlar zirvede yer alıyor. 75 yaş ve üzerindeki yatırımcılar ortalama 888 bin TL’lik portföye sahip. 70-74 yaş grubunun sahip olduğu ortalama portföy büyüklüğü ise 743 bin TL. Kişi başına düşen portföy büyüklüğü en hızlı artan yaş grubu yüzde 87.24 ile 15-19 yaş grubu.