Merkez Bankası 2015 yılına ilişkin enfl asyon tahminini 0.6 puan aşağı çekerek yüzde 6.1’den yüzde 5.5’e indirdi. Bu açıklamadan bir hafta sonra gelen ocak ayı gerçekleşmesi ise tahminlerin çok üstünde olunca yılsonu oranı şimdiden tartışılmaya başlandı. Yüzde 5.5, gerçekleşmez değil, ama zaten kalınması gerçekten zor bir düzeydi; ilk ay yüzde 1.1’lik bir artış ortaya çıkınca da, yüzde 5.5, adeta anlamını şimdiden yitirdi.
Kaldı ki, rüzgar poyraza döndü. Ne petrol fiyatlarındaki düşüş devam ediyor, ne kurdan bir destek geliyor. Petrol fiyatları düşüş şöyle dursun, artmaya başladı bile. Aslında petrol fiyatlarından daha büyük bela, henüz pek farkında değiliz ama, kur artışı. Bir yandan yurtiçindeki demeç salvoları, bir yandan ABD’den gelen her veri yürek hoplatıyor. Dolar, geçen hafta sonu 2.47’yi de aşarak rekor kırmış durumda.
Geçen yazımızda da değindik. Yurtiçinde bu yıl fiyatların daha olumlu seyretmesini sağlayacağını umduğumuz tarım sektörü de “kar altında kaldı”. Geçen yıl kuraklıktı tarım fiyatlarını zıplatan, anlaşılıyor ki bu yıl da aşırı yağışlar ve sert kış koşulları aynı etkiyi yaratacak.
Güvendiğimiz dağlara kar yağıyor sürekli. Ne petrolden hayır var, ne kurdan, ne de gıda maddelerinden. Üstelik biz hesabımızı yaparken petrol, kur ve gıda maddelerinde çok daha iyimser düzeyleri dikkate almışız. Bir anlamda daha şimdiden yanılmış durumdayız.
Yüzde 8.5’in altı çok zor
Bir süre önce geçmiş yıl eğilimlerini dikkate alarak teknik bir analizle 2015 yılı enfl asyonunun yüzde 8 olarak gerçekleşmesini beklediğimizi yazmıştık. Bu tahmini yaptığımızda ocak ayı oranı belli değildi ve biz de ocakta yüzde 1.1’in çok altında bir artış bekliyorduk. Ocaktaki gerçekleşme yüzde 1.1’i bulunca, yılın tümüne ilişkin tahmini de gözden geçirmek gerekti.
Geçmiş yılların en yüksek ve en düşük ya da negatif aylık değişim oranlarını dikkate almadan yaptığımız hesaplama bizi yılsonunda TÜFE’de yüzde 8.0 ile yüzde 8.5 arasında bir değişime götürüyor. Bu şekilde bulduğumuz tam oranı da söyleyelim; yüzde 8.47.
TÜFE’nin bu yıl çizeceği eğilim belli. Bir çanak eğrisi göreceğiz. Hatta temmuzda yüzde 6’dan daha düşük bir gerçekleşme ortaya çıkma olasılığı bile var. Ancak daha sonra yıllık oranın artması kaçınılmaz.
Zaten Merkez Bankası da oranlar farklı olmakla birlikte benzer bir eğilimin gerçekleşeceğini kabul ediyor. Merkez Bankası’na göre eylül ayında yıllık bazda yüzde 5 görülebilir. Yılsonu oranı ise yüzde 5.5 olacak.
Petrolün etkisi ortadan kalktıkça
Geçen yıl nisanda yıllık TÜFE yüzde 9.38 düzeyinde bulunuyordu. Oran, kasım sonunda da yüzde 9.15’ti. Bu dönemde en yüksek gerçekleşme yüzde 9.66, en düşük gerçekleşme yüzde 8.86 oldu. Aralık ayında ise keskin bir düşüş yaşandı. Nedeni belli; özellikle petrol fiyatlarındaki düşüş, aralık ayında fiyatların yüzde 0.44 gerilemesi sonucunu doğurdu, yıllık oran da bir anda aşağı döndü.
Şimdi, bu yılki gelişmeyi tahmin ederken nelere bakmak durumundayız. Genel eğilimle ilgili tahminimizi nasıl yaptığımızı ve yüzde 8.0-8.5 arasında bir gerçekleşme beklerken bunu neye dayandırdığımızı biraz önce belirttik. Ama bu yıl en belirgin “oran yer değiştirmesi”, aralık ayında gözlenecek gibi.
Bu yıl aralık ayına geldiğimizde, çok kuvvetle muhtemel ki petrol fiyatlarında geçen yılkine benzer hızlı bir düşüş görmeyeceğiz. Ve buna bağlı olarak yine kuvvetle muhtemel ki TÜFE’de değil yüzde 0.44 gibi bir gerileme, bir gerileme bile görmeyeceğiz. Bunun sonucu olarak da yıllık TÜFE’de 2014’ün aralık ayında yaşadığımız keskin düşüş, bu yıl yerini tam tersi hızlı bir artışa bırakacak.
Ve ilk 11 ayda yıllık bazda geçen yılın altında seyredecek TÜFE artışı, aralık ayına geldiğimizde bir de bakacağız ki 2014’ü aşıvermiş.