Şubat ayında yüzde 10'un üstüne çıkan, martta ise yeniden tek haneye inen yıllık enflasyonun nisandan itibaren altı ay boyunca çift haneli seyretmesi kaçınılmaz görünüyor. Nisanda yüzde 0.42 artış gerçekleştiği takdirde, yıllık enflasyon TÜFE bazında yeniden çift haneye çıkacak. Daha önce de vurgulamıştık; geçen yıl nisan-eylül dönemini kapsayan altı aydaki toplam artış yüzde 1.1 olduğu için ve bu yıl böylesine düşük bir oranı tutturmak mümkün görünmediği için yıllık enflasyon bu dönemde çok büyük olasılıkla hep yüzde 10'un üstünde seyredecek. Geçen yılın son çeyreğindeki yüksek oranların yaratacağı baz etkisiyle ve bu yıl aynı dönemde yine yüksek oranlar görülmezse, yıllık oran yeniden tek haneye gerileyebilecek. Ama ne kadar?
Bu sorunun yanıtını dün Merkez Bankası verdi. Başkan Durmuş Yılmaz tarafından açıklanan yılın ikinci enflasyon raporunda, 2010'a ilişkin enflasyon beklentisinin bir kez daha yükseltildiği görüldü. Merkez Bankası'nın 2010 yılı enflasyon beklentisi artık yüzde 8.4.
2010 yılı enflasyonu, 27 Ekim 2009 tarihinde yayımlanan 2009'un son enflasyon raporunda orta noktası yüzde 5.4 olmak üzere yüzde 3.9 ile yüzde 6.9 arasında tahmin edilmişti. 26 Ocak'ta yayımlanan bu yılın ilk enflasyon raporunda tahmin yukarı doğru revize edildi. Enflasyon artık orta noktası yüzde 6.9 olmak üzere yüzde 5.5 ile yüzde 8.3 arasında bekleniyordu.
Ve dün, son revizyon açıklandı. Artık 2010 enflasyonu, orta noktası yüzde 8.4 olmak üzere yüzde 7.2 ile yüzde 9.6 arasında tahmin ediliyor.
Üç rapor arasındaki ilginç bir bağlantıya dikkatinizi çekmek isteriz. Bir önceki raporun orta noktasını oluşturan oran, bir sonraki raporda en düşük oran haline geliyor. 27 Ekim raporunun orta noktası olan yüzde 5.4'ün, 26 Ocak raporunda yüzde 5.5 ile en düşük oran olması gibi. Yine aynı şekilde 26 Ocak raporunda yüzde 6.9 olan orta noktanın, 29 Nisan raporunda yüzde 7.2'ye yükselerek en düşük oran olması gibi.
En yüksek oranlar da, bir sonraki raporda orta noktaya dönüşüyor. 27 Ekim raporunun yüzde 6.9'luk en yüksek oranı, 26 Ocak raporunda aynı düzeyde orta nokta olarak açıklandı. Benzer şekilde 26 Ocak'taki yüzde 8.3'lük en yüksek oran da, dün açıklanan raporda yüzde 8.4 ile orta noktaya dönüşüverdi.
Bu bağlantı tümüyle tesadüf mü, yoksa bundan sonrası için bir ipucu niteliğinde sayılabilir mi? Bu durum, enflasyonun öngörülenden hızlı yükseliyor olmasının bir sonucu. Merkez Bankası'nın üç ayda bir enflasyon tahminini yenilemeyi isteyeceğini kimse söyleyemez. Ama gerçekçi yaklaşarak bu oranların ifade edilmesi de zorunlu.
"Üçüncü çeyrek sonuna kadar % 10"
Biraz önce de vurguladık; yıllık enflasyon nisandan itibaren yeniden yüzde 10'un üstüne çıkacak ve muhtemelen altı ay boyunca tek haneye inmeyecek. Zaten Merkez Bankası Başkanı Yılmaz da konuşmasında bu konuya dikkat çekti:
"…2009 yılındaki geçici vergi indirimleri ve işlenmemiş gıda fiyatlarında gözlenen yüksek oynaklığın oluşturduğu baz etkileri nedeniyle 2010 yılında enflasyon dalgalı bir seyir izleyecektir. 2009 yılı mart ortasında yürürlüğe koyulan, daha sonra haziran ayında kısmen ve ekim ayında tamamen geri alınan geçici vergi indirimleri, 2010 yılında yıllık enflasyona nisan ayında yukarı yönlü; haziran, temmuz ve ve ekim aylarında ise aşağı yönlü bir etki yapacaktır. Bu çerçevede, enflasyonun ikinci çeyrekte bir miktar artış gösterdikten sonra üçüncü çeyrekte yüzde 10 civarında dalgalanacağını tahmin etmekteyiz…"
Yani, nisan-eylül döneminde yıllık oran çift haneli seyredecek. Son çeyrekte ise geçen yılki yüksek artışların yaratacağı olumlu baz etkisi sayesinde yeniden tek haneye, Merkez Bankası'nın beklentisiyle yüzde 8.4'e inmeyi umuyoruz. Yeri gelmişken, geçen yılın ekim, kasım ve aralık aylarındaki artışların sırasıyla yüzde 2.41, yüzde 1.27 ve yüzde 0.53 olduğunu hatırlatalım. Yani geçen yılın son çeyreğindeki toplam artış yüzde 4.26 olmuştu. Ancak, göz ardı edilmemesi gereken bir gerçek var; son çeyrekteki yüksek artışlar normal, çünkü hep böyle. Geçmiş yılların son çeyreğindeki gerçekleşmeleri de hatırlatalım:
"2003 yüzde 2.64, 2004 yüzde 3.92, 2005 yüzde 3.65, 2006 yüzde 2.81, 2007 yüzde 4.02, 2008 yüzde 3.03 ve biraz önce de verdik 2009 yüzde 4.26."
Yani bu yıl son çeyrekte çok düşük bir artışta kalmak ve yıllık gerçekleşmeyi tek hanede tutmak pek kolay olmayacak. Bu arada bir hatırlatmada daha bulunup, IMF'nin 2010 yılı TÜFE beklentisinin yüzde 9.7 olduğunu belirtelim.
| Her raporda enflasyon beklentisi biraz daha yükseliyor(%) | |||
| En Düşük | Orta Nokta | En Yüksek | |
| 27 Ekim 2009 raporu | 3,9 | 5,4 | 6,9 |
| 26 Ocak 2010 raporu | 5,5 | 6,9 | 8,3 |
| 29 Nisan 2010 raporu | 7,2 | 8,4 | 9,6 |