Türk sanat müziğinin hüzzam makamında güzel bir eseridir: "Bir zamanlar maziye bak, ne kadar şendik…" Bizde de şimdi birileri, Merkez Bankası'nın dün açıkladığı on bir aylık ödemeler dengesi gerçekleşmesine baktıktan sonra acaba bu şarkıyı mırıldanıyor olabilir mi?
2010 yılı programı yapılıyor ve cari açığın 18 milyar dolar olacağı öngörülüyor. Ama o da ne; daha yılın ikinci ayı geride kalmış ve şubat sonunda yıllık bazda 19.3 milyar dolarlık bir cari açığa ulaşılmış bile.
Ekonominin çok hızlı ısındığı ortada; ihracat ve özellikle ithalat tahminlerin çok üstüne çıkıyor. Bu gelişmelerin ışığında hazırlanan 2011-2013 dönemini kapsayan orta vadeli program ekim ayında açıklanıyor. Başta 18 milyar dolar olarak öngörülen cari açık artık 39.3 milyar dolar olarak tahmin ediliyor.
Orta vadeli programın açıklandığı ekim ayının cari açığı aralıkta ilan ediliyor ve görülüyor ki ekim itibariyle yıllık açık, 39.3 milyarı aşmış bile. Ekimdeki yıllık açık 40.8 milyara ulaşmış.
Nihayet dün kasım verileri açıklanıyor Merkez Bankası tarafından ve kasım ayında 5.9 milyar, ilk on bir ayda 41.6 milyar, kasım itibariyle son bir yılda ise 44.9 milyar dolar cari açık verildiği görülüyor.
Siz şimdi bu rakamları öngörenlerden olsanız, "bir zamanlar maziye bak ne kadar şendik" diye mırıldanmaz mısınız…
47 milyar da aşılacak gibi
Cari açığın en temel öncü göstergesi kuşku yok ki dış ticaret verileri. Dolayısıyla dış ticaret verilerine bakarak cari açığın hangi düzeye doğru gittiğini tahmin etmek çok zor olmasa gerek. Hem öyle çok karmaşık hesaplara girişmeye de gerek yok zaten. Belki de kim bilir basit hesap yerine karmaşık bir takım hesaplamalara girişenler sonra bu hesaplamaların içinden çıkamıyor ve sonra "biz nerede yanlış yaptık" demeye başlıyorlar…
1 Aralık'ta bu köşede ekim ayı dış ticaret verileri belli olduğunda 2010 yılı cari açığının 47 milyar dolara gittiğini yazmıştık. Merkez Bankası'nın dün açıkladığı kasım ayı rakamları, yılsonundaki açığın 47 milyar doları da aşabileceğini gösteriyor. Aralık ayında verilecek 5.4 milyar dolarlık açık, bizi 47 milyar dolarlık yıllık açığa götürecek. Kasımda 5.9 milyar dolar açık verildiği dikkate alınırsa, aralıktaki açık kasımdakinden büyük olasılıkla daha da yüksek gelecek. Yani yıllık açık, bu durumda 48 milyar dolara da ulaşabilecek.
2013 öngörüsü, 2010'da aşılacak
Çok değil, daha üç ay önce, geçen yılın ekim ayında açıklanan 2011-2013 dönemine ilişkin orta vadeli programda 2011 yılının cari açık hedefi 42.2 milyar dolar olarak öngörülmüştü.
2011 hedefi 42.2 milyar dolar, 2010'un kasım ayı itibariyle son bir yıllık dönemde verilen açık 44.9 milyar dolar…
2012 ve 2013 yılları için öngörülen cari açık da sırasıyla 45.1 ve 47.8 milyar dolar. Ama geçen yılın tümünde beklenen açık 47-48 milyar dolar arası.
Nasıl olacak da cari işlemler dengesi açığı bu yıldan itibaren 2010'a göre çok yavaşlayacak? Hatırlanacaktır; 2011 yılında hem TL'nin reel olarak değerleneceğinin, hem de ihracatın ithalattan daha hızlı artacağının öngörüldüğüne dikkat çekerek "OVP hedefleri tutarsa iktisat kitapları yeniden yazılacak" dediğimizde DPT'den bir açıklama gelmişti. Açıklamada, bu yıl ihracat ve ithalat fiyatlarının farklı seyri sayesinde böyle bir gerçekleşme oluşacağı savunulmuştu. Bekleyelim görelim; gerçekten TL reel olarak değer kazandığı halde fiyat değişimleri sayesinde ihracatın ithalattan daha hızlı arttığına, bu sayede cari açığın gerilediğine tanık olabilecek miyiz? Yoksa, 2010 hedefini tutturamayan DPT, 2011 ve sonrasına ilişkin hedefleri revize etme yoluna mı gidecek?