15 Temmuz'da Türkiye'yi batağa sürükleyecek, Atatürk devrimlerini yerle bir etmeye dönük, parlamenter sistemi yok edecek ve belki de bu topraklarda nesiller boyu özgürce nefes alınmasına fırsat tanımayacak büyük bir kalkışma yaşandı. Türkiye adeta ipten döndü.
Bu sürece nasıl gelindiği de elbette tartışılmalı da, 15 Temmuz günü olanları bile henüz tam olarak bilemiyoruz. Karanlık çok nokta var.
Bu kalkışma Türkiye'yi demokrasiden tümüyle uzaklaştıracaktı, bundan kimsenin kuşkusu yok. Demokrasinin yok olduğu bir yerde, ekonomik özgürlükler de kalmayacaktı elbette.
15 Temmuz'la birlikte Türkiye'de bazı göstergelerin nasıl alt üst olduğunu gördük. Ama Merkez Bankası'nın dün açıkladığı veriler, bu kalkışmanın başarısız olması sayesinde korkulan ölçüde bir döviz çıkışı yaşanmadığını ortaya koydu.
460 milyon dolar çıktı
15-22 Temmuz haftasında yabancılar Türkiye'deki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi varlıklarında 460 milyon dolarlık net azaltmaya gittiler. Söz konusu hafta içinde 220 milyon dolarlık hisse senedi, 240 milyon dolarlık da devlet iç borçlanma senedi satışı gerçekleştirildi.
Satışın tahmin edilene göre çok düşük kaldığını söylemek mümkün. Ama tabii ki bunda piyasada işlemlerin başladığı 18 Temmuz itibariyle darbe girişiminin başarısız olduğunun anlaşılması ve 17 Temmuz'da Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek'in telekonferans yöntemiyle yabancı finans kuruluşlarının temsilcilerine hitap etmesinin büyük rolü var. Merkez Bankası'nın 17 Temmuz'da açıkladığı ve piyasadaki paniği azaltıcı önlemlerin etkisi de gözden uzak tutulmamalı.
Giriş 4 milyara indi
15-22 Temmuz haftasında 460 milyon dolarlık net çıkış yaşanmasıyla birlikte yılbaşından 22 Temmuz'a kadarki dönemde gerçekleşen yabancı girişi yaklaşık 4 milyar dolara geriledi.
Bu dönemde yabancılar 792 milyon dolarlık hisse senedi ve 3.2 milyar dolarlık devlet iç borçlanma senedi aldılar.
22 Temmuz itibariyle yabancıların elinde 37 milyar 990 milyon dolarlık hisse senedi ve 34 milyar 15 milyon dolarlık devlet iç borçlanma senedi bulunuyor. Yabancılar aynı tarih itibariyle ayrıca 959 milyon dolarlık özel sektör tahvil ve bonosuna sahip durumda.
Normale dönmek durumundayız
15 Temmuz darbe girişimi başarısız oldu olmasına ama biraz da farkında olmadan kendi ayağımıza kurşun sıkmaya, yurtdışında yatırımcılar nezdinde olumsuz algı doğuracak davranışlar sergilemeye devam ediyoruz. Bunların başında da askeri birliklerin önünün halem kamyonlar ve iş makineleriyle kapalı tutulmaya çalışılması geliyor. Herkes biliyor ki orada bulunan kamyonlar ya da iş makineleri bir zırhlı aracı durdurabilecek güçte değil, olamaz da. O zaman zırhlı araçlara ne gerek var ki zaten...
Kamyon ve makineleri oradan kaldırmayarak hem yeni bir girişim olabileceği kaygısını atamadığımızı, hem de özellikle önceki gün Türk Silahlı Kuvvetleri'ndeki general ve amirallerin neredeyse yarısının görevden uzaklaştırılmasının pek bir anlam ifade etmediğini ve tehlikenin sürmekte olduğunu dile getirmiş oluyoruz.
Biz kendimize bile güvenmiyorsak, nasıl olur da yabancıların Türkiye'ye güvenmesini, parasını buraya getirmesini, yatırım yapmasını bekleyebiliriz ki...