TÜİK geçtiğimiz günlerde Türkiye’de aile yapısını gösteren önemli bilgiler yayınladı.
Bunların en önemlisi hane halkı tipine göre yoksulluk oranı.
Önce yoksulluk oranı nedir, onu anlatayım.
TÜİK, araştırmalarla hanelerin gelirlerini belirliyor.
Hane halkındaki her bir ferdin elde ettiği kişisel yıllık kullanılabilir gelirlerin (maaş-ücret, yevmiye, müteşebbis geliri ile emekli maaşı, dul-yetim aylıkları ve yaşlılara yapılan ödemeler, karşılıksız burs vb. ayni veya nakdi gelirlerin toplamı) toplamı ile hane bazında elde edilen yıllık gelirlerin (gayrimenkul kira geliri, haneye yapılan karşılıksız yardımlar, 15 yaşın altındaki fertlerin elde ettiği gelirler vb.) toplamından, ödenen vergiler ve diğer hane veya kişilere yapılan düzenli transferler düşüldükten sonra hane halkı kullanılabilir gelirine ulaşılıyor.
Hanelerde yaşayanların yaşları farklı. Haneye giren gelir hanede yaşayan küçük büyük ayrımı yapılmadan kişi başına bölünür ise yanlış olur.
Onun için hane halkı reisi için 1 katsayısı, 14 yaş üzerindekiler için 0.5 katsayısı, 14 yaş altındakiler için 0.3 katsayısı kullanılarak hane halkı için eşdeğer fert başına gelir (eşdeğer hane halkı kullanılabilir geliri) hesaplanıyor.
Daha sonra eşdeğer hane halkı gelirleri en düşüğünden en yükseğine kadar, tüm hane fertleri aşağıdan yukarıya sıralanıyor.
Bu sıralamada en ortadaki rakam ortalama değil (sıralamadaki en ortadaki rakam) medyan sayısı olarak adlandırılıyor.
2012 yılı hane halkı kullanılabilir geliri araştırmasına göre hane halkı medyan geliri 9.030 TL.dır.
Bu medyan gelirin yüzde 60’nından daha az geliri olan hane halkının yoksulluk sınırı altında olduğu, yoksul olduğu varsayılıyor.
Bu rakam ise 2012 yılı için 5.418 TL.dır.
Yıllar itibariyle yoksulluk sınırı değişmektedir. 2008 yılında 3.797 TL. idi Cari fiyatlarla 2012 yılında 5.418 TL.ya çıktı.
2012 Yılı Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre nüfusumuzun yüzde 22.7’si yoksulluk sınırı altında.
Ailelerin yapısına göre yoksulluk sınırında olanların oranı değişmektedir. Örneğin tek kişilik ailelerin sadece yüzde 13.4’ü yoksulluk sınırı altında. Ama tek kişi olarak yaşayan 65 yaş ve üstü hane halkının yüzde 20.5’u yoksulluk riski ile karşı karşıya.
Bağımlı çocuğu olmayan ailelerde yoksulluk riski düşük. Bağımlı çocuğu olmayan hane halkının sadece yüzde 7.8 ‘i yoksulluk sınırı altında iken, bağımlı çocuğu olan hane halkında yoksulluk riski artıyor. Tek ebeveynli en az bir bağımlı çocuğu olan hane halkında yoksulluk riski yüzde 30.4 oranında.
İki yetişkinli 3 ve daha fazla çocuğu olan ailelerde hane halkının yoksulluk riski yüzde 48.1’e yükseliyor.
Olumlu gelişme yıllar itibariyle az da olsa hane halkının yoksulluk riskinin azalmasıdır.