TCMB
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), banknot ihraç eden, Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti'nin para ve kredi politikasını yürüten, veznedarlık görevini üstlenmiş ve devletin iktisadi ve mali danışmanlığını yapan yasal olarak bağımsız bir ekonomik kurumdur. Kağıt para (banknot) basma tekelini elinde bulundurur ve bu yetkiye istinaden bağımsız olarak para politikasını belirler. Ayrıca Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı olan Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünce basılan madeni paraların tedavülü de Merkez Bankasınca sağlanmaktadır.
Merkez Bankası EFT (Elektronik Fon Transferi), EMKT (Elektronik Menkul Kıymet Transferi) sistemlerinin Türkiye'deki sahibi olup, Tüm Dünya Bankalararası Mali İletişim Topluluğunun(Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication - SWIFT) Türkiye ayağını yürütmektedir.
Banka büyük Elektronik Veri Dağıtım Sistemi (EVDS) olarak adlandırılan büyük bir veri tabanına sahiptir. Bu veri tabanındaki bilgiler İngilizce ve Türkçe olarak kullanıcıların hizmetine açılmıştır.
TCMB'nin temel amacı fiyat istikrarını sağlamaktır. Banka temel amacıyla çelişmedikçe ülkenin kalkınması için uygulanacak politikaları da desteklemeye çalışmaktadır. Banka para politikasının uygulanmasında tek başına yetkilidir. Fiyat istikrarını sağlamak amacıyla belirleyeceği politika dahilinde para politikası araçlarını serbestçe kullanabilmektedir. Bankanın politika araçlarını uygulamada ve ekonomiyi takip etmede ihtiyaç duyacağı bilgileri toplama ve kurumları denetleme hakkı bulunmaktadır. Bankanın görev ve yetkileri şu başlıklar altında toplanabilir;
Banknot basma ve paranın dolaşımını sağlama: Para politikasına uygun olarak ihtiyaç duyulan ülke para birimi cinsinden banknot basmak. Paraların dolaşımını ve hacmini düzenlemek için gerekli teşkilatlanmayı sağlar, yöntemleri ve teknik alt yapıyı sağlar ve işletir.
Para politikasını belirlemek: Banka fiyat istikrarı amacına uygun
olarak para politikası belirler ve uygular. Bu amaçla faiz
oranlarının belirler ve bankalara nihai kredi merci olarak hizmet
eder. Ayrıca para politikası amacının gerçekleştirmek için mali
piyasaları yakından takip ederek, faaliyet gösteren kuruluşların
uygun hareket edip etmediklerini denetleyebilmektedir. Denetim
alanı dışındaki hallerde banka denetlemeye yetkili diğer kurum ve
kuruluşları bilgilendirmek ve onlarla iş birliği yapmaktadır.
TCMB günümüzde fiyat istikrarının sağlanması için enflasyon hedeflemesine dayanan para politikası uygulamaktadır. Faiz oranın belirlenmesi nedeniyle para arzı tam olarak denetlenmemektedir. 2001 krizi sonrasında benimsenen serbest döviz kuru rejimine paralel olarak aşırı oynaklıklar dışında döviz piyasasına müdahale edilmediği gözlenmektedir.
Hükûmetin mali ajanlığını yerine getirmek: Banka hükûmetin alacak
ve borçlarının ödenmesinde ve hükûmetin ekonomik gidişle ilgili
bilgilendirilmesinde doğal mali ajandır. Bu amaçla açılacak kamu
borçlanma ihalelerine aracılık yapmaktadır. Yine hükûmetin mali
ajanlığı çerçevesinde ekonomik durumla ilgili olarak ortaya çıkan
gelişmeler hakkında hükûmeti ve diğer kurum ve kuruluşları
bilgilendirir.