Tarımsal üretim ve yenilenebilir enerjide stratejik öneme sahibiz

İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu KESTELLİ

Bununla birlik­te, güneş ve rüzgar enerjisi kom­binasyonundan oluşan hibrit sis­temler, enerji ihtiyacının sürekli ve dengeli bir şekilde karşılanma­sını sağlıyor. Bu yöntemlerin tü­mü, tarımda enerji verimliliğini artırırken çevreye olan olumsuz etkilerin azaltılmasına ve daha sürdürülebilir bir üretim modeli­ne geçişin desteklenmesine katkı sunuyor.

Güneşlenme süresi yüksek

Ege Bölgesi, tarım sektörü­nün Gayri Safi Yurtiçi Hası­la’daki (GSYH) yaklaşık yüz­de 10’luk payı ve ülkenin yeni­lenebilir enerji üretimine yüzde 20’nin üzerindeki katkısıyla dik­kati çekiyor. Güney Ege Kalkın­ma Ajansı (GEKA) ve İzmir Kal­kınma Ajansı (İZKA) verileri, ta­rımsal faaliyetlerde temiz enerji entegrasyonunun hem çevresel sürdürülebilirlik hem de ekono­mik verimlilik açısından kritik bir rol üstlendiğini net olarak or­taya koyuyor. Ege Bölgesi, yıllık 2 bin 800 saatlik güneşlenme sü­resiyle Türkiye ortalamasının (2 bin 640 saat) üzerinde bir potan­siyele sahip. Özellikle Aydın, De­nizli ve Muğla illerinde tarımsal sulama sistemleri ve seralarda güneş enerjisi kullanımı son beş yılda yüzde 40 artış göstererek 150 MW kurulu güce ulaştı.

Tarımsal işletmeler artık temiz enerji kullanıyor

GEKA’nın 2022 yılı verilerine göre, fotovoltaik sistemlerle do­natılan 500’ü aşkın tarımsal işlet­me, enerji maliyetlerinde yıllık or­talama 12 bin TL tasarruf sağlıyor. Ayrıca, Güney Ege’de hayata ge­çirilen “Tarımda Güneş Enerjisi Destek Programı” kapsamında 45 projeye 18 milyon TL hibe akta­rılmış ve 85 çiftçiye teknik eğitim verilmiş durumda. Türkiye Rüz­gar Enerjisi Birliği (TÜREB) veri­lerine göre, Ege Bölgesi’nde 2023 itibarıyla bin 850 MW’lık rüzgar enerjisi kurulu gücü bulunurken, bu değer ülke genelinin yüzde 28’ine karşılık geliyor. İzmir, 950 MW kurulu güç ile Türkiye’de rüz­gar enerjisinden en fazla faydala­nan il özelliğini taşıyor.

Ege Bölgesi’nde ayrıca yıllık 2,5 milyon ton tarımsal atık (zeytin posası, üzüm çekirdeği, pamuk sapı) potansiyeli bulunuyor. GE­KA’nın 2021 raporuna göre, Ma­nisa ve İzmir’de faaliyet gösteren 8 biyogaz tesisi, 150 bin ton orga­nik atığı işleyerek yılda 45 GWh elektrik üretiyor. Bu üretim, 15 bin hanenin yıllık enerji ihtiya­cını karşılayabilecek kapasiteye denk düşüyor. Türkiye’de jeoter­mal kaynaklarının yaklaşık yüz­de 70’ine ev sahipliği yapan Ege Bölgesi, özellikle Denizli (Ger­mencik) ve Aydın’da (Salavatlı) 35°C-140°C arasındaki kaynak­larla sera ısıtma sistemlerinde öne çıkıyor. Ege Bölgesi’nde tarım sektörünün yenilenebilir ener­ji kullanım oranı halihazırda yüz­de 18 seviyesinde. Ancak, Türkiye Yenilenebilir Enerji Planı (2023- 2035) hedefleri doğrultusunda bu oranın 2030’a kadar yüzde 35’e çı­karılması mümkün. Bunun için öncelikle küçük ölçekli çiftçilerin erişimini kolaylaştıracak mikro kredi mekanizmalarının ve koo­peratif modellerinin yaygınlaştı­rılması gerekiyor.