İş dünyası köklü reform istiyor!

Handan Sema CEYLAN

YURT HABERLERİ - Türkiye’nin önemli gücü sanayiciler, yeni reformların hayata geçirilmesini istedi. Gerek yurtiçinde gerek yurtdışındaki gelişmelere bağlı olarak zorlu bir yıl geçiren Anadolu iş dünyası, sanayide atılım yapabilmek için reformlara dikkat çekti.

DÜNYA gazetesinin geleneksel hale getirdiği “Anadolu’nun Nabzı Anketi” sonuçlandı. DÜNYA bölge temsilcilikleri aracılığıyla İstanbul hariç 37 kentte düzenlenen anketi 158 iş dünyası temsilcisi yanıtladı. Katılımcılar, organize sanayi bölgeleri başkanları, ticaret ve sanayi odası başkanları, iş dünyası örgütleri temsilcileri, yönetim kurulu üyeleri gibi isimler ve kadın girişimcilerden oluşuyor. Toplam 10 sorunun yöneltildiği anketin ilk bölümünü bugün okurlarımızla paylaşıyoruz.

Haziran ayında “Ezber bozan düzenlemeler” başlığı ile Başbakan Binali Yıldırım tarafından açıklanan Ekonomi Paketi daha hayata geçmeden Türkiye 15 Temmuz darbe girişimini yaşadı. Türkiye darbe girişimi nedeniyle yaşadığı sıkıntıların yaralarını sararken bir taraftan ekonomi gündemine dönme çabasında. Başbakan Yıldırım tarafından haziran ayında açıklanan Ekonomi Paketi’ne bağlı olarak, hayata geçirilmek istenen ‘Üretim Reformu Paketi Tasarı Taslağı’ için geçen hafta ilgili kurumların görüşleri toparlandı. Reform, yüksek öğretim, Çevre, KDV, Mera, OSB ve KOBİ Geliştirme ve Destekleme İdaresi Kurulması Hakkında Kanun gibi birçok kanunu içeriyor. Ancak sanayici “Anadolu’nun Nabzı Anketi”nde yeni reformların da hayata geçirilmesini istedi. Bu başlıkların ilk üçü adalet, eşitlik ve vergi sistemi şeklinde.

Ankette “Size göre açıklanan reform paketleri yeterli mi?” başlıklı soruya iş dünyasının önemli isimleri yüzde 74.1 ile “Hayır” yanıtını verdi. Yani her 4 işadamından neredeyse 3’ü yeni reformların hayata geçirilmesini istedi. Soruya “Evet” yanıtını verenlerin oranı ise yüzde 25.9’da kaldı.

Adalet, eşitlik ve vergi sistemi…

Yeni reformlar beklediklerini belirten iş dünyası temsilcilerine “Size göre Türkiye’de orta ve uzun vadede yapılması gereken yapısal reformlar nelerdir?” sorusu da yöneltildi. Bu soruya göre ilk üçte ‘adalet, eğitim ve vergi’ sistemi var. 158 katılımcının da cevapladığı ve çeşitli reformları içeren soruda katılımcıların 199’u “Adalet sisteminin kalitesinin artırılarak hızlandırılması” şıkkını belirtti. Yüzde 75.3 ile en çok işaretlenen şık adalet oldu. Adaleti yüzde 68.4 ile “Eğitim sisteminin ekonominin ihtiyaçlarına göre dönüştürülmesi” şıkkı takip etti. Bu şıkkı 108 katılımcı işaretledi. Üçüncü en çok talep edilen reform ise “Vergi sisteminin adil bir hale getirilmesi” oldu. Bu şıkkı 66 katılımcı işaretledi ve yüzde 41.8’lik payı oluşturdular. Dördüncü en önemli sorun ise “Büyümenin ithalata bağımlı yapıdan kurtarılması” olarak işaret edildi. Her üç işadamından biri yüzde 36.1 ile bu şıkkı ve yüzde 35.4’lük oranla “Enerjide dışa bağımlılığın ve ithalatın azaltılması” şıkkını işaretledi. Her 5 işadamından biri ise “Seçim sistemi ve siyasi partiler kanunun düzenlenmesi”ni istedi. Bu şıkkın oranı da yüzde 21.5 şeklinde gerçekleşti. İş dünyası “Sosyal güvenlik ve sağlıkta açık vermeyen yapı” taleplerini de yüzde 8.2’lik bir oranla belirttiler. Bu soruda iş dünyasından birden fazla yanıt alındı.

Her üç işadamından biri 'geçen yılki gibi' dedi

Zorlu yıl 2016’da işlerin nasıl gittiği de iş dünyasına yöneltilen önemli sorulardan biriydi. “Bu yıl işleriniz geçen yıla göre nasıl gidiyor?” sorusuna katılımcıların yüzde 44.3’ü “durgunlaştı” şeklinde yanıt verdiler. “Çok durgunlaştı” diyen yüzde 11.4 ile birlikte bu oran 55.7’ye çıktı. Özetle iş dünyasının yarısından fazlası durgunluktan şikayetçi oldu.

Yüzde 15.2: Zor yıla rağmen işlerim canlandı...

İşlerinin “geçen yılki gibi” olduğunu söyleyenlerin oranı ise 29.1 olarak gerçekleşti. Böyle zor bir yılda işlerin canlandığını söyleyen iş dünyası temsilcileri de yüzde 15.2’yi oluşturdular.

15 Temmuz darbe girişimi damgasını vurdu

İş dünyasının yarısından fazlasının yaşadığı bu ‘durgunluk’ ortamına neyin neden olduğu da yöneltilen sorulardan biriydi. 15 Temmuz darbe girişimi bu soruya damgasını vurdu. Durgunlaşmadan şikayet eden 88 iş dünyası temsilcisinin yüzde 61.4’ü “İç siyasi konjonktür” şıkkına işaret etti. Durgunlaşma şikayetine en çok neden olduğu düşünülen gelişme ise yüzde 27.3 ile “Finansman sıkıntısı” oldu. “İç talep yetersizliği” de yüzde 26.1 ile en çok işaret edilen üçüncü neden oldu. Uçak düşürme krizi, komşularla sıkıntılar da durgunluğa sebep olan etkenler arasında. “Dış siyasi konjonktür” yüzde 17 ile en çok işaretlenen dördüncü şık oldu. Avrupa’daki ekonomik kriz de ankete yansıdı, iş dünyası temsilcilerinin yüzde 15.9 ile “Dış talep yetersizliği” şıkkını işaretlediler.

Bankalarla sorunum yok iş yaptığım firmanın var

Yatırımların hızla hayata geçmesini sağlayan, zaman zaman da iş dünyasıyla bir küs bir barışık olan “bankacılık sektörü” de iş dünyasının temsilcilerine yöneltilen diğer bir önemli soruydu. “Varsa bankacılık sektörüyle yaşadığınız temel sorun nedir?” şeklinde sorulan soruya iş dünyasının yüzde 36.7’si “Kredi faizinin yüksekliği” dedi. Neredeyse her üç işadamından biri de sektörle sorunu olmadığını dile getirdi. Yüzde 31.6 ile “Herhangi bir sorunum yok” şıkkını işaretleyen iş dünyası temsilcileri, açıklamalar kısmında “Kendimizin sorunu yok ancak iş yaptığımız firmaların bankalarla yaşadığı sorunlardan etkilendik” yanıtını verdiler. Bir diğer önemli sorun ise yüzde 22.8 ile “Teminat” oldu. “Kredi süreçlerinin uzun olması” ndan yüzde 3.8, “konjonktürel ilişkilerden” yüzde 1.30 şikayet etti. Bankacılık sektörüyle ilgili "diğer" şıkkını işaretleyenlerin oranı ise yüzde 3.6 oldu.

Başbakan’ın açıkladığı “Ezber bozan düzenlemeler” start almıştı

Başbakan Binali Yıldırım, 21 Haziran’da “Ezber bozan düzenlemeler” olarak nitelendirdiği bir “Ekonomi Paketi” açıklamıştı. Açıklamanın hemen ardından 15 Temmuz darbe girişimi yaşandı. İş dünyası şimdi yeniden bu reformların gündem olmasını istiyor. Başbakan Yıldırım’ın yatırımcılara “Turkuaz halı sereceğiz” diyerek müjdelediği bu reformlarda, yabancı sermaye, bankacılık ve finans sektörü, şirket kuruluşları, ihracat, tarım, Doğu ve Güneydoğu, turizm, vergi, denizcilik, Suriyeliler, sosyal güvenlik ve çek ve iflas ertelemeye yönelik düzenlemeler bulunuyordu.

Katılımcıların yüzde 55.7’si durgunluktan şikayetçi

15 Temmuz darbe girişiminin üzerinden yaklaşık 3 ay geçti… Türkiye’nin zor sınavlar verdiği 2016 yılı için katılımcılara “Bu yıl işleriniz geçen yıla göre nasıl gidiyor?” sorusu yöneltildi. İş dünyası temsilcilerinin yüzde 44.3’ü işleri için ‘durgunlaştı’ dedi. ‘Çok durgunlaştı’ diyenlerin oranı ise yüzde 11. 4 oldu. Böylece katılımcıların yüzde 55.7’si yani her iki işadamından biri durgunluktan şikayetçi oldu. İşleri için ‘geçen yılki gibi’ diyenlerin oranıysa 29.1. Yaklaşık her üç iş dünyası temsilcisi geçen yıl ile aynı yoğunlukta iş yaptıklarını dile getirdiler. Her şeye rağmen işlerinin ‘canlandı’ğını söyleyen iş dünyası temsilcileri ise yüzde 15.2… Yüzde 55.7’yi oluşturan katılımcılara işlerinin neden durgunlaştığını düşündükleri de soruldu.