Makarna sektörü dünya lideri olmayı hedefliyor

Hüseyin VATANSEVER

Küresel boyutta makarna önemli bir besin maddesi olarak değerlendiriliyor. Kolay hazırlanması, raf ömrü uzun ve geniş kitlelerin erişilebildiği bir gıda olması ile rağbet görüyor.

Ayrıca lezzetli bir seçenek olan makarna gerek ana yemek gerekse ana yemeği tamamlayan bir ürün olarak çeşitli tariflerde kullanılıyor. Sevilen bir yiyecek olan makarna diğer yandan tam buğday ya da glütensiz seçenekleri ile çağımızda gündeme gelen yeni beslenme çeşitlerine de uyum sağlıyor.

Sektör 160 ülkeye ihracat yapıyor Türkiye’de gıda sanayisinin öncü sektörleri arasında makarna sektörü yer alıyor. İzmir’in Bayraklı ilçesinde 1922’de kurulan ilk makarna fabrikasıyla makarna sanayi tipinde üretilmeye başlandı. Yüz yılı geride bırakan Türkiye’nin makarna sektörü günümüzde üretim kapasitesi ve gerçekleştirdiği ihracat ile dünya sıralamasında üst basamaklarda yer alıyor. Türkiye’de yaklaşık 30 firma sektörde faaliyet gösteriyor ve 160 ülkeye ihracat yapıyor.

Türkiye’de makarna üretim kapasitesi 2.5 milyon ton olarak bildirilirken, 2022 yılı üretimi ise 2.1 milyon ton olarak kayıtlara geçti. Söz konusu üretimin 1.35 milyon tonu ihraç edilirken geri kalanı iç piyasada değerlendirildi. Dünya genelinde İtalya yıllık 3.5 milyon ton üretim ile ön plana çıkarken Türkiye, ABD ve AB gibi başlıca pazarlarda kota engeline takılıyor.

İtalya sadece AB pazarında 2 milyon tona yakın satış yaparken, Türkiye 20 bin ton ürün sattıktan sonra kota engeline takılıyor. Yılsonu hedefi 1 milyar dolar Sektörün 2023’ün ilk 9 ayında 700 milyon dolar ihracat yapıldığını bildiren

Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği (TMSD) Başkanı Aykut Göymen, yılsonunda 1 milyar dolar seviyesinin beklendiğini ifade etti.

İhracatta karşılaşılan kısıtlamaların çözülmesiyle Türk makarna sektörünün daha ileri gideceğini söyleyen Göymen, sektörün hedefinin dünya lideri olmak olduğunu belirterek, “Türk makarnacılar olarak bütün dünyaya odaklanıyoruz. Bizim hedefimiz tüm dünya ve ihracat konusunda liderliğe oynamak. Her ülkenin istek, ihtiyaç ve beklentilerini karşılayacak her türlü üretimi yapabilecek altyapıyla, teknoloji ve dinamiğe sahibiz" dedi.

Sektörün en önemli girdisi durum buğdayı Ülkemizde makarna ağırlıklı olarak irmiğin su ile karıştırılması, şekillendirildikten sonra kurutulmasıyla elde ediliyor. Bazı ihracat pazarlarının talep etmesi durumunda ekmeklik undan da imal edildiği oluyor. Bu durumda ise sektörün temel girdisini makarnalık buğday oluşturuyor. Makarna üretiminde kaliteli ürün elde etmekte ise makarnalık buğday ya da diğer adıyla durum buğdayından yararlanılıyor. Tahıl tanelerinin iç kısmı olan endosperm bölgesi durum buğdayında sert bir yapıya sahip olmakla birlikte yüksek irmik verimi sağlıyor. Ayrıca camsılık oranının yüksek olmasıyla durum buğdayından elde edilen irmik daha parlak oluyor. Makarna kalitesini yükselten durum buğdayı, yüksek protein içeriği ile daha besleyici bir seçenek sunuyor. Durum buğdayının yetiştirilebildiği ülkeler arasında bulunan Türkiye’de TÜİK verilerine göre makarnalık buğday üretimi 3.75 milyon ton olarak gerçekleşti.

Makarnalık buğday üretiminde ilk sırayı 616 bin 337 ton ile Konya alırken, Şanlıurfa 548 bin 482 ton ile ikinci, Mardin 428 bin 340 ton ile üçüncü sırada bulunuyor. Ülkemizde bu yıl durum buğdayında yüzde 151,8 yeterlilik derecesine ulaşıldı. Durum buğdayı ithalatına ihtiyaç duyulmuyor Önceki yıllarda sektör, makarna ihraç edebilmek için buğday ithalatına ihtiyaç duyarken, buğdayın stratejik ürün olarak belirlenmesiyle durum olumlu yönde değişti. Yürütülen çalışmalar sonucunda makarnalık buğdayın ekim alanları genişledi.

Hem yurt içi hem de dışındaki ihtiyacı karşılayabilecek buğdaya sahip olduklarını söyleyen Göymen, sektör adına konuyu şöyle açıklıyor: “Geçen yıllarda makarna ihracatı için buğday ithal ederken, şimdi ithal etmemize gerek kalmadı. Tarihimizde ilk defa makarnalık durum buğdayı ihracatına başladık, şu ana kadar 750 bin ton civarında makarnalık durum buğdayı çıkışı oldu ve bu 1 milyon tona kadar da gidecek. Geçen yıl 3 milyon 250 bin ton civarında makarnalık durum buğdayı rekoltesi elde edildi, bu yıl 4 milyon ton üzerinde bir mahsul elde edildi. 4 milyon ton üzerinde olması dolayısıyla makarnalık durum buğdayı ihracatı serbest bırakıldı."