Yatırım harcamalarının artması bekleniyor

ANKARA - Merkez Bankası tarafından düzenlenen "Yatırım Anketi" sonuçlarına göre, 2010 yılında yatırım harcamalarının önceki yıla göre artması bekleniyor.

Merkez Bankası tarafından imalat sanayinde faaliyet gösteren 1587 iş yerinin katılımıyla düzenlenen "2010 Yılı Bahar Dönemi Yatırım Anketi" sonuçları açıklandı.

Buna göre, imalat sanayinde 2009 yılında yapılan brüt yatırım harcamalarının 2008 yılına göre azalış oranının yüzde 4,7 seviyesinde gerçekleştiği, yatırımlarda 2009 yılı güz dönemi anketi tahmininden daha düşük bir azalış olduğu görüldü.

Bu yıl 2009'a göre gerçekleşmesi beklenen yatırım harcamalarının artış oranı, 2009 yılı güz döneminde yüzde 29 düzeyindeyken, 2010 yılı bahar döneminde yüzde 35,3'e yükseldi.

Büyüklük grupları itibariyle 2009 yılında yapılan yatırım harcamalarının 2008 yılı harcamalarına göre değişim oranlarına bakıldığında ise 250 ile 500 arasında çalışanı olan iş yerlerinin güz döneminde yüzde 1 seviyesinde olacağınını tahmin ettikleri 2009 yılı yatırım harcamaları artış oranının, bu anket döneminde yerini yüzde 1 seviyesinde bir azalışa bıraktığı gözlendi.

Diğer taraftan, 50 ile 250 arasında çalışanı olan iş yerlerinde, yüzde 11,5 olacağı tahmin edilen yatırım harcamaları azalış oranının yüzde 0,2 seviyesinde gerçekleştiği bildirilirken, 500 ve üzerinde çalışanı olan iş yerlerinde ise yüzde 15,2 olarak tahmin edilen azalış oranının yüzde 9,5 olduğu gözlendi.

Merkez Bankası Yatırım Anketi, birincisi bahar ve ikincisi güz dönemi olmak üzere yılda iki defa uygulanıyor. Bahar anketinde yatırım planlarının sorulduğu iki soru, güz anketinde ise yatırım planlarına ilave olarak yatırımın yapısı ve yatırımı etkileyen unsurların da yer aldığı 7 soru soruluyor.

"İyimserler lehine olan seyir artarak devam ediyor"

Öte yandan Merkez Bankası tarafından düzenlenen İktisadi Yönelim Anketi sonuçlarına göre, sanayi dalındaki genel gidişat konusunda iyimserler lehine olan seyrin önceki aya göre artarak devam ettiği görüldü.

İçinde bulunduğu sanayi dalı hakkında bir ay öncesine kıyasla daha iyimser olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 33,9'a çıkarken, daha kötümser olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 8,8'e geriledi.

Merkez Bankası tarafından düzenlenen ve Nisan ayında imalat sanayinde faaliyet gösteren 1.641 işyerinin katıldığı Nisan ayına ilişkin İktisadi Yönelim Anketi sonuçları açıklandı.  

Buna göre, son üç aya yönelik değerlendirmelerde, üretim hacminde azalış diyenler lehine olan seyir yerini Nisan ayında tekrar artış diyenlere bıraktı. Son üç ayda alınan iç piyasa sipariş miktarında azalış diyenler lehine olan seyrin artış diyenler lehine döndüğü, toplam sipariş ve ihracat sipariş miktarlarında artış belirtenler lehine olan eğilimin de güçlenerek sürdüğü gözlendi.

Mevsim normallerine kıyasla yapılan değerlendirmelerde, mevcut toplam sipariş, ihracat sipariş ve iç piyasa siparişlerinin mevsim normallerinin altında olduğu yönündeki değerlendirmeler azalarak devam etti.

Mevcut mamul mal stoklarının seviyesinin mevsim normalinin altında olduğu yönündeki değerlendirmelerin de azalarak sürdüğü gözlendi.

Gelecek üç aya yönelik değerlendirmelerde, üretim hacminde artış bekleyenler lehine olan seyrin artarak sürdüğü görüldü. Gelecek üç aydaki toplam sipariş, ihracat sipariş, iç piyasa sipariş miktarlarındaki artış beklentilerinin de devam ettiği gözlendi. Bu dönemde, toplam istihdam beklentisinde artacak diyenler lehine olan seyir güçlenerek sürdü.

Gelecek on iki aya ilişkin sabit sermaye yatırım harcamalarındaki artış yönlü beklentilerdeki iyileşmenin devam ettiği görüldü.

Ortalama birim maliyetlerinde son üç aydaki artış eğilimi ve gelecek 3 aydaki artış beklentisi önceki aya göre güçlenerek sürdü. Gelecek üç ayda satış fiyatlarındaki artış beklentisinin de güçlendiği görüldü. Gelecek on iki aylık dönem sonu itibarıyla yıllık üretici fiyatları endeksi (ÜFE) beklentisi de geçen aya kıyasla 0,3 puan artarak, yüzde 8,1 oldu.

Kapasite kullanımı

İmalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı, Nisan ayında, geçen aya göre 4,3 puan, 2009 Nisan ayına göre ise 11,9 puan artarak, yüzde 72,2 düzeyinde gerçekleşti.

Söz konusu ayda, en yüksek kapasite kullanım oranı, yüzde 83,8 ile tütün ürünleri imalatında görüldü.

Büro makineleri ve bilgisayar imalatı ise yüzde 59 ile kapasite kullanım oranının en düşük kaldığı sektör oldu.

Merkez Bankası tarafından düzenlenen ve Nisan ayında imalat sanayinde faaliyet gösteren 1.641 işyerinin katılımıyla gerçekleştirilen "iktisadi yönelim anketi" sonuçları açıklandı.

Mal gruplarına göre kapasite kullanım oranlarında geçen yılın aynı ayına göre bütün mal gruplarında artış gözlendi. Bu çerçevede Nisan'da kapasite kullanım oranı, geçen yılın aynı ayına göre "dayanıklı tüketim mallarında" 10,7 puan artışla yüzde 67,5, "dayanıksız tüketim mallarında" 6,8 puan artışla yüzde 72,1, "tüketim mallarında" 7,7 puan artışla yüzde 71,1, "gıda ve içeceklerde" 4,3 puan artışla yüzde 71,3, "ara mallarında" 12,9 puan artışla yüzde 75,4, "yatırım mallarında" 13,7 puan artışla yüzde 67,3 olarak gerçekleşti.    

İkili sektörlere göre kapasite kullanımı

İkili sektörlere göre en yüksek kapasite kullanım oranı, yüzde 83,8 ile tütün ürünleri imalatında görüldü.

Bunu, ağaç ve ağaç mantarı ürünleri imalatı yüzde 82,7, ana metal sanayi imalatı yüzde 79,2, kimyasal madde ve ürünleri imalatı yüzde 78,1 ile takip etti.

Kapasite kullanımda en düşük oranlar ise yüzde 59 ile büro makineleri ve bilgisayar imalatında, yüzde 61,9 ile mobilya imalatı, başka yerde sınıflandırılmamış diğer imalatlarda, yüzde 64,2 ile makine ve teçhizatı hariç fabrikasyon metal ürünleri imalatında kaydedildi.

Nisan ayında kapasite kullanım oranları; gıda ürünleri ve içecek imalatında yüzde 70,1, tekstil ürünleri imalatında yüzde 76,7, giyim eşyası imalatında yüzde 73,7, derinin tabaklanması ve işlenmesinde  yüzde 67,2,  kağıt hamuru, kağıt ve kağıt ürünleri imalatında yüzde 75,4, basım ve yayım imalatında yüzde 68,9, kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıt imalatında yüzde 66,3, plastik-kauçuk ürünleri imalatında yüzde 72,4, metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatında yüzde 71,5, başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat imalatında yüzde 68,0, başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli makine ve cihazların imalatında yüzde 69,4, radyo, televizyon haberleşme teçhizatı ve cihazları imalatında yüzde 74,1, tıbbi aletler, hassas ve optik aletler ile saat imalatında yüzde 74,6, motorlu kara taşıtı, römork ve yarı römork imalatında yüzde 69,4, diğer ulaşım araçları imalatında yüzde 70,5 oldu.

Kapasite kullanım oranı

Merkez Bankası verilerine göre, İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı'nın (KKO) 2007'den itibaren aylık olarak gelişimi yüzde olarak şöyle:

AYLAR   2007  2008  2009  2010

-----  -----  ----- ----- -----

Ocak    75,3  75,4  61,4  67,8

Şubat   75,8  76,2  60,3  67,8

Mart    78,0  76,3  59,2  67,9

Nisan   79,0  77,5  60,3  72,2

Mayıs   79,5  77,2  64,2

Haziran 79,3  78,8  66,8

Temmuz  79,8  78,0  67,4

Ağustos 77,5  78,1  68,2

Eylül   79,4  75,6  67,5

Ekim    79,5  74,3  68,0

Kasım   78,7  70,6  69,2

Aralık  77,5  64,1  67,6