Türkiye, devlerin tedarik üssü oldu
Global perakende şirketleri, farklı ülkelerindeki mağazaları için Türkiye'den yaptıkları alımları her geçen yıl artırıyorlar. Türkiye üzerinden farklı ülkelerdeki şubelerine Tesco Kipa 300, IKEA 500, Metro Group 35 milyon dolar hacminde tedarik sağlıyor.
Abone olSayime BAŞÇI
İSTANBUL - 1990’lı yıllarda Tesco Kipa, Metro Group, Carrefour gibi global perakende zincirlerinin gözde büyüme pazarı olan Türkiye, şimdi de tedarik merkezi işlevi ile dev şirketleri cezbediyor. Bugüne kadar perakendecilerin yurtdışındaki şubelerinde satmak üzere daha çok elektronik, hazır giyim gibi alanlarda tedarik yaptığı Türkiye, şimdi taze sebze, meyve, züccaciye gibi alanlarda da uluslararası şirketlerin dikkatini çekiyor.
Geçtiğimiz mart ayında, Metro Group, Antalya’yı gıda alanında 5 tedarik merkezinden biri yapacağını açıklarken, Tesco Kipa da geçtiğimiz ay bir alım heyeti ile ziyaret ettiği TİM’de gıda dışı alanlar ile ilgilendiklerini açıkladı. Global perakende devi Wal-Mart, Türkiye ofisinde tedarik çalışmalarına devam ederken, Singapurlu Fair Price grubu da satınalma konusunda TİM ile görüşmelere başladı. Global perakende zincirlerinin dünyanın farklı noktalarındaki şubelerinde satılan Türk ürünlerinin toplam cirosunun da birkaç milyar doları geçtiği ifade ediliyor.
Özellikle global kriz sonrası, yerel ve küçük çaplı üretimlerin avantaj haline geldiği yeni ekonomik düzende, Türkiye perakende sektöründe de coğrafi konumunun ve imalat yapısının sağladığı avantajların meyvelerini topluyor. Büyük perakende zincirleri, bir yandan Türkiye’de hızlı şubeleşme çalışmalarına devam ederken, bir yandan da Türkiye’nin farklı alanlardaki avantajlarını değerlendirmeye devam ediyor. Yapı ve süpermarket segmentlerinde faaliyet gösteren pek çok zincirin Türkiye’de gerçekleştirdiği satışların neredeyse yüzde 50’den fazlası yerli ürünlerden oluşuyor.
Ekonomik kriz fırsat yarattı
Yurtdışındaki şubelerinde Vestel, Arçelik, Simbo gibi firmaların ihracat faaliyetlerinin da katkısı ile uzun bir süredir elektronik ve beyaz eşya alanında Türkiye’den tedarik yapan firmalar, kriz sonrasında maliyetlerini avantajlı tedarik noktaları ile düşürme yoluna gitti. Bu alanda üretim ve coğrafi avantajları ile ilk göze çarpan ülkelerden olan Türkiye, firmaların farklı alanlarda da tedarik merkezi olmaya başladı. Tesco Kipa, geçtiğimiz yıl Türkiye’den 300 milyon dolarlık alım yaparken, IKEA da Türkiye’den gerçekleştirdiği toplam ihracat rakamını 500 milyon dolar olarak açıklamıştı. Türkiye’nin en büyük perakende zincirlerinden Alman Metro Group ise geçtiğimiz yıl 35 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi.
Uzakdoğulu perakendecilerin ilgisi
Perakende alanındaki bu hareketlilik, Türkiye İhracatçılar Meclisi’ni (TİM) de harekete geçirdi. TİM, Türkiye’nin 2023 için hedeflediği 500 milyar dolarlık ihracat planı çerçevesinde yeni bir iş programı hazırladı. TİM çatısı altında perakendecileri Türk firmaları ile buluşturan TİM, gıda tekstil ve hazırgiyim dışındaki alanlarda da yeni iş fırsatları yaratmayı planlıyor.
TİM Başkanvekili Ahmet Akbalık, önümüzdeki dönemlerde Uzakdoğulu ve Avrupalı pek çok zinciri tedarik için Türkiye’ye getirmek için çalıştıklarını kaydederek, "Rekabetçi olduğumuz sektörleri tanımladığımız alanlarda alım gruplarını bir araya getirmeyi planlıyoruz. Elektronik dışında gıdadan zücaciyeye, motorsikletten, oyuncağa kadar pek çok alanda yeni ihracat kalemleri oluşturacağız. Bugün epk çok Uzakdoğulu perakende zincirinden talep alıyoruz. Onları da buraya getireceğiz" ifadesini kullandı.
Son 5 yıldır perakendecilerin alım konusunda belli lokasyonlar oluşturduklarını ileten Akbalık, Türkiye’nin de stok ve lojistik maliyetlerinden kurtulduğunu dile getirdi. Akbalık, Türkiye olarak bu noktada özellikle orta ve küçük ölçekli alımlara odaklanacaklarını dile getirdi.
Tesco'nun yeni planları
Başta Polonya ve İngiltere olmak üzere, Orta Avrupa ülkelerinde satılan balık, helva, simit gibi ürünleri Türkiye’den tedarik eden Tesco, 2010 yılında toplam 300 milyon TL’lik ihracat gerçekleştirdi. 2012 yılında portföyüne, tekstil, ev eşyası, beyaz eşya gibi Türkiye’nin rekabet gücü yüksek ürünleri de katmayı planlayan şirket, 60 kişilik satın alma organizasyonu ile geçtiğimiz ay Türkiye’ye çıkarma yaptı. Tesco Gıda Dışı Ürünler Direktörü Mike Arnett, Türkiye'nin barındırdığı fırsatlara vurgu yaparak, yatırımlarının süreceğini kaydetti. Arnett, geçen yıl Türkiye'den satın almanın ilk adımını Polonya'da düzenlenen Türk haftası projesinde attıklarını belirterek, Türk damak tadını Tesco mağazalarında tanıtmak için Orta Avrupa'ya götürdüklerini belirti.
Orta Avrupalıların ünlü Türk simidi, helva ve Türkiye'nin balıkları ile tanıştığını kaydeden Arnett, "Bazı tedarikçilerimiz 200 tondan fazla çipura, levrek, alabalık cinsi kültür balığını Tesco Kipa desteği sayesinde 1 yıl içinde Polonya'ya, 750 tonu da Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Slovakya ve İngiltere'ye ihraç etti" dedi.
IKEA'dan 1 milyarlık ihracat
Türkiye’deki ilk mağazasını 2003 yılında açan IKEA Türkiye ortağı Maya Holding bünyesinde faaliyetlerine devam ediyor. Haziran’da Ankara’da açılan mağaza ile toplamda 5 mağazaya ulaşan şirketin, Türkiye’de toplam 12 milyon ziyaretçisinin bulunduğu tahmin ediliyor. Her mağazaya 50 milyon dolarlık yatırım yapan şirketin toplamda 2 bin kişilik istihdama sahip olduğu belirtiliyor. Geçtiğimiz yıl Türkiye’den 500 milyon dolarlık ihracat yapan şirketin önümüzdeki 5 yıl içerisinde Türkiye’den alımlarını 2 katına çıkaracak. IKEA, yılında yaklaşık 450 civarında yerli ürünü 30 ülkeye satmıştı.
Antalya tedarik merkezi olacak
Geçtiğimiz Mart ayında, global blançoların açıklandığı toplantıda Antalya’nın özellikle meyve sebze alanında yeni tedarik merkezi olacağının da müjdesini veren Metro Group, uzun bir dönemdir elektronik ve hazırgiyimde tedarik yapıyor. Geçtiğimiz yıl, Türkiye’den 35 milyon euro ihracat yapan firmanın toplam ihracatının yüzde 75’i tekstil, kalan kısmının ise dayanıklı mamulden oluştuğu ifade ediliyor. Önümüzdeki dönemlerde de Türkiye’nin güçlü olduğu tekstil alanında ihracat devam edeceğini açıklayan firma, züccaciye (cam) alanında potansiyel görüyor. Uzakdoğu’da yükselen işçi ücretleri ve kapasite sorunlarından dolayı, Türkiye gibi ihracatçı ülkelerin önemini tekrar arttığına vurgu yapan firma yetkilileri,
"Halen iyi bir geri dönüş trendini görebiliyoruz. Bir diğer etken hızlı moda ve hızlı dağıtıma olan talebin artması. Bu noktada Avrupa’ya yakın olan ülkelerin Uzakdoğululara kıyasla önemli bir avantajı var. Türkiye'nin dışında Fas ve Mısır gibi ülkelerin taleplerimize hızlı bir şekilde cevap verip vermediklerini test ediyoruz. Gelecek yıllarda ilave satın alımlarımızın Uzakdoğu ve Akdeniz havzası arasında bölüştürüleceğini düşünüyoruz" açıklamalarını yaptı.
Carrefour'dan İtalya'ya tekstil
Carrefour, Türkiye 'den daha çok tekstil ve ev tekstili kategorilerinde ürünler alıyor. İç çamaşırı, çorap, dış giyim gibi tekstil ürünleri, ticaret hacminin yüzde 70’ini oluştururken, ev teksitili ürünleri ise yaklaşık olarak yüzde 30’unu oluşturuyor. 2005 yılından bugüne kadar yaklaşık 1 milyar TL değerinde ihracat gerçekleştiren Carrefour, önümüzdeki dönemlerde bu rakamı daha da artıracağını açıkladı. Başta Fransa olmak üzere, Fransa ve İspanya ağırlıklı olmak kaydıyla, Yunanistan, Belçika, İtalya, Romanya ve Polonya gibi ülkelerdeki Carrefour mağazalarında Türk malları satışa sunuluyor. Carrefour’un tüm Türk tedarikçileri, Carrefour’un marka gücü ile Türk üreticilerinin kalitesinin birleştiği TEX markası adı altında koleksiyon üretimi yapıyor. Bu ürünler, üretim zincilerinin farklı etaplarında iç ve dış denetim mekanizmaları tarafından denetleniyor. Üretimde Carrefour’un private label ürünleri için belirlediği yüksek kalite standartları uygulanıyor.