Turizmci ve ihracatçıda 'düşük Euro' teyakkuzu

Volkan ÖZSOY

İSTANBUL - Yunanistan, Portekiz ve İspanya gibi Avrupa Birliği üyesi ülkelerdeki sorunlar nedeniyle dolar karşısında ağır darbe alan Euro'daki düşüş, ihracat ve turizmciyi de sıkıntıya soktu.

Global kriz ve hemen akabinde İzlanda'daki yanardağ kaynaklı kül bulutları nedeniyle sıkıntılı günler yaşayan turizm sektörü, 'Euro'daki bu sert düşüşü endişeyle takip ederken, konaklama sektörü ise, alternatif pazar arayışına girdi.

Türk otel işletmecileri, sezonun başladığı şu günlerde, krizden en az etkilenen Ortadoğu ve Arap pazarına yöneldi. Turistik Otelciler İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği (TUROB) üyeleri dahil yüzlerce işletme sahibi, Dubai'de düzenlenen turizm fuarında adeta müşteri avına çıktı.

TUROB Başkanı Timur Bayındır, düşüşün devam etmesi halinde sektörde gelir ve gider arasındaki farkın yakında sıfırlanacağını savundu. Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Ahmet Barut ise, önlem alınmadığı takdirde söz konusu bu düşüşün yatırımlar üzerinde de olumsuz etki yapacağını iddia etti. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, paritedeki bu sert düşüş karşısında Merkez Bankası ve devlet yetkililerini göreve davet etti. Türkiye Giyim Sanayicileri (TGSD) Başkanı Cem Negrin ise, bu gidişatın devam etmesi halinde tüm sektörlerin zor duruma düşeceğini savunarak, "İşte o gün biz tekstilcilerin neden feryat ettiği anlaşılacak" dedi.

2010 yılına 2.1500 TL'den başlayan Euro, Yunanistan, Portekiz ve İspanya gibi birlik ülkelerindeki sorunlardan dolayı ağır darbe alarak, değer kaybetmeye devam ediyor. Euro/dolar 1.30 seviyesinin altında işlem görme süreci son gelişmelerle birlikte karşılık bulmaya başladı ve parite 1.2930 seviyelerine kadar gevşedi. Bu durum yurtiçinde dolara hafif bir destek oluşturdu ve dolar 1.52 TL seviyelerine çıktı. Euro/TL ise parite ile bilikte 1.96 TL seviyelerine kadar geriledi. Birliğin para birimindeki bu sert düşüş, krizin izlerini silmeye çalışan ihracatçı ile sezona başlangıç yapan turizmciyi teyakkuza geçirdi.

Bayındır: Avrupa pazarına çalışanlar büyük çıkmazda

Euronun sert düşüşüne ek olarak enflasyonda sebze ve meyve fiyatlarındaki çift haneli artışla da adeta şoka giren turizm sektörü, alternatif pazarlar aramak için sefere çıktı. TUROB Başkanı Timur Bayındır, bu düşüşle birlikte gelirle gider arasındaki farkın yakında sıfırlanacağını iddia etti. "Gelirimiz azalırken, giderlerimiz sürekli artıyor" diyen Bayındır, krizde ayakta kalabilmek için sözleşme imzalayan işletmelerin çok büyük bir sıkıntı içine girdiğini dile getirdi. Bayındır, "Bu firmalar, sözleşmelerinden dolayı fiyat artırımı yapamıyorlar. Şu anda Avrupa pazarına çalışanlar çıkmazda" diye konuştu. Bunu aşmak için Ortadoğu ve Arap pazarına yöneldiklerini kaydeden TUROB Başkanı, Başta İstanbullu otelcilerin büyük bölümü TUROB olarak, Dubai'deki fuara adeta çıkarma yaptıklarını, Ortadoğu, Arap, Rusya ve ABD pazarı için müşteri arayışına girdiklerini söyledi.

Barut: Yatırımlara da olumsuz etki yapacak

TÜROFED Başkanı Ahmet Barut, bu yıla sektör olarak iyi bir başlangıç yaptıklarını, ancak bir süre önce İzlanda'daki yanardağ olayının kendilerini etkilediğini hatırlattı  Bunun üzerine son günlerde Euro'daki düşüş ve enflasyondaki artışın sektörü olumsuz etkileyeceğini söyleyen Barut, "Kısa vadede olmasa da uzun vadede bunlar turizmciyi ve sektöre yatırımları önemli ölçüde etkileyecek. Bizim talepte bir sıkıntımız yok. Bu yıl Alman, Rus ve İsrail pazarından önemli bir artış bekliyoruz" ifadelerini kullandı.

Silahtaroğlu: Zengin Rus ve Araplara hazırlanalım

Turizm sektöründe faaliyet gösteren en büyük gruplardan biri olan Lykia Grup Başkanı Burhan Silahtaroğlu, turizmcilerin zengin Rus ve Arap pazarı için altyapı oluşturması çağrısı yaptı. Euro bölgesine çalışan turizmcinin, girdi maliyetleri nedeniyle büyük sıkıntı içine düştüğünü dile getiren Silahtaroğlu, alternatif pazarlara yönelmek için vakit geçirilmemesini istedi. Özellikle petrol fiyatlarının artmasıyla yeniden çok cazip hale gelen Arap ve Rus pazarları için altyapı oluşturulmasını isteyen Silahtaroğlu şunları kaydetti: "Bu nedenle lüksü seven zengin Arap ve Rus pazarı için altyapı oluşturmalıyız. Mesela biz Antalya'daki yeni tesislerimizde bunu hayata geçirdik. Tesislerin içine 'balık avlama' gölleri bile koyduk" diye konuştu.

Negrin: Memnunum belki artık önlem alınır

"Ben bu gidişattan aslında çok memnunum" diyen TGSD Başkanı Cem Negrin, bu düşüşün sürmesi halinde tüm sektörlerin birlikte hareket edeceğini umduğunu söyledi. Negrin, "Çünkü bu gidişatın sonunda, şikayet edenlerin sadece tekstilciler olmadığı anlaşılacak ve hepimiz rahatsız olduğumuz için belki birlikte hareket edeceğiz" diye konuştu. İhracatta satışların iyi gitmesine rağmen, dövizden dolayı kimsenin para kazanamadığını dile getiren Negrin şunları söyledi: "Senelerdir bizler 'kur için önlem alın' dedik ama hiçbir yere varamadık. Bu gidişat en azından bir önlem alınması için fırsat yaratır diye umuyorum. Çalıştığımız firmalarla sözleşmemiz olsun olmasın fiyat artırımı yapamıyoruz. Çünkü bu ilerisi için kötü puan anlamına gelecek. İlgililer şunu bilsin ki, sektörde büyük bir sıkıntı var."

Büyükekşi: Merkez Bankası'nı proaktif olmaya çağırıyoruz

TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, Euro dolar paritesinin daha da aşağı gitmesi halinde çok ciddi ve büyük sıkıntı yaşayacakları uyarısında bulundu. Büyükekşi, "2.10'un altındaki Euro, 1.50'nin altındaki dolar ihracatçı için zarar yazıyor. Bu yüzden devlet yetkilileri ile Merkez Bankası'nı proaktif olmaya çağırıyoruz. 'Kur sepeti' konusunda da yetkililerin daha aktif olmasını istiyoruz" şeklinde konuştu.

DÜNYA aracılığı ile ihracatçılara da yeniden çağrı yapan Büyükekşi, Euro bölgesine ihracat yapan işadamlarını, kendilerini 'hedge' etme konusunda uyardı. "Bari ihracatçımız gelecek günler için daha fazla zarar etmesin" diyen Büyükekşi, "İhracatçıya özel kur talep eder misiniz?" şeklindeki soruya ise, "Bu ekonominin gerçekleri ile bağdaşmaz" şeklinde yanıtladı.

Turizm yıla 2.2'lik kayıpla başlamıştı

Türkiye'nin turizm geliri, yılın ilk çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2.2 azalarak, 2 milyar 413 milyon 524 bin 810 dolar oldu. Turizm gelirinin 1 milyar 737 milyon 60 bin 723 doları yabancı ziyaretçilerden, 676 milyon 464 bin 87 doları ise yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretlerden elde edildi. Türkiye'nin 2009 yılı turizm geliri ise, 21 milyar 249 milyon dolar olarak gerçekleşti.