Taksan bu defa haraç mezat…

KAYSERİ'DEN / Mahmut SABAH

Kayseri Takım Tezgahları Fabrikası satılık. Kısa adı Taksan olan işletme, içine düştüğü ekonomik krizi aşmakta zorlanınca, alacaklıları icra yoluyla satışını istemiş. Varlık değerlerini tespit eden İncesu İcra Müdürlüğü, fabrikayı yakında satışa çıkaracakmış.

Temeli yetmişli yıllarda atılmıştı. Taksan'dı adı.1985'te işletmeye açıldığında yüzler gülmüş, Kayseri için yeni bir umut kapısı olmuştu. 'Fabrika kuran fabrika' olarak tanımlanıyor, ürettiği tezgahların bir bölümünü iç piyasaya verirken, bir kısmını da ihraç ederek ülkeye döviz girmesini sağlıyordu.

Taksan; taşlama tezgahları, freze ve delme tezgahları, otomat torna tezgahları, dişli ve dişli kutuları, merkez döküm, ısıl işlem ve model imalat atölyesinden oluşan entegre bir kuruluştu. Üretim, her biri ayrı bir fabrika özelliği taşıyan bu altı ünitede toplam 232 bin metrekarelik alan üzerinde gerçekleşiyordu. Beklenen performans çabuk yakalanmış, üretilen bilgisayar düzenli tezgahlar sayesinde,"Taksan" adı sinai imaj haline gelmişti.

Ne var ki; zamanla ortaya çıkan yönetim sorunları, pazarlama ve işletme sermayesi temininde karşılaşılan güçlükler, Taksan'ı soluksuz bıraktı. İstihdam kapasitesi 3 bin kişi olacak şekilde planlanan fabrikada, işçi sayısı bin 300'den 800'e düştü. 4 ünite devre dışı kaldı. Ve… Sorunlarıyla baş edilemez hale gelen Taksan, MKEK'ye devredilerek, Hazine destekli rehabilitasyona tabi tutuldu. Güya, hem "sancılı kuruluş" olmaktan kurtulacak hem de "teknoloji üreten tesis" olma özelliği korunacaktı. Bu formül de tutmadı; teknoloji üretmek bir yana, tesisi zarar batağından çekip çıkarmak bile mümkün olmadı.

İki binli yılların başında 3.5 milyon liralık ciro yapmış, 2.7 milyon lira zarar etmişti. Sonraki yılların da. bundan geri kalır yanı yoktu. Dahası; çalışanların sayısı sürekli azalıyor, kapasite kullanımı hep yüzde 30'ların altında kalıyordu. Aslında bunlar da önemli değildi. Önemli olan; 18 bin mark karşılığında Almanya'ya ihraç edilen "Taksan" markalı tezgahların, orada allanıp pullandıktan sonra 140 bin marka Türkiye'ye geri dönmesi idi.

Evet… On yıl öncesinin Taksan'ını yansıtan bu tablo, tam anlamıyla yönetim ve de verimlilik fiyaskosu idi. Oysa Taksan, ehil ellere geçtiği takdirde, değil belini doğrultmak, verimliliğine yetişilemeyecek niteliklere sahip bir kuruluş olurdu.

"…Ve sonunda, olan oldu özelleştirilmesine karar verilen fabrikayı 10 milyon dolara Kayserili Büyükmıhçı Grubu satın aldı. Dilerim, Taksan yeni sahibinin elinde layık olduğu performansı çabuk yakalar ve de 'umut kapısı' olma özelliğini devam ettirir…"

Taksan için böyle demişiz, özelleştirme sonrası bir yazımızda… Keşke öyle olsaydı. Keşke Taksan, o 'grubun' elinde 'umut kapısı' olmayı sürdürebilseydi. Ama olmadı. Taksan için özelleştirme de çare olmaya yetmedi.

Taksan yine satılık; hem de haraç mezat… Umarım, gerçek kimliğine bu kez yeniden kavuşur.