‘Sonbahar sendromu’ petrolde baskıyı artıracak

EVRİM KÜÇÜK - DIŞ HABERLER 

Temmuz ayında petrol fiyatlarındaki sert düşüşten yakınan bazı yatırımcıları daha da zor günler bekliyor. Geçen ay OPEC üyesi ülkelerin rekor seviyede üretim gerçekleştirmesiyle oluşan küresel arz fazlasının devam edeceği beklentileri ile düşüş eğilimine giren petrol fiyatlarında gerileme sürüyor. Son olarak Çin ekonomisinden gelen olumsuz veriler fiyatları yedi ayın en düşük seviyesine çekti. Uzmanlara göre petrol fiyatları son baharda baskı altında kalmaya devam edecek ve fiyatlarda düşüş sürecek. 

Brent petrolün varil fiyatı, dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin’de hafta sonunda açıklanan ve ihracatın yavaşladığını gösteren verilerin ardından 48.20 dolara gerileyerek 7 ayın en düşük seviyesini gördü. Brent türü ham petrolün varil fiyatı, önceki hafta Çin hisse senedi piyasasındaki volatilitenin etkisiyle 52.26 dolara gerileyerek yaklaşık 6 ayın en düşük seviyesini görmüştü. Son 7 haftadır düşüş eğilimini sürdüren Brent petrolün varil fiyatı, Çin ihracatında son dört ayın en büyük düşüşünün gerçekleşmesinin ardından ocak ayından bu yana en düşük seviyesi olan 48.20 dolara kadar geriledi. Batı Teksas türü ham petrolün (WTI) varil fiyatı da 43.39 dolarla 19 Mart’tan bu yana en düşük seviyesine geriledi. Analistler, Çin’de son açıklanan ticaret verilerinin beklentilerin altında kalması ve ABD’de sondaj kule sayısının artmasının küresel arz fazlasına sebep olacağı beklentisinin petrol fiyatları üzerinde baskı oluşturduğunu belirterek, olası gevşemelerde 48.00 seviyesinin görülebileceğini kaydediyor. 

Yolculukların azalması talebi düşürecek 
Uzmanlara göre temmuzda yüzde 20 gerileyen petrol fiyatları mevsimler faktörler nedeniyle sonbaharda da baskı altında kalacak. Yaz aylarında insanların araba yolculuklarının sayasının azalacak olması, yaz aylarının son ermesinin klima kullanımını düşürecek olması, kış öncesinde dünyanın birçok yerinde rafinerilerin bakıma girecek olması, Yakın ve orta vadede fiyatları aşağı çekmeye devam edebilir. Uzmanlar, kış talebi öncesinde talebin zayıf kalmaya devam edeceği uyarısı yapıyor. 

2016-2017 vadelileri fiyatlarda baskıya işaret ediyor 
Diğer yandan piyasa dinamikleri de fiyatların zayıf kalacağına işaret ediyor. ABD’de eylül teslimi petrolün varili mart ayında gördüğü altı yılın en düşük seviyelerinde. Ancak daha sonraki yıllardaki petrol vadelileri, örneğin 2016 ve 2017 vadeli kontralarda fiyatlar mart seviyesinin altına indi. Bu da yatırımcının, piyasadaki arz fazlasının devam edeceğini düşündüğünü ortaya koyuyor. 

Petrol fiyatları, temmuz ayında OPEC üyesi ülkelerin rekor seviyede üretim gerçekleştirmesiyle oluşan küresel arz fazlasının devam edeceği beklentileri ile düşüş eğilimine girmişti. Petrol küresel arz fazlasının süreceği beklentileriyle birlikte 7 ayın en düşük seviyelerinden işlem görüyor. Yatırım bankası Goldman Sachs’ın raporunda küresel arz fazlasının günlük 2 milyon varil olduğuna yer verilmesinin ilerleyen dönmde stokların artacağı algısını yaratması da düşüşte etkin gelişmelerdendi. 

Petrol fiyatları, ABD’de sondaj kule sayısının artmasının, küresel arz fazlasına sebep olacağı beklentisi ile ayı piyasasında kalmaya devam ediyor. Sondaj kule sayısı 6 artarak 670 rakamına ulaştı.

Türkiye akaryakıt fiyat indiriminde lider
Türkiye, Haziran 2014 ile Temmuz 2015 arasında hem benzin hem de motorin fiyatlarındaki indirimde, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından emsal kabul edilen 4 ülke arasında ilk sırada yer aldı. Petrolün varil fiyatının 115 dolara çıktığı 20 Haziran 2014 ile 55 dolara gerilediği 24 Temmuz 2015 arasındaki dönemde Türkiye’de benzinin litre fiyatında yüzde 9’a karşılık gelen 47 kuruş, motorinde ise yüzde 14’e karşılık gelen 65 kuruş indirim oldu. Benzinin litre fiyatındaki indirim, emsal ülkelerde TL karşılığı hesaplandığında İtalya’da 25, Almanya’da 24, Fransa’da 19 kuruşa denk geldi. İngiltere’de litre fiyatında 16 kuruşluk artış gerçekleşti. Türkiye, indirimler sonrası bu ülkeler arasında en pahalı benzinin kullanıldığı ülke sıralamasında 2 sıra gerileyerek üçüncü oldu. Motorin fiyatlarında da en fazla düşüş litrede 65 kuruşla Türkiye’de olurken, Almanya’da 48, İtalya’da 47, Fransa’da 33, İngiltere’de ise 1 kuruşa denk gelen indirim gerçekleşti. 

İthalat 33 ayın zirvesinde 
Bu arada, Türkiye'de ham petrol ithalatı mayısda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 65,4 arttı. Türkiye’nin mayıs ayındaki ham petrol ithalatı 2 milyon 50 tonu buldu. Böylece ham petrol ithalatı 33 ayın zirvesine çıktı.

Societe fiyat tahminlerini aşağı çekti
ABD’de yüksek üretimin devam etmesinin katkı yaptığı arz fazlasına işaret eden Societe Generale petrol fiyat tahminlerini aşağı çekti. Societe Generale, Batı Teksas petrolü için 3. çeyrek tahminini 12.20 dolar/varil indirerek 47.80 dolar/varil seviyesine çekerken, 4. çeyrek tahminini de 7.50 düşürerek 52.50 dolar/varile revize etti. Brent petrolü için 3. çeyrek tahminini 11.90 dolar/varil düşürerek 53.10 dolar/varile çeken Societe Generale, 4. çeyrek tahminini de 7.50 dolar düşürerek 57.50 dolar/ varil olarak duyurdu.Societe Genelare Batı Teksas petrolü için 2015 ortalama fiyat tahminini 51.7 dolar/varil, Brent petrolü için 57.3 dolar/varil olarak tahmin ederken, 2016 tahminlerini ise 5’er dolar düşürerek Brent için 60 dolar/varil ve Batı Teksas petrolü için 55 dolar/varil olarak belirledi.