Kur oynadı, birey ve şirketler 10.3 milyar doları bozdurdu

Ece CEYHUN

İSTANBUL - Mayıs ayının ilk günlerinde hareketlenen kur bireylerin ve şirketlerin yatırım eğilimlerini de etkiledi. 30 Nisan'dan 4 Haziran'a kadar olan yaklaşık 5 haftalık dönemde bireyler ve şirketler döviz mevduat hesaplarını 10 milyar 274 milyon dolar azalttı. Böylece toplam DTH son 13 ayın en düşük seviyesine gerilemiş oldu. En yüklü döviz satışı ise 7 Mayıs haftasında oldu.

Avrupa ekonomilerindeki gelişmeler hem borsalarda hem de döviz piyasasında etkili olurken Türkiye'de mali olmayan kesimin yine elindeki dövizi kurun yükseldiği yerden sattığı ortaya çıktı. Üstelik bu defa yapılan satış tutarı toplam DTH miktarını 10 milyar dolardan fazla etkiledi.

Merkez Bankası verilerine göre 4 Haziran haftasında bireylerin ve şirketlerin döviz tevdiat hesaplarının toplamı 89 milyar 365 milyon dolara geriledi. 31 Aralık 2009'da 98.7 milyar dolar düzeyinde olan döviz hesapları 29 Ocak'ta 100 milyar dolar düzeyini aşarken daha sonraki dönemde bu seviyenin altında seyretmişti. 16 Nisan haftasında yine 100 milyar dolar sınırını aşan toplam döviz mevduatı nisan ayının son iki haftasında dalgalı seyrederken mayıs ayında kurun hareketlenmesi ile birlikte hızlı bir düşüşe geçti. 30 Nisan'da 99.6 milyar dolar düzeyinde bulunan DTH'lar bir haftada yaklaşık 5 milyar dolar azaldıktan sonra 14 Mayıs haftasında neredeyse seviyesini korudu. Bu tarihten sonra tekrar gerileme gösteren döviz mevduatı son bir ayda ikinci hızlı düşüşünü  21 Mayıs haftasında 2.5 milyar dolarlık gerileme ile gösterdi. 28 Mayıs haftasında 1.2 milyar dolar, 4 Haziran haftasında ise 1.5 milyar dolar gerileyen döviz mevduatı böylece 5 haftalık dönemde toplamda 10 milyar 274 milyon dolar azaldı.

Aynı dönemde dolar kuru 1.48 TL düzeylerinde hareket ederken 1.60'ın üzerine çıktı. Euro ise 1.9750 düzeylerinden 1.9210 TL'ye kadar indi.

Bireyler daha hızlı sattı

Toplam 10 milyar 274 milyon dolarlık döviz mevduatının erimesinde en büyük pay hiç kuşkusuz vatandaşın döviz hesaplarında yaşandı. 30 Nisan 4 Haziran döneminde bireyler döviz mevduat hesaplarını 6 milyar 614 milyon dolar azaltırken bunun sadece 4 milyar 194 milyon doları dolar cinsinden hesaplarda yaşandı. Euro cinsinden hesaplar ise aynı dönemde 162 milyon dolar arttı ama Euro cinsinden hesapların dolar karşılığına bakıldığında da 2.3 milyar dolarlık erime yaşandı. Bireylerin döviz mevduatı da en son Nisan 2009'dan bu yana en düşük seviyesine gerielrken 6.6 milyar dolarlık düşüşte en yüklü erime 7 Mayıs haftasında yaşandı. 4 Haziran itibariyle bireylerin döviz tevdiat hesaplarının toplamı 57 milyar 952 milyon dolar düzeyinde bulunurken bunun 30 milyar 458 milyon doları dolar, 21 milyar 525 milyon Euro'su da Euro cinsi mevduat hesaplarından oluştu. Euro cinsinden hesapların dolar karşılığı ise 26 milyar 18 milyon dolar oldu.

Şirketlerin Euro hesabı 10 milyarın altında

Bireyler Euro hesaplarından ziyade dolar cinsinden hesaplarını azaltmayı tercih ederken şirketler kesiminde 30 Nisan haftasında 10.2 milyar Euro olan Euro cinsinden döviz mevduatı ise 9 milyar 860 milyon dolara geriledi. Dolar cinsinden mevduat hesapları ise 2 milyar dolar azaldı. Toplamda 5 haftada 3.6 milyar dolarlık döviz mevduatı erimesi yaşayan şirketler kesimin son 2 haftada ise haftalık bazda 600'er milyon dolarlık erime oldu.

TL mevduatı arttı

Ticari ve katılım bankalarına park eden mevduat ile fonlar ise 30 Nisan ile 4 Haziran haftasında 6.6 milyar TL artış gösterdi. Bankalardaki sadece TL mevduat ise aynı dönemde 13.6 milyar TL arttı. Bankalardaki döviz mevduat hesaplarının TL cinsinden gelişimine bakıldığında ise 7.2 milyar TL azaldığı görüldü.