Kur korkusu azaldı antrepolarda işler normale döndü

SERCAN AKINCI

Döviz kurunda seçimler sonrası yaşanan yükselişin durması, oynaklığın görece azalması nedeniyle “antrepolarda mal bekletme” yerini “mal çek”e bıraktı. Hedef Antrepo’nun sahibi Kemal Binerbay, “Doların yükseldiği dönemlerde ithalatçılar malları çekmek istemiyorlardı. Şu anda çekiyorlar” dedi. Güler & Dinamik Gümrük Müşavirliği Yönetim Kurulu Başkanı Kenan Güler de “Dövizdeki hareketler, büyük montanlı işlerde fiyatları çok etkiliyor. Sipariş iptal edenler, malını limanda bekletenler oluyor. Dövizdeki gerilemeyle birlikte, antrepolardaki mallar çekilmeye başlandı” dedi. Dolar kuru, özellikle Aralık 2014’den sonra tırmanmaya başlamış, nisan ayında 2.6’yı bulmuş; ithalatçı, “düşer” beklentisi ile mallarını antrepolarda tutmaya yönelmişti. Yüksek kurdan mal çekmek, antrepo kirasından daha maliyetli olabildiğinden, ithalatçı zaman zaman “mal bekletme”ye yönelebiliyor. Geçtiğimiz nisanda bu nedenle antrepolar dolmuş, bazı bölgelerde doluluk yüzde 100’ü bulmuştu.

Ancak döviz kurlarında seçimler sonrasında başlayan tırmanış durdu. Dolar kuru 2.8’lerden gerileyerek 2.67 seviyelerine geriledi. Euro da 3.11 seviyelerinden 2.99’a geriledi. Kur seviyesi, hala antrepolardan mal çekilmediği nisan ayı seviyesinin üstünde olmakla birlikte, “seçim sonrası siyasi istikrarsızlık ve kurda derin oynaklık” tedirginliği kısmen dağıldı. Aksine seçim sonrası ‘normalleşme’ gibi algılanınca, kurda korkulan olmadı. İthalatçı da antrepolarda mal bekletme tavrından uzaklaştı. Antrepolarda bekleyen ithal ürünler, piyasaya girmeye başladı. Hedef Antrepo ortağı, Yönetim Kurulu Üyesi Kemal Binerbay, “Antrepolarda bugün çok fazla mal yok. Doların yükseldiği dönemlerde ithalatçılar malları çekmek istemiyorlardı. Şu anda çekiyorlar” dedi. Binerbay, antrepolarda bekleyen fazla mal olmamasının bir başka nedenin de “ticaretin yavaşlaması” olduğuna dikkat çekti. Binerbay, “Dövizin yüksek seyretmesi nedeniyle ithalat da yavaş” dedi. Kendilerinin de gıda sektöründeki işleri nedeniyle ithalatçı konumunda olduklarını belirten İstanbul Tüccarlar Kulübü Başkanı İlker Önel, üretim kendilerini zorunlu bırakmadıkça malları antrepolarda tuttuklarını dile getirdi. Seçim ertesinde 2.80’lere yükselen doların o seviyelerde devam etmesi halinde ithalatı da ertelemeyi düşündüklerini anlatan Önel, “Aşağı yönlü kur beklentisi olduğunda ithalatçılar malı antrepoda bekletir. İthal mallarda ödenmesi gereken liman ardiyesi gibi maliyetler dolar bazlı. 100 bin dolarlık ithalat yapan biri kur oynaklığı nedeniyle bin 500 lira ek masrafl a karşılaşabilir. Bu ithalat miktarı 10 milyon dolarsa fark daha yukarıda olur. 1 ayda 3 farklı kur seviyesi gördük. İthalatçının tedarik ettiği ürün için iç talep azsa, acil değilse ve kurlarda da seçim sonrasındaki gibi oynaklık olursa mallar antrepoda bekler. 45 günü geçmemek şartıyla bu daha fizibıl” dedi.

10 kuruşluk değişim, maliyeti %3 etkiliyor

Ticaretin mart, nisan aylarında çok iyi olmasına karşın mayıs ve haziran aylarında sakinleştiğini söyleyen Güler & Dinamik Gümrük Müşavirliği Yönetim Kurulu Başkanı Kenan Güler, şimdi dövizdeki gerilemeyle birlikte, antrepolardaki malların çekilmeye başladığını vurguladı. Dövizdeki hareketlerin, büyük montanlı işlerde fiyatları çok etkilediğini belirten Güler, “Euro 3.10’dan 3 TL’nin altına inince maliyetlerde yüzde 3’e kadar fark ediyor. Dövizin artması sonrası bir sipariş iptal edenler var, iki malı gelen ancak limanda bekletenler var. Tüccar satış fiyatını duyurmuş ancak dövizde çok ciddi bir artış olunca onu ithal edip satması zarar haline geliyor. Şimdi beklemesi gerekiyor, ya fiyatı artırmak için harekete geçiyor ya da piyasanın durumuna göre dövizin geri geleceğini düşünüp bekliyor” dedi.

Asıl sorun likidite eksikliği 

Mersin Gümrüklü Antrepocular Derneği Başkanı Mustafa Açıkgöz, “Kurdan dolayı bekletme yok. Kur çok yükselirse, diyelim bir hafta bekliyor. Muhasebesi açısından gün içi oynaklığı bile gözlüyor ithalatçı. İthalat yaparken döviz bozduruyorsunuz aslında” diye konuştu. Açıkgöz, Mersin’deki antrepolar için asıl sorunun transit ticaretin engellenmesi olduğuna dikkat çekti. Perpa Başkanı Mithat Yümlü de “Dövizin 2.80’leri görmesi nedeniyle mallar antrepoda bekletiliyordu. Şimdi bu nedenle malını antrepoda bekletenler, çekiyor. Fakat antrepoda malların beklemesinin asıl nedeni likidite eksikliği. Para yok. Seçimler nedeniyle 2- 3 aydır işler durgundu. Para dönmedi. Rafında mal olanlar, yeni malları çekemediler” diye konuştu.