Kontrolsüz kredi kullanımı bakliyatta 'iflas' sinyali verdi

Derya EĞRİCAN GÜLEÇ

MERSİN - Son 3 yılda bakliyat sektöründe arz talep dengesinin bozulması ve bu dönemde kullanılan kontrolsüz krediler bazı bakliyat firmalarını sıkıntıya soktu. 2011'de, fiyatların önceki 2 yıla göre büyük oranda düşmesi ve paralelinde sektörde karlılığın azalması bazı firmaların 2012'de cirolarını artırmak adına maliyetine satışlar yapmasını da beraberinde getirdi. Cirosal artışa karşın karlılığın daha da düşmesi kontrolsüz alınan kredilerin geri ödemelerini zora soktu. Kontrolsüz kredi kullanan iki firma zora girerken, yaşananlar sektörün diğer temsilcilerini de tedirgin ediyor.
Sektörün önde gelen firmaları arasında yer alan TAT Bakliyat Yönetim Kurulu Başkanı Şerafettin Memiş, 2009'da bakliyat sektöründe kuraklık nedeniyle ürün rekoltesinin az olduğunu ve fiyatların pik yaptığını söyledi. Ancak sonraki iki yılda ürünün gelir getirdiği göz önünde bulundurularak ekimlerinin arttığını anlatan Memiş, buna paralel 1500 dolar olan mercimeğin fiyatının 600 dolara, 2 bin dolar olan pirinç fiyatının 900 dolara kadar düştüğünü açıkladı.

Fiyatlar son iki yıldır düşüyor
Fiyatların son 2 yılda sürekli düşüş eğiliminde olması nedeniyle elinde yüksek fiyattan ürünü bulunan firmaların da sıkıntıya girmeye başladığını kaydeden Memiş, bunun üzerine firmaların kendisini kurtarmak adına maliyetine satışlara başladığını ancak bu durumun daha ciddi sıkıntılara yol açtığını söyledi. Aynı zamanda marketlerin uzun vadeli alım yapmasının da bu dönemde sıkıntı yaşayan firmaları olumsuz etkilediğine değinen Memiş, arzın talepten fazla olması nedeniyle karlılıkların azaldığını anlattı. Memiş, bu dönemde bankaların kontrolsüz kredi kullandırmasının da sıkıntıları artırdığını anlatarak, "100 kilo kaldırabilecek bir firmanın sırtına 200 kilo yük yüklendi bu da firmalara ağır geldi" değerlendirmesini yaptı.
"Biz şirket olarak bu durumdan fazla etkilenmedik" diyen Memiş, Türkiye'nin her yerinde satış noktaları bulunduğunu 35 bayileri olduğunu ve raflarda ürünlerinin bulunması nedeniyle bu durumdan çok fazla etkilenmediklerini söyledi.

Akdeniz Hububat Bakliyat ve Yağlı Tohumlar İhracatçıları Birliği Başkanı Mahmut Arslan ise sektörde bir sorun bulunmadığını, bazı firmaların yönetim hatası nedeniyle sıkıntı yaşadıklarını söyledi. Arslan, "Burada şaşırtıcı olan firmaların sıkıntı çektiğinin yaklaşık 3 yıldır bilançolarından bilinmesine rağmen bankaların kredi vermesi, sonrasında da kredileri geri çağırmasıdır" diye konuştu.

Memişler Grup Yönetim Kurulu Başkanı Sabahattin Memiş sektörde sıkıntı yaşayan firmaların farklı özelliklere sahip olduğunu, "Gelişmelerin tüm sektöre mal edilmesi doğru değil. Bu dönemde bankaların daha aklı selim davranıp kredi musluklarını kısmaması gerek" dedi.
Yaşanan gelişmeler karşısında değerlendirme yapan Mersin Ticaret Borsası Başkanı Abdullah Özdemir, sektörün büyüyerek yoluna devam ettiğini, bu tür sıkıntıların geçici olduğunu, sektördeki firmaların basireti elden bırakmayarak,  ciro artışından çok karlılık ve verimliliğe odaklanmasını ve yatırımları atıl kapasite yaratmayacak şekilde, mümkün olduğunca özkaynaklarla yapmasını önerdi.

Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Şerafettin Aşut da bakliyat sektöründe yaşanan sıkıntıların ardından bankacılık uygulamalarına ilişkin değerlendirmeler yaptı. Aşut, "Bankalar hem kendi yanlış yönetimlerinin hem de işletme zafiyeti gösteren birkaç firmanın bedelini diğer firmalara ödetmemelidir" dedi.