KOBİ kredilerinde hızlı artış sürüyor

Naki BAKIR

ANKARA - Hükümetin KOBİ'lere yönelik uygulamaya koyduğu 3 milyar liralık KOSGEB kredisi desteğine, daha ilk iki günde 80 bine yakın başvuru kaydedilirken, bankacılık sektörünün KOBİ kredisi hacminin, 108 milyar 288 milyon liraya ulaştığı belirlendi.

DÜNYA'nın Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerinden yaptığı hesaplamaya göre, KOBİ kredilerinin toplam hacmi ocak-eylül döneminde yüzde 30 oranında 25 milyar 16 milyon liralık net artışla 108 milyar 288 milyon liraya ulaştı. Yılın ilk dokuz ayında yüzde 21.1 artışla 475.7 milyar liraya ulaşan bankacılık sektörü toplam kredi hacmi içinde KOBİ kredilerinin payı 1.6 puan artarak yüzde 22.8'e yükseldi. Eylül sonu itibariyle KOBİ kredilerinin 35 milyar 526 milyon lirası mikro, 28 milyar 935 milyonu küçük ve 43 milyar 827 milyon lirası da orta büyüklükteki işletmelere ait bulunuyor. İlk dokuz ayda kredi hacmi mikro işletmelerde yüzde 21.7, küçük işletmelerde yüzde 31.1, orta büyüklükteki işletmelerde yüzde 36.9 artış gösterdi.

Kriz koşullarının egemen olduğu geçen yılın ilk dokuz ayında yüzde 3.4 oranında 2.9 milyar lira azalarak 81 milyar 694 milyon liraya inen KOBİ kredileri, son çeyrekte 1 milyar 577 milyon liralık artışla 2009 sonu itibariyle 83 milyar 272 milyon lira olmuştu.

Bankaların KOBİ niteliğindeki müşteri sayısı ocak-eylül döneminde 62 bin 632 artarak 1 milyon 291 bin 278'e yükseldi. Bu kapsamdaki mikro işletmelerin sayısı 34 bine yakın artışla 1 milyon 33 bin 494, küçük işletmeler 16 bin 414 artışla 178 bin 81, orta ölçekli işletmelerin sayısı da 12 bin 328 artışla 79 bin 703'e ulaştı.

Kriz koşullarının egemen olduğu geçen yılın ilk dokuz ayında nakdi kredi kullanan banka müşterisi KOBİ'lerin sayısı 92 bin 863 azalarak 1 milyon 207 bin 790'a düşmüştü. Bu düşüş de asıl olarak, krizin en fazla vurduğu mikro işletmelerden kaynaklanmıştı. Söz konusu işletmelerin sayısı geçen yılın ocak-eylül döneminde 95 bin 840 azalarak 984 bin 223'e, küçük işletmelerin sayısı da bin 241 azalarak 156 bin 701'e düşerken, orta büyüklükteki işletmelerin sayısı 4 bin 218 artarak 66 bin 866'ya yükselmişti.

En çok krediyi özel bankalar açtı

KOBİ'lere bugüne kadar en fazla krediyi özel bankaların kullandırdığı belirlendi. Özel bankaların KOBİ kredilerinin bakiyesi yılın ilk dokuz ayında yüzde 36.4 artışla 58 milyar 331 milyon liraya ulaştı. Toplam KOBİ kredilerinde özel bankaların 2009 sonu itibariyle yüzde 51.4 olan payı, bu yıl eylül sonunda yüzde 53.9'a yükseldi.

Kamu mevduat bankalarının KOBİ kredileri yüzde 17.4 artışla 21 milyar 307 milyon, yabancı bankaların KOBİ kredileri yüzde 15.4 artışla 16 milyar 678 milyon liraya yükseldi. Katılım bankaların KOBİ'lere açtığı kredilerin bakiyesi dokuz ayda yüzde 43 artışla 10 milyar 21 milyon, kalkınma ve yatırım bankalarının KOBİ kredileri de yüzde 20.1 artışla 1 milyar 951 milyon lira oldu.

Geçen yılın ilk dokuz ayında yüzde 57, tümünde ise yaklaşık yüzde 62 büyüyerek 6 milyar 892 milyon liraya ulaşan takipteki KOBİ kredileri, bu yılın ilk dokuz ayında yüzde 9.3 oranında net 643 milyon lira küçülerek 6 milyar 250 milyon liraya geriledi. Eylül sonu itibariyle takipteki kredilerin 3 milyar 53 milyonu mikro, 1 milyar 596 milyonu küçük, 1 milyar 601 milyonu da orta büyüklükteki işletmelere ait bulunuyor. Yılın ilk dokuz ayında batık krediler mikro işletmelerde yüzde 9.7, küçük işletmelerde yüzde 12.7, orta işletmelerde yüzde 4.8 küçüldü.

Batık KOBİ kredilerinin tutarı azalışa geçerken, kredisi takibe düşen KOBİ sayısındaki artış ise yavaşlayarak devam etti. Takipte borcu bulunan KOBİ sayısı ocak-eylül döneminde 5 bin 606 artarak 209 bin 159'a çıktı. Bu artış mikro ve orta büyüklükteki işletmelerden kaynaklandı. Sorunlu kredisi bulunan küçük ölçekli işletme sayısının azaldığı gözlendi.

3 milyarlık krediye rekor başvuru

Hükümetin, KOSGEB aracılığıyla esnaf ve sanatkârlarla KOBİ'lere yönelik başlattığı ve 23 Kasım'dan itibaren başvuruları alınan 3 milyar TL'lik Yeni Destek Kredisi'ne 80 bine yakın işletmenin başvurduğu belirlendi. Krediye, 25 Kasım itibariyle 73 bin 588 işletme başvururken; 2.9 milyar liralık kredi hacmi oluştu. Başvuruların 46 bin 167'si mikro, 21 bin 447'si küçük ve 5 bin 974'ü de orta ölçekli işletmelerce yapıldı.

Kredi talepleri başvuru sırasına göre anlaşmalı bankalar ve KOSGEB tarafından değerlendirilecek. İşlemleri biten işletmeler kredilerini en kısa sürede kredisini almaya başlayacak. Program çerçevesinde başvuran ve gerekli koşulları taşıyan esnaf ve sanatkârlar ile tüm KOBİ'ler, ilk 6 ayı ödemesiz, geri kalanı aylık eşit taksitler halinde toplam 18 ay vadeli 30 bin TL, 50 bin TL ve 80 bin TL üst limitli kredi kullanabilecekler. Şahıs işletmelerinde işletme sahibinin kadın girişimci olması durumunda kredi üst limiti 10 bin TL daha fazla olacak.

İşletme başına kullanılacak kredi faiz veya kar payı tutarının yüzde 25'i krediyi kullanan işletmelerce aylık eşit taksitler halinde, kalan yüzde 75'i ise KOSGEB tarafından karşılanacak. Aynı gün başvuru kabulüne başlanan "İhracat Destek Kredisi" Programı da yoğun ilgi gördü.

200 bin dolar üst limitli krediye 2 günde 3 bin 200 işletme başvuruda başvurdu ve 586 milyon dolarlık kredi hacmi oluştu. Bu kapsamda 1 milyar dolarlık hacmi öngörülüyor.