Kara çarşambanın faturasını açıkladı

ANKARA - Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, "kara çarşamba" olarak da nitelendirilen 2001 krizinin faturasını açıkladı. Babacan, 2001 krizi nedeniyle ihraç edilen senetlerin toplam ödemelerinin bugüne enflasyonla getirilmiş halinin 251 milyar 563 milyon lira olduğunu bildirdi.

Babacan Ekonomi Muhabirleri Derneği (EMD) üyeleriyle biraraya geldiği toplantıda, 2001 krizinin faturasını açıkladı, ekonomiye ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Krizi tetikleyen önemli unsurlardan birinin kur konusunda bir devlet taahhüdü verip, daha sonra bu taahhüdün bozulması olduğunu ifade eden Babacan, 21 Şubat gecesi, 3 yıl diyerek başlanan sabit kur rejiminin 14 ay dolmadan bırakıldığının ilan edildiğini hatırlattı.

Bu krizin devlet açısından maliyeti konusunda açıklamalarda bulunan Babacan, bu konuda başlatılan çalışmanın hafta sonu tamamlandığını söyledi.

Kriz nedeniyle özel ve kamu bankalarının üzerindeki yükü, bir bakıma birikmiş problemleri temizlemek amacıyla özel tertip hazine kağıtlarının ihraç edildiğini hatırlatan Babacan, bu özel tertip hazine kağıtlarının Ziraat Bankasına, Halk Bankasına, Emlak Bankasına, (özel bankaları kurtarabilmek için) TMSF'ye, hazinenin o dönem ki nakit ihtiyacını karşılayabilmek için Merkez Bankasına verildiğini anlattı.

Ali Babacan, 2000-2001 krizi nedeniyle ihraç edilen özel tertip ne kadar senet varsa bunun tamamının 2010 sonu itibariyle ödendiğini, sadece 2010 yılında ödenen rakamın 14 milyar 738 milyon lira olduğunu belirtti.

Bu senetlerle ilgili Hazine'nin ne kadarlık nakit ödeme yaptığına ilişkin yıllara göre doküman çıkartıldığını kaydeden Babacan, 2001'de ödenen 1 milyar lira ile 2010'da ödenen 1 milyar liranın aynı rakam olmadığını, bu çerçevede iki türlü hesap yapıldığını, birinci tür hesaplamada ödenen rakamların yıl yıl enflasyonla bugüne getirildiğini ve rakamların toplandığını anlattı. Babacan, "burada çıkan sonuç 251 milyar 563 milyon lira, bugünkü değerle" dedi.

Bu rakamı ödeyebilmek için piyasadan borçlanmak durumunda kalındığını belirten Babacan, bu paralar ödenmese, Hazine'nin üzerinde böyle bir yük kalmasa, "Hazine'nin bugün ne kadarlık daha az borcu olacağına ilişkin hesaplama yapıldığını" da anlattı. Babacan, "Bunları ödemeseydik, bugün Hazine'nin borcu ne kadar daha az olacaktı? diye baktığımızda 381 milyar 877 milyon lira gibi bir rakam buluyoruz" diye konuştu.

Aralık sonu olarak itibariyle iç borcun 352 milyar 841 milyon lira olduğunu hatırlatan Babacan, "Bu kriz olmasa, aslında iç borcumuz olmayacakmış" dedi.

Babacan'ın verdiği rakamlara göre, 2000-2001 krizi nedeniyle ihraç edilen senetlerin toplam ödemelerinin bugünkü değeri, milyar lira olarak şöyle:

.                                  TÜFE'YE       BİLEŞİK FAİZE

YILLAR ANAPARA   FAİZ   TOPLAM    GÖRE ÖDEME(1)  GÖRE ÖDEME (2)

------ -------  ------  -------   -----------    ----------

2001     3,10     9,43   12,53       42,45       86,77

2002     8,22    14,97   23,19       54,21       98,75

2003     2,03    16,77   18,80       35,07       54,83

2004     5,40     9,18   14,58       24,59       34,10

2005     4,28     7,52   11,80       18,06       23,72

2006     5,89     6,18   12,06       16,72       20,54

2007     6,43     5,61   12,04       15,34       17,31

2008     9,85     4,91   14,76       17,03       17,81

2009    10,28     2,03   12,31       13,36       13,30

2010    13,58     1,16   14,74       14,74       14,74

TOPLAM  69,06    77,76  146,82      251,56      381,88

Not: (1) İlgili yılda yapılan toplam ödemenin bugünkü değeri, ilerleyen yıllardaki TÜFE değişim oranı kullanılarak hesaplanmıştır. 1994 temel yılı TÜFE değişim oranları kullanılmıştır.

(2)İlgili yılda yapılan toplam ödemenin bugünkü değeri, ilerleyen yıllardaki yıllık ortalama bileşik faizler kullanılarak hesaplanmıştır. Borçlanma maliyeti olarak iskontolu ihalelerde oluşan yıllık ortalama bileşik faiz kullanılmıştır.