İthal enerjide 7 aylık fatura 30 milyar dolara yaklaştı

Naki BAKIR

ANKARA - Türkiye'nin, büyük bölümü petrol ve doğal gazdan oluşan ithal enerji ürünlerine ödediği fatura, yılın ilk yedi ayında hızlı bir artışla 30 milyar dolara yaklaştı. Aynı dönemde, ihraç edilen enerjinin ithal edilen enerji tutarından düşülmesiyle hesaplanan 'net enerji ithalatı' ise 25.8 milyar olarak gerçekleşti.

Net ithalatın ilk 7 aylık seyrinin yılın kalan döneminde de sürdürmesi durumunda yılın tümünde "net" ithalatın yaklaşık 48 milyar dolara yaklaşacağı belirtiliyor.

DÜNYA'nın Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yaptığı hesaplamaya göre ham petrol, petrol ürünleri, doğal gaz, akaryakıt, sıvılaştırılmış petrol gazı, kömür ve elektrik gibi enerji maddeleri ithalatına ödenen fatura, ocak-temmuz döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 42.4 oranında büyüyerek 29 milyar 580.8 milyon dolara ulaştı.

Buna göre yedi aylık dönemde ithal enerjiye, geçen yılın aynı dönemindekinden yaklaşık 9 milyar dolar daha fazla döviz ödendi. Anılan dönemde enerji, toplam ithalat faturasının yüzde 21.1'ini oluşturdu. Böylece ithalat için ödenen her 100 doların 21 doları, petrol, gaz, kömür gibi ürünlere gitti.

'Gizli veri' kapsamındaki ithalat 18.9 milyar

Yedi aylık enerji ithalatının 18 milyar 932.2 milyon dolarla en büyük bölümünü, "gizli veri" kapsamındaki petrol ve diğer enerji ürünleri oluşturuyor. Bireysel verinin toplulaştırılması ile oluşturulan veri tablosunun herhangi bir hücresindeki istatistiki birim sayısının üçten az olması veya birim sayısı üç ve daha fazla olduğu halde bir veya iki istatistiki birimin hakim konumda olması durumunda ilgili hücredeki veri "gizli" kabul ediliyor. TÜİK, gizleme uygulamasıyla, aynı fasıl altında tek bir GTİP kodunda birleştirilen 'ithal maddelere ait toplam değeri', sınıflamalarda ana grup toplamlarının kaybolmaması amacıyla "gizli veri" adıyla ayrı bir grup olarak açıklıyor.

Anılan dönemde gizli veri kapsamı dışında kalan petrol ve petrolden elde edilen ürünler ithalatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 31 artışla 8 milyar 340 milyon, doğal gaz ve mamul gaz ithalatı yüzde 27 artışla 1 milyar 659 milyon, taş, kok ve briket kömürü ithalatı yüzde 15.4 artışla 629 milyon, elektrik enerjisi ithalatı da yüzde 96 artışla 21 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Net ithalat 10.3 milyar dolara ulaştı

Ocak-temmuz döneminde Türkiye, önceki yıla göre yüzde 56.3'lük artışla 3 milyar 744.6 milyon dolarlık da enerji maddeleri ihraç etti. Söz konusu ihracat, aynı dönemdeki 29 milyar 581 milyon dolarlık ithalattan düşüldüğünde, enerji dış ticaretinde karşı karşıya kalınan açık başka bir deyişle de "net enerji ithalatı" 25 milyar 836.2 milyon dolar olarak bulundu. Net enerji ithalatı, yedi aylık dönemde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 40.6 oranında büyüdü. Böylece 2010'un aynı dönemine göre enerji için net olarak 8 milyar 809 milyon dolar daha fazla döviz ödendi.

Enerji ithalatının 'dış ticaret açığı'ndaki payı yüzde 41

Net enerji ithalatı, diğer bir deyişle enerji ürünlerindeki dış ticaret açığı, ilk yedi ayda toplam 63 milyar 45 milyon dolara ulaşan dış ticaretteki açığın yüzde 41'ini oluşturdu. Net enerji ithalatının dış ticaret açığındaki payı 2010 yılında yüzde 47.5 olmuştu. 2009'da ise bu pay yüzde 67'ye yükselmişti.

Net enerji ithalatı 48 milyar dolara çıkabilir

Bu yılın ilk yedi ayında net enerji ithalatının 26 milyar dolara yaklaşması, yılın tümündeki faturanın 2008 düzeyini de aşarak tüm yılların rekorunu kırabileceğine işaret ediyor. Enerji maddelerinde ihracat ve ithalatının ilk yedi aydaki temposunu, kalan dönemde de sürdürmesi durumunda yılın tümünde "net" ithalatın yaklaşık 48 milyar dolara yaklaşacağı görülüyor.

2008'de yıllık bazda 40.7 milyar dolarla tarihi rekorunu kıran "net" enerji ithalatı, küresel krizin etkisiyle tüketimin hızla daraldığı 2009 yılında 26 milyar dolar dolayına gerilemiş, krizden çıkış ve canlanma yılı olan 2010'un tümünde ise yeniden büyüyerek 34 milyar dolara yaklaşmıştı.

Net enerji ithalatının Dış tic. Açığına Oranı (%)