İthal enerji faturası rekora koşuyor

Naki BAKIR

ANKARA - Türkiye'nin rekor boyutlara ulaşan cari açığına en büyük katkıyı yapan enerji ithalatı hızla büyüyor. Büyük bölümü petrol ve doğalgazdan oluşan ithal enerji faturası, yılın ilk sekiz ayında 34 milyar doları aştı. Faturanın yılın tümünde 55 milyar dolara kadar çıkabileceği, "net" ithalat tutarının ise 48 milyar dolar ile yeni rekor kıracağı tahmin ediliyor.

DÜNYA'nın Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yaptığı hesaplamaya göre ham petrol, petrol ürünleri, doğalgaz, kömür ve elektrik gibi enerji maddeleri ithalatına ödenen fatura, ocak-ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 42.5 oranında artarak 34 milyar 27.3 milyon dolar oldu. Anılan dönemde enerji, toplam ithalatın yüzde 21.3'ünü oluşturdu.

Sekiz aylık enerji ithalatının 21 milyar 196.4 milyon dolarla en büyük bölümünü, "gizli veri" kapsamındaki ham petrol ve diğer ürünler oluşturuyor. TÜİK, bazı istatistiklerin açıklanmasında, mevzuat gereği "gizli veri" kriterine uyuyor. Bireysel verinin toplulaştırılması ile oluşturulan veri tablosunun herhangi bir hücresindeki istatistiki birim sayısının üçten az olması veya birim sayısı üç ve daha fazla olduğu halde bir veya iki istatistiki birimin hakim konumda olması durumunda ilgili hücredeki veri "gizli" kabul ediliyor.

Anılan dönemde gizli veri kapsamı dışında kalan petrol ve petrolden elde edilen ürünler ithalatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 36.5 artışla 9 milyar 937 milyon, doğal gaz ve mamul gaz ithalatı yüzde 41.4 artışla 2 milyar 81 milyon, taş, kok ve briket kömürü ithalatı yüzde 16.8 artışla 783 milyon, elektrik enerjisi ithalatı da yüzde 163.4 artışla 30,9 milyon dolar olarak gerçekleşti.

"Net" enerji ithalatı  29.6 milyar dolar

Yılın ilk sekiz ayında Türkiye'nin enerji maddeleri ihracatı ise yüzde 56.8'lik artışla 4 milyar 418 milyon dolar oldu. İhracat tutarı 34 milyar 27 milyon dolarlık ithalattan düşüldüğünde, enerjide dış ticaret açığı başka bir deyişle de "net enerji ithalatı" 29 milyar 609.3 milyon dolara ulaştı.

Net enerji ithalatı; diğer bir deyişle enerji ürünlerindeki dış ticaret açığı, ilk sekiz ayda toplam 71 milyar 384 milyon dolara ulaşan dış ticaretteki açığın yüzde 41.5'ini oluşturdu. Buna göre dış ticaret açığının yarıya yakını, enerjiden kaynaklandı.

İlk sekiz aydaki tempoyu sürdürmesi durumunda enerji maddelerinde yılın tümünde 7 milyar dolar dolayında bir ihracata karşılık ithalatının 55 milyar dolara kadar çıkabileceği, "net" ithalat tutarının yaklaşık 48 milyar dolarla yeni bir rekor kırabileceği görülüyor.

2008'de yıllık bazda 40.7 milyar dolarla tarihi rekorunu kıran "net" enerji ithalatı, küresel krizin etkisiyle tüketimin daraldığı 2009'da 26 milyar dolara gerilemiş, krizden çıkış yılı olan 2010'da ise yeniden büyüyerek 34 milyar dolara yaklaşmıştı.