İşte tarımda 2011 destekleri

Ali Ekber YILDIRIM

İZMİR - Türkiye, tam 4 yıldır tarım desteklerini Resmi Gazete'de yayınlanmadan önce 'iş dünyasının resmi gazetesi' DÜNYA'dan öğreniyor. 2008, 2009 ve 2010 yılı tarım desteklerini ilk kez kamuoyuna açıklayan DÜNYA, 2011 desteklerini de herkesten önce açıklıyor.

Tarımsal Destekleme ve Yönlendirme Kurulu tarafından belirlenen 2011 yılı tarım destekleri Bakanlar Kurulu'nda imzaya açıldı. Tarım ve Köyişleri Bakanı M. Mehdi Eker tarafından basın toplantısı ile açıklanması beklenen destekler Resmi Gazete'de yayınlandıktan sonra resmen yürürlüğe girecek. Destekler, Tarım ve Köyişleri Bakanı M.Mehdi Eker'in başkanlığındaki, Bakanlık Müsteşarı Vedat Mirmahmutoğulları, Tarımsal Üretim ve Geliştirme (TÜ-GEM) Genel Müdürü Ali Karaca, Maliye Bakanlığı Müsteşarı Naci Ağbal, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı Ali Boğa, Çevre ve Orman Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Lütfi Akça, Devlet Planlama Teşkilatı(DPT) Müsteşarı Kemal Madenoğlu, Hazine Müsteşarı İbrahim Halil Çanakçı ve Dış Ticaret Müsteşarı Ahmet Yakıcı'dan oluşan Tarımsal Destekleme ve Yönlendirme Kurulu tarafından belirlendi.

Bakanlar Kurulu'nda imzaya açılan tar›m desteklerinin birkaç gün içinde Resmi Gazete'de yayınlanması bekleniyor. 2011 tarım desteklerinde geçen yıla göre pek çok kalemde artış sağlanmazken, bazı destek kalemlerinde 'sembolik' artışlar yapıldı. Midye, kanola, soya gibi yaygın olmayan ürünlerde destek miktarları artırılırken, pamuk, ayçiçeği, buğday, arpa, mısır, bakliyat ürünleri gibi ekimi yaygın olan ürünler ile hayvancılık desteklerinde artış yapılmadı. Organik tarım, iyi tarım, toprak analizi, sertifikalı tohum, sertifikalı fidan, yem bitkilerinin çoğunda destekler hiç artırılmazken, zeytinyağı, kanola, çay, soya destekleme primlerinde artış var. Destek miktarı en çok artan ürün ise midye oldu.

MAZOT VE GÜBRE DESTEĞİNDE KISMİ ARTIŞ

Tarımsal Destekleme ve Yönlendirme Kurulu'nun Bakanlar Kurulu'na sunduğu 2011 tarım destekleri kapsamında alan bazlı olarak verilen mazot ve kimyevi gübre desteğinde artışlar sembolik düzeyde kaldı. Karara göre, peyzaj ve süs bitkileri, özel çayır, mera ve orman emvali alanlar için geçen yıl dekara 2 lira destek verilirken bu yıl 2.5 lira verilecek. Yağlı tohumlu bitkiler ve endüstri bitkileri üretiminde dekar başına 5.5 lira olan destek 6 liraya çıkarılırken, hububat, yem bitkileri, baklagiller, yumru bitkiler, sebze, meyve üreticilerine geçen yıl dekar başına 4 lira 25 kuruş olan destek 2011'de 50 kuruş düşürülerek 3 lira 75 kuruş oldu.

Kimyevi gübrede ise, peyzaj ve süs bitkileri, özel çayır, mera ve orman emvali alanlar için geçen yıl dekara 3 lira olan destek miktarı 50 kuruşluk artışla 3.5 liraya çıkarıldı. Yağlı tohumlu bitkiler ve endüstri bitkileri üretiminde dekar başına 5.5 lira olan destek 6 liraya, hububat, yem bitkileri, baklagiller, yumru bitkiler, sebze, meyve üreticilerine geçen yıl dekar başına 4 lira 25 kuruş olan kimyevi gübre desteği 4 lira 75 kuruşa çıkarıldı. Alan bazlı olarak verilen toprak analizi desteği geçen yılla aynı kaldı. Dekara 2.5 lira destek verilecek. Alan bazlı olarak verilen fındık desteği ise bu yıl kararnamede yer almadı.

PRİM HAVZA MODELİNE UYGUN OLACAK

Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeline geçiş amacı ile fark ödeme (prim) desteklerinin havza bazlı yapılmasına ve havzalarda modelin öngördüğü ürünlere destek verilmesine karar verildi. Temel ürünlerde prim artışı yapılmaması üreticide şok etkisi yaratacak. Bu çerçevede 2011 yılı ürünü kütlü pamuk destekleme primi geçen yıl olduğu gibi sertifikalı tohum kullananlara kilo başına 42 kuruş, sertifikasız tohum kullananlara 35 kuruş ödeme sağlayacak. Yağlık ayçiçeği primi de geçen yıl olduğu gibi kilo başına 23 kuruş uygulanacak.

Dane mısır, arpa, yulaf, çavdar, tritikale destekleme primi de geçen yıl ile aynı kaldı. Bu 5 ürüne kilo başına 4 kuruş prim verilecek. Bakliyat ürünleri ve çeltik destekleme priminde de herhangi bir artış yapılmadı. Buna göre çeltik, kuru fasülye, nohut ve mercimek destekleme primi kilo başına 10 kuruş olacak. Buğday primi yine 5 kuruş, aspir üreticilerine verilen prim de geçen yıl olduğu gibi 30 kuruş oldu.

ZEYTİNYAĞI, SOYA, KANOLA VE ÇAYDA ARTIŞ VAR

Destekleme primi kapsamındaki 17 üründen sadece 4'ünde priminde artış var. En yüksek artış zeytinyağında. 2010'da kilo başına 30 kuruş olan zeytinyağı primi 2011 ürünü için 50 kuruşa yükseltildi. Soya fasulyesi primi ise sertifikalı tohum kullananlar için 35 kuruştan 50 kuruşa, sertifikasız kullananlar için 29.5 kuruştan 40 kuruşa çıkarıldı. Kanolaya verilen destekleme primi ise 27.5 kuruştan 40 kuruşa, çay destekleme primi de 11.5 kuruştan 12 kuruşa çıkarıldı. Bu yılın bütçesinden 2010 ürünü destekleme primleri ödendikten sonra kaynak artarsa 2011 hububat ödemeleri de bu yıl başlatılacak.

Pek çok destek kaleminde artış yapılmaması, et teşvik priminin kaldırılması, hayvan başına ödemede artış yapılmaması hükümetin hayvan ve et ithalatına devam edeceği anlamına geliyor. Kurulun aldığı kararda mevcut desteklerde ciddi bir artış sağlanmazken, hayvancılıkta 3 yeni destek başlatılıyor. Hayvancılık desteklemelerinin uygulamasında, Halk Elinde Manda Islahı Desteği, Projeli Damızlık Koyun- Keçi İşletme Desteği, Suni Tohumlamadan Doğan Çevirme Melezi Desteğinin ilave edilmesine karar verildi. Ayrıca, Hayvan Hastalıkları Tazminatı Desteği'nin ülke geneline yayılmasına, Hastalıklardan Ari İşletmelerdeki Hayvan Başı Ödeme Desteği, Uygulayıcılara Ödenen Aşı Desteği, İpekböceği, Tiftik, Süt Fiyat Düzenlemesi, Süt Desteği ve Hayvan Gen Kaynaklarını Koruma hak edişlerinin 2011 yılı ilgili bütçesinden, diğerlerinin 2012 bütçesinden ödenmesine karar verildi.

YEM BİTKİLERİNDE 8 ÜRÜNDEN SADECE 3'ÜNDE ARTIŞ VAR

Hayvancılık yem bitkileri üretimine verilen 8 destek kaleminden sadece yonca(sulu), korunga ve silajlık mısır (sulu) desteğinde artış yapılırken 5 destek kaleminde destek geçen yılla aynı kaldı. Buna göre yonca(sulu) desteği dekar başına 125 liradan 130 liraya, korungada dekar başına 80 lira olan destek 90 liraya, silajlık mısır (sulu) desteği ise 50 liradan 55 liraya çıkarıldı.

Geçen yıl olduğu gibi bu yılda kuru yoncada dekar başına 70 lira, tek yıllık yem bitkilerinde 30 lira, silajlık tek yıllık bitkilerde 45 lira, kuru mısırda 30 lira, yapay çayır-mera desteği de dekara 75 lira uygulanacak. Arıcılıkta kovan başına 6 lira olan destek 7 liraya, bombus arısında kolonbaşına 50 lira olan destek 60 liraya çıkarıldı. Su ürünleri desteğinde midyeye verilen destek yüzde 100 artırıldı. Geçen yıl mdiyede kilo başına 10 kuruş olan destek 20 kuruşa çıkarıldı. Diğer desteklerde artış olmadı. Alabalıkta kilo başına 65 kuruş, çipura ve levrekte 85 kuruş, yeni türler için 1 lira destek verilecek. Yavru balık desteği ise 5 kuruştan 6 kuruşa çıkarıldı.

HAYVAN BAŞI ÖDEME ARTMADI

Hayvancılık desteğinin en önemli kalemini oluşturan hayvan başı ödemede sığır, koyun-keçi, hastalıktan ari işletme, soykütüğü desteğinde hiçbir artış yapılmadı. Manda başına destek 50 lira artırıldı.Kurul, yaklaşık 10 milyon 750 bin sığır ve 26.8 milyon küçükbaş hayvan varlığının olduğu sığır ve küçükbaş hayvan başı desteklerini artırmazken sadece 87 bin baş manda için desteği 50 lira artırması dikkat çekti. Sığır ve küçükbaş hayvan desteğinin artmaması ithalata destek olarak yorumlanıyor. 2011 yılı destekleme kararına göre, geçen yıl olduğu gibi, sığırda hayvan başına 225 lira, koyun ve keçide ise koyun başına 15 lira destek verilecek.

Ayrıca, soy kütüğüne kayıtlı olan sığırlar için geçen yıl olduğu gibi hayvan başına 50 lira ek ödeme yapılacak. Hastalıktan ari işletmelerde ise hayvan başına  ödeme geçen yılki gibi 300 lira verilecek. Manda başına ödeme ise 250 liradan 300 liraya çıkarıldı. Süt priminde ise yüzde 50 artış yapıldı. Büyükbaş hayvan sütü primi kilo başına 4 kuruştan 6 kuruşa çıkarıldı. Koyun-keçi sütü destek primi ise kilo başına 10 kuruştan 15 kuruşa çıkarıldı. Tiftik ve aşı desteklerinde herhangi bir artış yapılmadı.

3 YENİ DESTEK BAŞLATILIYOR

Hayvancılıkta pek çok destek geçen yılla aynı kalırken 3 yeni destek başlatılıyor. Suni tohumlamadan doğan çevirme melezi buzağı için hayvan başına 150 lira, projeli damızlık koyun-keçi işletme desteği hayvan başına 40 lira, halk elinde manda ıslahı desteği de hayvan başına 500 lira olarak belirlendi.

ORGANİK VE İYİ TARIMA DA DESTEK ARTIŞI YOK

Tarımal Destekleme ve Yönlendirme Kurulu, tarım sektörünün ve Bakanlığın ihtiyaç duyduğu konulara ilişkin Ar-Ge projeleri ile yurtiçi sertifikalı tohum ile sertifikalı ve standart fidan kullanımının ve yurt içi sertifikalı tohumluk üretimlerinin desteklenmesi uygulamasının 2011'de de sürdürülmesine karar verdi. Destek miktarları buğday, arpa, tritikale, yulaf, çavdar veyoncada sadece 1 kuruşluk artış yapılırken diğer ürünlerde hiçbir artış yapılmadı. Ayrıca sertifikalı tohum desteklerinin 2011'de bütçe imkanları dahilinde ödenmeye başlanmasına karar verildi.

Organik tarımda tarla bitkileri, meyve ve sebze de dekar başına 25 lira olan destek bu yılda aynı kalacak. Hayvancılık,arıcılık ve su ürünlerinde ise bu desteğe ilave yüzde 50 ödeme yapılacak. Açık alanda iyi tarım uygulamaları çerçevesinde yapılan sebze-meyve üretiminde dekar başına 20 lira, örtüaltı üretimde ise 80 lira destek verilecek. Geçen yılda aynı oranda destek verilmişti.

2011 destek paketinden satır başları

- Destek miktarı en çok artan ürün midye oldu. Midyenin kilosuna verilen 10 kuruşluk destek yüzde 100 artışla 20 kuruşa çıkarıldı.

- Hububat, yem bitkileri, baklagiller, yumru bitkiler, sebze, meyve üreticilerine geçen yıl dekar başına 4 lira 25 kuruş olan destek 2011'de 50 kuruş düşürülerek 3 lira 75 kuruş oldu

- Pamuk, yağlık ayçiçeği, dane mısır, buğday, arpa, kuru fasulye, mercimek, çeltik gibi yaygın ekilen ürünlerin destekleme primlerinde hiçbir artış yapılmadı.

- Zeytinyağı, soya, çay ve kanolaya verilen destekleme primi artırıldı.

- İthalatın yoğun olarak yapıldığı hayvancılıkta da pek çok destek artırılmadı.

- Organik tarım, iyi tarım, toprak analizi, sertifikalı tohum, sertifikalı fidan destekleri geçen yılla aynı kaldı.

- Hayvancılıkta pek çok destek geçen yılla aynı kalırken, Suni Tohumlamadan Doğan Çevirme Melezi, Projeli Damızlık Koyun-Keçi İşletme ve Halk Elinde Manda Islahı adıyla 3 yeni destek başlatılıyor.

ÇATAK'a 6 il daha ilave edildi

Çevre Amaçlı Tarım Arazilerinin Korunması (ÇATAK) projesi kapsamında mevcut 19 ilde uygulamaların sürdürülmesine karar verilirken, Ankara, Aydın, Çorum, Edirne, Manisa, Tokat illerinin projeye dahil edilmesine, birime destek miktarlarının birinci kategori için dekara 30 lira, ikinci kategori için dekara 60 lira, üçüncü kategori için dekara 135 lira destek verilmesine karar verildi. ÇATAK destekleri de geçen yılla aynı seviyede kaldı.

Çiftlik Muhasebe Veri ağına 300 lira

Tarımsal Destekleme ve Yönlendirme Kurulu, 2011 yılında 'çiftlik muhasebe veri ağı sistemi'nin kurulmasına katılım sağlayan pilot illere İstanbul, Malatya, Samsun illerinin de ilave edilmesi ile birlikte illerdeki tarım işletmelerinin ÇKS kayıtlarına göre desteklenmesine, işletme başına destek miktarının geçen yıl olduğu gibi 300 lira olarak belirlenmesine karar verdi.

Tütüne alternatif ürün ekene 120 lira

2008/14265 sayılı Bakanlar Kurulu çerçevesinde arz fazlasının önlenmesi amacı ile 9 ilde, tütün yetiştiren üreticilere tütün yerine Bakanlıkça tavsiye edilen ürünleri ekmeleri halinde alternatif ürün desteği ödenmesine devam edilmesine, birime destek miktarının geçen yıl olduğu gibi dekar başına 120 lira ödenmesine karar verildi.